Site icon The Aizawl Post

A GUIDE TO SMART FARMING – PART 5

By RK Dawla
Mb 9366095658

1. February thla tir a ni a, tiauchhum a kiam tan a, khua a sâng tan. Thei kumhlun thenkhat Theihai, Kawlsunhlu etc an pâr tan a. Natural Forest lamah erawh Bûng a rah hmin tan mêk a, thing thenkhat an chawrno thar tan mêk bawk. Huan lo rama hnim kan tih mai, weeds chi hrang hrang (Japanhlo, vailenhlo, pholeng etc) an pâr chang tan a, chi an chhuah tan bawk.

2. Kan hriat theuh angin Mizoram chu a tam zawk awihpang (slope) niin, ruahtui bawhawk kan dawng kum tin a. Hei vang hian lei chunglang a kalral nasa êm êm a. Hmunhma kumhlun kan enkawl dawn chuan he lei chunglang kalral hi issue pawimawh ber dawttu chu a ni ta a ni. Pawimawh ber chu farmer rilru puthmang a ni kan tih tawh kha. Leilung kalral venna engmah nei lova, hmun awih-ah thlai kan phun lût mawlh mawlh a, kan beisei sâng ta êm êm mai hi chu ât khat a chêng deuh chu a ni! Thlai kan enkawl dawn rêng rêngin, eng leitha nge kan pêk ang a, natna laka invên nân eng damdawi nge tha, hêng zawng zawng aia pawimawh hmasa lâwt lak chu ENG CHEN CHIAH NGE LEI CHUNGLANG KAN HUM THEIH tih kha a ni. Huan leilung pumpui kha ngaihpawimawh hmasak berah kan neih a tul hmasa. A chhan chu kan leilung chunglangah hian plant nutrition, pest management etc hi kan hriatthiam phâk bâk a inbilh tel tlat vâng a ni. Hei hi universally ecological truth a ni!

3. Tun lai hi ram tuk hun a la ni mêk a. Rilru tina êm êm thin chu – lei chunglang riral kan venhim sên loh tur tih hriat reng reng, kan han vât chereu duai duai thin hi a ni. Kan ramah hian huan leh lo kumhlun enkawl hi a sustain theih nân, ram tha bawh chak aiin ram neihsa siamthat chak a pawimawh zawk a. Mahsela, helai issue hi farmer tam berin an hre pha lo lai tak hi Covid-19 aiin a rapthlâk zawk. Bank balance ngah tur chuan deposit tam ringawt a ni lo, withdraw kha reduce a ngai thin. Kan thlai chawmna tur zawng zawng hi a nihna takah chuan kan pe sêng lova, kan pe pha hek lo. Leilung tha khan chu chu a lo thawk thin. Thlai chawmna tur leitha tinreng i vawmlût a, awihpang ruahtuiin a lo withdraw reng tho si chuan, rin aiin balance sheet a zuih duh viau ang. Kan leilung kalral dan data kan hriat loh vangin thawveng takin kan la lêng mai mai zawk a, hrechiang ngat ila chuan thawven viau-na chhan tur kan nei lo tawp mai!

4. Smart farmer chuan a ram pum huapin ngaihtuahna kan sêng pha tur a ni a. Keimahni leh midang tân pawh hei hi kan vawng tur a ni – ram zim thei ang berah a tam thei ang ber tharchhuah kan tum ang a, a zau thei ang ber Natural Forest kan neih a ngai. Humunhma zau ringawt hi hlâwkna a ni lova, a enkawl dan kalhmang zawk kha hlawkna pe theitu zawk chu a ni. Tin, a tlêm thei ang ber tawih thei lo bawlhlawh kan chhuah tur a ni. Kum hnih/khat mai thlir lovin, kumhlun leilung leh thlai kan thlir tlat tur zawk a ni. Chuti a nih loh chuan, kan tu leh fate rochun tlâk ram tha kan hnutchhiah lovang a, kan dam lai ngeiin kan ngaihtuah tlêm zar kan zo mawlh ang…

5. Hriatthiam a awlsam zawk nân heti hian khaikhawm ila : Leilung nêna inzawm, eizawnna ngelnghet nei tur chuan i thluak bûr kha a pawimawh ber a. I ngaihtuahna thlen chin leh thlirdan hawiher kha thil pawimawh hmasa ber a ni. A dawtah chuan i farm tur tak leilung kha a pawimawh leh ber a! I thlai phunte ai chuan an tona leilung ngaih pawimawh hmasak kha tihtur dik a ni. Ruahsur tam laiin i huanah vâk la, tuihâwk luang kha i vên tur hna hmasa ber a ni. A kawng a awlsam lovang tih a chiang a, thil awlsam a tlo ngai lo. Kum tina i lei chunglang kalral thin i vêng thei a nih ngat chuan, a bâk a tam tawh lo – thlai hrisel leh tharhlâwk nei turin. Chu chu leilung hausa intanna pawh a ni. Leilung hausa hmasa lovin Mizoram slope-ah i hausa rei thei lo rêng rêng, chu chu Pathianin Mizoram a siam dan kalphung a ni a, mihring tihdanglam chi rual a ni lo ve.

Exit mobile version