Site icon The Aizawl Post

Cardiology Deptt-ah kan lêng a, mipui tân sawi a ngai

By Lalnuntawma Fanai
“Doctor ho hian damlo tidam turin in hna in thawk nasa a, in hnaah in insawrbing a, mipui hian eng ang khawl tha nge kan neih a, engtin nge hma in sawn zel tihte hi in puangzar hman vak lo, mipuiin kan hriat a ngai,” ka ti a, August ni 8, 2023 (Thawhlehni) khan Cardiology Deptt, Civil Hospital chu kan tlawh ta a ni. Cardiology a HOD Dr Loncy V. Lalzarliana, Super Specialist hoin min lo dawngsawng a, kan lawm hle a, mipui tan kan sawi zau dawn a ni.
Cardiac Catheterization Laboratory (Cath Lab) ah min luhpui a, a pawimawh hle. CATH LAB room-ah hian, basic lab nuai 150 bawr man khawl an nei a, an hmang tangkai hle, pacemaker vuahna khawl a ni ber, “Pathian zarah nunna tam tak kan chhan phah a ni,” an ti. Cath Lab khawl pangngai chu nuai 350/400 man vel a ni a, sorkar hotuten hma an la mek a, an tang viau tih min hrilh. Khawl changkang zâwka thuam an tum mek a, khawl thar an beisei hi nuai 700/800 man bawr vel tur a ni a, kumin kum tawp lamah neih hman an beisei. Khawl changkang tak a ni a, software leh thil hrang hrangah a changkang zâwk dawn a, mipui tan a nghahhlelhawm hle.
Kan lo ngaihtuah lutuk loh chu Pacemaker vuah hi a ni. Chunglam zarah kan hrisel a ni ang e! Khawl hi kum 2018/2019 velah an nei tan a, Covid leh eng emaw avângin kum 2021 December thlaah an hmang tan. Khawl hian chhiat chang nei mah se, parmanent pacemaker hi 80 an vuah tawh a, temporary pacemaker pawh 100 chuang zet an lo vuahsak reng tawh mai. Kum khat leh a chanve an vuahsak chhung hian thla li vel zet khawl a chhe thung. Pacemaker an vuahsak man hian beng a tivar viau mai.
Temporary Pacemaker khawl hi sorkarin a leisak a, damdawi in lamin service charge-ah Rs 3,000 an la a, a vuah manah damlo ten Rs 10,000 an chawi a, heti hian damlo ten Rs 13,000 vel an chawi tihna a ni. Parmanent pacemaker hi single chamber leh double chamber a awm a, single chamber (10yrs warranty) rau rauah a tlawm ber hi Rs 86,000 a ni a, a aia to hret chu (7yrs warranty) Rs 105,000 a ni a, single chamber-a a tha ber chu (Lifetime Warranty) Rs 130,000 a ni thung. Damdawi in lamin Rs 10,000 an la a, chawi tur dang nen damloten Rs 40,000 vel an chawi a, Single chamber vuahna atan hian Rs 1,80,000 vel sen a ngai tihna a nih chu.
Double chamber pawh a tlawm leh a to a awm. A tlawm ber hi Rs 1,85,000 (7yrs warranty) a ni a, a dawt leh chiah hi Rs 2,13,000 (7yrs warranty) a ni, double chamber an hman zinga a tha ber hi 2,45,000 (Lifetime warranty) a ni a, damdawiina an senso tur dang 40,000 vel nena belhkhawmin, a vaiin Rs 3,00,000 bawrin an vuahsak thei tihna a ni. A man hrim hrima to ber chu Rs 2,65,000 (Lifetime Warranty) a ni a, hei hi chu a hnuai chiaha an hman nen a danglam tam lo a, an hmang meuh lo. Pacemaker vuahna sensate hi private hospital leh phai lam thleng pawh ni se, a to lo hle a. Sorkar damdawiin a ni a, hmun dang nena khaikhin pawh a tangkai viau mai thei.
Pacemaker vuah hi rei tak an dam thei a, an vuah zinga upa ber hi kum 96 mi a ni. Natna dangin a tlâkbuakte a nih loh chuan harsatna an nei lo. Hna an thawk thei a, an che vel thei reng a, buaina tur a awm lo. Manchester United Player tha tak Christian Eriksen pawh a inkhelh laiin a tlu a, pacemaker vuahsak a ni a, harsatna tawk loin hah leh rim takin a inkhel mek a nih hi. Pacemaker vuahsakte awmdan tur leh Battery dam rei zawngte leh khawl dang leh an hnathawh theih zawng zawng erawh sawina hun a awm rih lo turah ngai teh ang.
Khawvelin hma a sawn a, nunphung a inher danglam zel a, hei hian lung lam natna pawh a siam tam zel. Chutah chuan mipui pawhin mahni hriselna kan inenfiah ve reng a ngai. Cardiology deptt-ah hian, Heart Attack avanga tlu lut an awm fo a, chu chu an khawl neih hmangtea chhanchhuah pawh an nei fo tawh tihte min lo hrilh! Heart Attack bikah hian, tunhmaa upa lam chauhin an vei tura ngaih kha thalai zingah a pung ta hle a, Mizo zinga heart attack nei naupang ber an enkawl phei chu kum 15 mi a ni! Zu leh ruihhlo dang ti miah si lo, Meizial zu nasa zingah Heart Attack nei an tam ber a, zu in mi ai pawhin a nasa zawk tihte an lo sawi. Mahse, Zu chuan heart fail a thlen nasa tih erawh an sawi thung a, hei hi thalaiah an tam a, fimkhur a ngai viau tho mai.
Kum 2018, 2019-ah khan, damdawi ina an admit hi mi 450 an chuang ve ve a, heng atang hian heart attack hi 30% vel an kai ve ve daih mai! Heart Attack hrim hrimah chuan, mipa hi 70% vel a ni a, hmeichhia hi 30% vel an ni a, hei hi mipain zuk leh hmuam an tih nasat deuh zâwk vangah an ngai.
Hriselna thua sawi nawn fo ngai chu, thau chhia hi a ni. Hei hian Lung natna lam a nghawng mek. Ei leh in insum pawimawhzia a hril hle a, mahniin fim taka ngaihtuahna nena kan ei leh in kan inven thiam a tul ta hle. Nunphung thar awm mekah hian, mihring hian a hriselna a vawn kawngah amah a pawimawh hle a ni tih hi kan zir chhuah tlan thar tur a ni ang, kei pawh telin. Heart Attack hi BP sang, zunthlum veite leh Meizial zute tan a hlauhawm zual a, ‘major risk factor’ tih an ni nghe nghe. Hetiang natna neite hi chuan an an hriselna an ven uluk lehzual a ngai tihna a nih chu. Zunthlum natna rei tak nei tawh zingah, doctor ten damdawi an chawh ei char char an awm a, heng mite hian an natna hi normal range-ah a awm em tihte an ngaihtuah ve reng a ngai thung. BP sang pawhin an BP an control that ve reng a ngai bawk. Heng zawng zawng atan hian damlote hian doctor an rawn zin, an rawn taimak a ngai hle. Meizial zuk hi a hlauhawm bawk a, an sawi zing hle.
Mihring thau lutuk, dulkiar lutuk tân fimkhur a ngai zual hle a, eng nge ka ei a, eng nge ka in tih tihte thleng hian ngaihtuahna sen uluk ve reng a ngai tihna a ni. Kum 40 chunglam zingah, zuk leh hmuam lo tirei tawhte hian sim an harsat hle a, meizial ngaihna (addiction) a an luh tawh avângin, upa zual deuhte phei chuan, ‘Ka thihchilh mai ang’ ti hialte an awm! Fiamthu a lo lang nghal a, “Heng mite hi meizial zuk rûk duh avânga pawl 7 a sikul bang ho an ni ang,” te kan ti a, kan nui bâwk bâwk mai. “Lung natnaah chuan kan nunphung (lifestyle) a pawimawh ber a ni tih hi sawi uar a tul hle,” an ti a, an sawi zing viau bawk. Ram hmasawnnain a ken tel, ei leh in chhuak thar tam tak pawh thalai zingah a lar ve zel a, hengah hian ei leh in leh kan hriselna kalkawp tir tura ngaihtuahna seng thiam thalai nih a ngai tih hi kan zir chhuah tur a ni ang.
Hmasawnna lokal tur kan nghah mek. DONER Ministry atanga vaibelchhe 12-a Cardiology hi tihchangtlun tur hi a nghahhlelhawm hle. Damlo tana tih theih loh tam tak an ti thei dawn a, man tlawm zâwkin mipui tan damlo enkawl theih a ni tawh dawn bawk. Heng atan hian sorkar hotu sangte an tang hle a, kumin kum tawp lamah a hlawhtlinna kan hmuh hman beisei a ni a, a nghahhlelhawm hle.

Exit mobile version