Site icon The Aizawl Post

LAWRKHAWM

Prof. Lianzela

Kan thupui ang ngeiin thil hrang hrang kan lawr khawm leh ange. Chhiartuten eng emaw ti talin tangkaipui ila ka ti ngawt mai!
1. Para- Church rawngbawlnaah ka tel ve.
MZU-a ka thawh tawp dawn lamah khan min sawm ngun ve em avangin Set Free Ministry India (Mizoram)-ah ka tel ve a. Member dang angin tangkai thei vak lo mah ila chet ve-na (tih ve)a awm nual. Central Jail, Aizawl leh District Jail, Aizawlah thusawi/chairman….in ka kal ve zauh zauh. Bible Study kan tih ve maia han zirtir ve chang ka nei a, an zirlai tur han lehlin (translate) te pawh ka nei ve a. Certificate (Graduation Day-a an dawn tur) thu phuah sak leh Degree Confer dawna Director-in a thusawi tur etc. duangtu-ah hialte pawh min tan tir a!
USA atanga Set Free Ministry hotu lo kalte thusawi pawh Central Jail leh District Jail-ah te hian ka translate ve thin. Set Free Ministry member te hian thla tin Donation/Faith Promise Ministry tan kan remchan ang kan pe ve thin a ni.
Jail-a rawngbawlna hi ngaia neih a har hle-in ka hria! A tira ka ral rin aiin a nuam a, mahse a rapawmna pawh a awm tho. Lung in tang zahnih zathum rual an zai thup thup, an lam dual dual hmuh a nuam. Keyboard/Guitar tumtu, khuangpu, hla hriltu an awm ve biai! KTP/Pavalai inkhawm (Mipa inkhawm lamin) an ang. Mahse min nel viau anga, an lo chhuahin in lamah min rawn pan tlut tlut ang tih a hlauhawm deuh roh (reservation neih mai a awl). An zinga inkhawm – chairman nih, thusawitu nih tuma inchei/thawmhnaw inbel tur hriatthiam a har. Inchei zuar a remlo Jail-ah (lung in tangte hmaah) chutih rualin Pathian biaknaah khun khan/puithu a ngai, zirtir an ngai bawk si.
Heng baka Set Free Ministry hmalaknaa ngampa taka tel, har ka tih em em chu HMUNFANG |AWNG|AI a ni. Aizawl khawpui kawtthler lun laite Isua/Pathian tan hauhin chhun/zanah kan tawngtai a – thu kan sawi thin. Har ka tiin ka zak leh thin (ka chapo vang ni te-in ka hre thin) Mi tam tak Politik vangin an au va, kawtthler leh hmun lun laiah an lam a, mahse kei ve hian Mandir/Mosque bul, Vanapa Hall bul etc.-a tawngtai harsa ka va ti thin em! Lal Isua ka zahpui leh thin!!
2. MZU Cricket Team-in Trophy an la
Vice Chancellor charge ka lak laiin zirlai thenkhat ka office-ah an lo kal a, Cricket Tournament-a MZU hminga tel ve min dil a. Sports lam enkawltu ka biakin Cricket hi MZU-in kan recognised Game/Sport-ah kan la telh lova, chubakah sum kan neihsa a awm tawh lo tih chu min chhanna a ni. Zirlaiten chhuah an chak tak zet si a, min dil tlut tlut a, MZU-in sum engmah min pe lo mah ula keimahni kan in tum mai ang. A hminga MZU Team nih chiah a ni kan dil an ti a.
Chuti na na na chu tiin phalna ka pe ta a. Sihhmuia inkhel tur an nih avangin thingpui in nan tiin sum tlemte ka pocket atangin ka pe a. MZU Officer etc. atangin sum in beisei tur a ni lo ka ti nghe nghe. Phur ang reng takin Tournament-ah chuan an tel ve ta a. ICFAI University Student nen final an khel a, vanneihthlak takin an Champion – Trophy an rawn hawn ruau a. VC room (office)a kan han hung ruau mai chu nuam kan va ti teh reng em! Lalpa hi a tha teh a nia!!
3.Counter Insurgency Jungle Warfare (CIJW) Centre-ah thu ka sawi ve tlat a
Controller of Exams (COE) MZU-a ka nih laiin CIJW Centre Vairengte ami ka tlawh a. Hemi tum hian ka nupui leh kan thian (nupa) kan vaiin pali kan ni. CIJW Centre hian an hnuaia training/Exam etc. degree (Certificate) an pekin MZU Controller of Exams an sign (Counter Sign) tir ve thin a, chuvanga in zawm tha ve viau kan ni.(Mahse tunah chuan hetiang hian an ti zui tawhlova, an ni leh MZU hian inzawmna an nei tawh lo).
He Centre kan tlawh tum hian min lo dawngsawng tha hle a, hmun hrang hrang min fan puiin kan hlimpui tura an ngaih infiam/intihhlimna – silai inkahsiak etc. min tihtir (silai kah hi ka zeina lam a ni lo tih ka hmu chhuak, ka thianpa pawh a chuti lua bik lo!). An chet velna – indo lem chan, misualin mi an rukbo/an hren (hostage) an chhanchhuah dan film etc. min enpui a, hmuhnawm tak a ni.
Hetiang hmun, Civil mi kan kal theih mang lohna hmuna kala, thil hrang hrang min hmuh/min tihtir te hi ka vannei ka ti hle. Duhsakna thilpek present Souvenir atan min pe nual bawk. Chhun chaw (Lunch) tuihnai tak min siamsak a, kan tlai hle.
He mi tuma ka tawn ka sawi hmaih hauhloh tur chu sipai training zinga thu ka zu sawi ve kha a ni! CIJW Vairengte/Mizoram hi Asia khawmualpuiah a tha ber zinga tel phak a ni a. Khawvelah pawh hriat hlawh phak nia sawi a ni. Foreign atang pawhin training an rawn awm fo thin. Kan kal lai hian foreign atanga training nei mek an awm na a, an tam loh lai a ni. Class neih (exam dawn hnai)ah thu, an class-ah ngei ka sawi ve a, ka lawm tak zet. An ngaithla tha (attention a tha) khawp mai.
Hetianga kei akarin CIJW Centre-a hun hmanga thu ka sawi ve hial hi ka vannei tak zet. Engdang vang a ni lo, Pathian vang liau liau a ni!
4. Zinnaa tluan loh mawlh mai hi!
Zin chhuak ve fo tan chuan tluan vek sen ani bik lova, tluan loh viau tum pawh thil awm ve chawk a ni. Tun tumah hian chutianga zinnia ka tluan viau loh tum hnih ka han tarlang dawn a ni.
|um khat chu Gauhati-ah Seminar-a paper present tura sawm ka ni a, N.E State tin represent turin State tin atangin sawm kan ni. Air ticket Omega Travel Agent atangin ka la a, ka ticket-ah passenger tan Reporting time dah lan a ni lo tih ka hre hauh lo. Thlawk turin ka kal ve ngei a, departure time kha reporting time emaw tiin minute 5 vela pelhin Lengpui Airport ka thleng a. “Ka pu, tun maiah khan thlawhna a thlawk chhuak chiah” an ti ta mai a. Ka ticket ka entir chuan reporting time an chhut lan loh vang anih hi i chet sual an ti ve mai a!
Tihngaihna dang awm hek lo, Seminar tih thlawn ka duh si lova, Aizawlah kir lehnghalin Zarkawtah Gauhati kal tur Sumo ticket ka la a, tlaiah zan tlan tlaivar a, a tuka paper present tur chuan ka kal ta. Kawngah Kolasib thlen hmain ruahpui vanawnin min chhu hrep a, motor pawh tlan hlei thei lovin kawngsirah kan ding a, a tih chi loh khawp mai. Mahse dam takin Gauhati kan thleng a, dar 11 AM velah paper ka present a, ka duty chu ka hlen hram. Organiser te an fela ka tluan loh dan ka hrilhin an hrethiam a, thlawhna ticket man leh Sumo ticket man min refund vek a, ka vannei khawp.
Ka chet chhiatna dang chu Tripura (Agartala)a ka zin tumin a ni. Vice Chancellor MZU, aiawha kal tura tirh ka ni a. Lengpui atanga Agartala-ah via Gauhati-a kal turin ticket ka la a. Hemi tum hian Agartala ka thlenin rei fe ka nghah hnuah ka suit case Kolkata-ah an lo thawn daih tih ka hre chauh. Engmah thawmhnaw inthlakna leh ha nawhna etc. takngial pawh nei lova awm chu a tih chi loh hle. Mahse VC aiawha kal ka ni a, min lo dawngsawng tha em em a. Ka mamawh tur an lei zung zung (ka zan mut kawr tur etc. thlengin). A tukah ka suit case pawh Kolkata atangin Agartala-ah an rawn thawn thleng leh. A lawmawm duh khawp mai.
Hemi tuma huatthlala (nuihzatthlak bawk si) chu min present turin thil pakhat mawi takin an tuam a. Lungsi takin ka hawn a, ina ka chhungten an han phelh chuan ‘VAI PATHIAN LEM’ mau bul atanga tuk a lo ni a. Paih nghal mai lovin, pawnah kan dah a, a ngaisang tur kan thian (vai) ka pe ve leh tawp. A lawm phian lehnghal a. Hlate khua atanga hawntu tan chuan ngeiawm duh ve tak a ni!
5. Space Mountain-a zin
Mizo Zaipawl, Space Mountain-a kan zin kha kumin hi a kum 45-na alo ni ta reng mai. 1978-a USA leh Canada fanga Mizo Zaipawl kan zin khan intihhlimna (Amusement) hmun ropui bera chhal hial Disney Land, USA-ah kan kal ve hlauh a. Chumi tum chuan van sanga thlaa zin (Space Mountain) hlim thla hriat nan van sanga zin angin kan ti ve vel anih kha! Lawngleng ang deuh, bang feet khat pawh tlinglo sang neiah hian mi 2 zelin kan thu a. Khawl an tih nun hunah a speed a chak dawn em avangin a hmaa invawnna tur an siamah nghet taka invawn tur tih a ni. Thil tla hma tur lukhum, tarmit etc. dah bo tur a ni bawk. Kawnghren (seat belt) pawh nghet taka hren tur a ni. Lung lam tha lo tan chuan loh a tha tih a ni nghe nghe. Khawl a nung ta, speed a la tan, van boruak arsi etc. a lang uar, kan la hlim viau – mahse an chak ta tak tak a! Thehmeh angin kan reh thap a. Patling hlau aw takin “U Nghak, kan la dam maw?” a tih bak chu tik ti ngam pawh kan awm lo. Kan chuanna kha a kawi zawr zawr a, min vawrh chhuak se chu kan va den denah kan pherh vek ngei ang! Kan zingah motor rui thin kan awm lehnghal a, anni ho kha an ngaihtuahawm zual. Kan chuan tawpna (destinity) kan thlen meuh chuan mittui tla deuh pir per, mahni kawnghren awm/hnute hnuaia hrenga, seat-a thu ngil ngam lo, mu deuh titiha lo awmte pawh kan awm. Nula ho khan sawi duh se sawi tur an ngah khawp ang! ‘chance’ pawh nei leh se Space Mountain-ah tumah an zin nawn duh tawh lo mai thei!
6. Tuipui kam lumeh mawlh mai kha!
1970’s chho velah khan Mizoramah sam zuah (lubuk) kha style a ni miau a, mipa tam tak lu a buk tih theih a ni. 1973-74 vela Vanghmun (Tripura) Crusade-a kan kal tuma zawhna thenkhat pawh piangtharin lu zuah buk ve tur ani em? Piangtharin kekawr arh hak, pheikhawk sang bun, neck tie hlai awrh a thiang em? tihte a ni.
USA leh Canada-a Zaipawl kan zin dawn khan mipa-in lu meh a, beng lang (samin beng a khuh loh) nise tiin min fuih. USA kan thleng a, February ni 5,1978-ah kohhran lian leh lar, USA-ah pawh an hriat em em Thomas Road Baptist Church, Pastor hmingthang Jerry Falwell-a kohhran ngei maia zai tur kan ni. Virginia State a mi, kohhranin Theological College nei ngat, TV programme pawh Nation-Wide nei hial an ni. An ni hian an duh tui a, an kohhrana rawngbawla zai tur chu an beng a lang vah tur a ni (mipa beng a lang vah tur a ni) tih a ni. Inrinni February ni 4,1978-ah tupui kamah kan chawl a, phur lo deuhin Nl. Zodinpuiin (Dinbawihi) lu a met thiam tih pawh kan hriat lem lohin min mehsak ta a nih kha! Kan zinga a met thiam ber a ni miau a! Mahse rawngbawlna atan thu kan awih hram hram, phur lo zeta lu kan met kha Pathianin mal a sawm kan ti lo thei lo! Kha kohhran ropui lutukah khan kan Zaipawl zai malsawm a ni a, Sap ho inchawimawina sang, STANDING OVATION kan hlawh ta. A mak tih mai loh chu sawi tur a awm lo! Hmeichhe ho-in khami tuma an inbel kawrchei leh puan chei pawh a mar nalh vak lo, mipa lu lah a chutih vak a rinawm lo, lo kheng deuh lai pawh a awm nial mai thei! Mahse Pathianin min chawimawi miau si! TO GOD BE THE GLORY. Heng hun lai han thlir kir hian lung a leng duh khawp mai!

Exit mobile version