Zoremi Hmar Zote
Pathian khawngaihna dawngin tluang takin Mizoram inthlanpui chu zawh a ni a, hun hmasa lama langsar vak ngai lo ZPM thli a tleh chiam avanga result kan nghahhlelh ber tum a ni awm mang e tih hial turin tun tum inthlan chu result puan hun kan nghakhlel ni khan a lang a, vote chhiar ni a lo thleng a, thin phu dêp dêpin TV hmaah kan thu thuap a, ZPM chu sawrkar thar siam tura thlan tlin an lo ni ta.
ZPM hian thil tum pasarih an nei a, chumi khai khawmtu chu ‘Ram rorelnaa Pathian ram tun din’ tih a ni. Chumi tihlawhtling tur chuan sawrkar tha (good governance), lang tlang sawrkar (transparecy), thu neihna insemzai (decentralization) te a pawimawh em em a, Zir chianna rintlak behchhana hma lâk a ni ang tih leh, Mizote mamawh six basic needs ngaih pawimawh a ni ang tih te chu an au hlate zinga langsar zual chu a ni a. An han tlin takah chuan an thu tiam(manifesto) te hi an tihlawhtling thei meuh ang em tih hi mipui thinlunga zawhna lian leh langsar ber, beiseina sang tak nena Tlumtea thlir taka kan thlir zui tur chu a ni lo thei ta lo a ni.
Sawrkar innrelbawlna tha keng kawh tura an intiam zingah ‘mipui sawrkar din’ leh ‘lang tlang sawrkar’ din a langsar hle a, Mizoram leiba rit lutuk tizâng tura nasa taka inrenchem a ni ang an tih te hi eng tiang taka kalpui nge an tum hriat mai ni mah suh se anmahnia rinna nghat tlat mipuite tan chuan thlamuanawm tak a ni ve reng mai. Village level atanga state level thlenga Development Committee din a nih tur thu pawh hian phûrna min pe hlawm hlein ka ring e. ‘Sawrkar hna thawkte dinhmun en nawn a ni ang’ an tih bawk avangin kan sawrkar hna thawkte pawh lungmuangin zan mu lo chhing tawh r’u!
Kut hna thawktute tan kâwl a êng dawn e. In tan liau liau budget-ah sum dah a ni dawn tlat mai. In thlai tharte rate mumal tak bithliahsak in ni dawn a, hralhna in hriat loh pawha leisak tur cheuin an intiam a nia, buh leh bal chin uartir in ni ang a, in mamawhna zawnah zel puihna leh thlâwpna in dawng dawn. In thawk peih a ni phawt chuan in hah man in hmu lêt dawn tihna a ni a, a va thlamuanthlak ve ti r’u! Zirna tha chawisanna kawnga ‘nunphung dik(moral) inzirtirna’ an tih leh, ‘hnam inpumkhatna zirtir uar an ni ang’ tih hian kei, kan zo nun ze mawi vawn nun kawnga theih tawpa hma la ve thin, hnam hmangaih tlut mai tan chuan mit a la zar mai a, an manifesto dang ka thlâwp lo lam ni lovin, hei kher hi chu ka thlâwp zual ngawih ngawih mai. Sawrkarna lo chelh tawh dangte ang thovin kawngpui tha min tiam ve leh bawk a, he thil kher hi chu beisei dan tawk kan thiam a ngai leh pek mai thei! Kawlphetha lama kan intodelh nan kan luite awmze neia khuap min tiam ruala kum nga chhung electric bill tihsan a ni lovang an tih hi chu chhungkaw nu ber mit la zar lo thei chi a ni lo.
An manifesto kan tar lang vek sêng dawn lo. Industry lama hma lâk an tum dan te, puih tlâk ni-a an hriat, bul tanna nei si lote puih na’n-a ‘bana kaih’ policy an duang tur te hian rethei zawkte tan lei rem rah vena chance a inhawng dawn tihna a ni a, a thlamuanthlâk hlein a rinawm. Health care scheme hman tlâk duan chhuah, damdawi in tihchangtlun, hmeichhia leh naupangte himna, ruihhlo do uar leh tar pension kan tih mai Rs 1000-a tihpun te, hlemhlêtna do leh CBI koh luh thlengin, kan ram mamawh leh kan ram tana tha tur engkim an ngaihtuah kim hle a, thalaite hma khua leh infiam mite tan pawh sawrkar chhawrnahawm tak kan nei dawn niin a lang e.
Hruaitu kal ta te chu: Hei, eng party emaw zawm tawh phawt chu kan party-ah kan ruh hle mai thin a, social media lama inchhaih fiamna leh, then khat phei chuan lung lova kan lak lek lek thin dan te kan hre theuh a. Result puan hnu-a kan inbeih tawn dan thenkhat kha erawh tul tih loh ka ngah viau mai. Kan party kan lo chak ta a nih pawhin tling zo ve lo ta te deu vak vak a, an rin dan leh an tawngkam, thleng dik ta si lo post darh kual a, tlin loh vanga na tawh sa, tihnat belh a, thu dengkhawng tak taka vawm zui hi a ngilneih loh thlâk riau a nia. Kan ram lo hruai tawh thintute khan zah an phû a, nang leh kei lungmuanga kan awm laia a thim a vâr thlu lo leh, mahni in lum pawh uap tha hman mang lova ram tana rawngbawl sauh sauhtute an ni.
Kan party hruaitute an nih phawt chuan eng party pawhin kan hotute kan ngaisang theuh a, tha ber ni-a kan hriat kan zui theuhna kawngah hian, kan zalenna leh duhna, kan ngaihsan zawng te theuh hi kan inzahsak tawn tur a ni zawk. An vanglai hun tha zawng zawng atanga vawiin thlenga ram tana nun hlan an nihna zawk hi hmu lian thin ila, an lo chawl ta a nih pawhin ngaihhlut leh zah, chawimawi te hi an phû hle tih i hria ang u. A ka kaw nazawngin an hming hmerha deusawh a, fiamthu thawh na’na hman thlâk zen te hi ram hmangaihna lantirtu a ni lo va, kan mawlzia lanna mai a ni. An tlin lohna kan sawi rual hian, ram tana an duh thil tha tinreng leh an duhthusamte kha keini ai hian thleng thei se an ti zawk fê dawn tih hriat tur. An theih tawp an chhuah ve ngei a ni tih pawmsak ila, anni nge nangmah khan ram tana thawh hlâwk zawk tih i ngaihtuah ve duh a nih ngat chuan, kan tan an hluin an zahawm a ni tih leh, an tan malsawmna dila tawngtaipui an phû a ni tih i hmu thiam ngei ang le.
Khai le, ZPM chu kan ram leh hnam min hruai tura Pathian min pekte an lo ni ta a, Pathian rinchhana hna thawh kawr inbel a, ram mipui ten hma kan sawn theih nan, inrelbawlna tha thei ang ber min pek tuma rawn pên chhuak an ni. Chuvangin mihring reng reng kan famkim theih lohna khawvelah hian, mihring ve tho an nih avangin sel bo tura beisei tur an ni lo va, ram tana an inpekna leh ram an hmangaihna avanga theih tawp chhuaha hma an lâkna turah kan theih ang anga lo support leh venpui, thlâwp that leh an tana tawngtai hi mipui lam chan, ram tana kan tih ve theih tawk a ni tih i hre reng ang u. Kan ram tana hruaitu tur thlan tlin tak zawng zawngte thinlung takin ka lawmpui che u a, in ko a rih dawn em avang erawh chuan Pathian bel tlat ang che u. Lalpa’n kan ram hruaitu ni tlâka a ruat in nihna khan chakna pe ch’u se la, in mi ten duh taka kan thlan chhuah in nihna khan dikna leh huaisenna pe cheu rawh se; in tan malsawmna kan dil fan ang!