Site icon The Aizawl Post

A GUIDE TO SMART FARMING – 3

By RK Dawla

4G internet kan chuangkai a, 5G kan hma lawka a awm mêk lai hian, Chhurbura hun lai ata tawha kan farming system, ramngaw thiat kum tina eizawng hi District thar din khawp kan la awm mêk reng a. Kawng tinrênga hma kan sawn laia kan eibar tharchhuah lama hmasawnna a rualkhai thei hlek lo mai hi a vei-tham takzet a. Chhan tam tak a awm thei ang a, a bul ber nia lang chu kan rilru puhmang fel tâwk loh (poor mental quality) vang a ni. Zawhte hi kawrchei hâktir mah ila, fanu ena en chi a ni lo, zawhte a la ni reng a, a ngiau tho thovang! Farming lama kan ngaihtuahna intanna leh thlen chin a la hniam lulai êm mai a, ngaihtuahna leh thlir dan thar atanga farming kan hmachhawn a tul takzet tawh a ni. Mihring hi a ngaihtuahna leh thlir dan a inthlak chuan mi thar, mi danglam a lo ni mai thin.

TUN LAI THIL AWMZIA
Kan chên mêkna khawvel hian a kum a têlin lum lam a pan chho zel a. Chutih laiin, kan hmasawnna tam tak hian leilunga khuarel thil inrem dan a tidanglam nasa hle bawk. Heng vang hian thli leh ruah mumal lo, tuihna kang leh kangmei, tuihâwk leh leimin issue mak tak tak a thleng nasa chho zel dawn a. Kan thlai chin leh ranvulh bâkah, kan ni tin khawsak phung pawh direct-in a nghawng nasa telh telh dawn a ni.

Thiamna leh hmanrua a changkan chhoh zel lai hian, kum 20 kal ta ai khan tunah chuan thlai thar hlawk a har ta talh a, zuva leh natna a hluar êm êm bawk. Tun hmaa kan hriat mang ngai loh ASF, Avian Flu, Fall Army Worm etc thlengin vawiinah chuan kan hmachhawn deuh reng ta. Tichuan, dinhmun derthawng takah kan ding mêk a, vanneihna van tla nghaka hlawhtlin risk lovin, hlawhtlinna ngelnghet chu a zira kan zirchhuah a lo tul ta a. Chutiang atân chuan, smart farmer kan mamawh ta a ni.

Post-covid era-ah hian thlai chin leh huan siam lamah Mizoram kan harh thar hle. Chemical pesticide leh fertilizers pawh kan hmang nasa hle. Chawlhkar hmasa lawk khan Aizawl atanga N.Lungpher khuaa zikhlum an thawn chhoh chu, a kau rau deuh kha vawk an pe a. Pakhat a thi nghal a, pakhat nasa takin a dam lo nghal. He thil serious tak hi sample test-na tur kan han be kual a, facility kan ram hian a lo nei chheva khawp mai! Mi rama an iai tawh leh an tih êm êm pesticide kha keini chuan kan hmelhriat thar ve hnuhnawh a, a hleihluakin kan hmang tihna a ang ta riau! A nih loh vêk chuan, phai atanga kan eitur châwkluhte hi mihring leh ran eiah a him tâwk em tih hi zawhna pawimawh tak a ni ta…

Tin, Mizoram hmun hrang hrangah tomato, hmarcha, vaimim etc a khaw nâwtin kan buaipui a, kan thar nasa nangiang! Mahsela, kan han belchiang a, shifting cultivation pattern tho kha a lo nia! Shifting cultivation kha chemical pesticide leh chemical fertilizers nen hun rei lote thar hlawk nan kan lo upgrade chauh tihna a ni a! Sustainable soil te, carbon emission lam kha kan lo la thlûk pha chuang rêng rêng lo mai! Hetiang a nih zel chuan kan tu leh fate rochun tur ram tha kan nei mang lovang a, kan leilung sawp chhiat rah tel turin kan lu chungah meiling kan chhêk mai mai lek tihna a ang ta riau a. Hun lo la awm zel tur atana ngaihtuahna seng pha lovin, kum hnih khat chhung leka hlawk hluai tumna hripui chuan kan farming system pawh a luhchilh hneh hle a nih chuan, kan nui rei miah lovang tih hi thudik a ni.

Exit mobile version