Site icon The Aizawl Post

Myanmar sipai sorkarin harsatna lian tak tawk mek

Myanmar sipai tena an dah preisdent chuan sorkarin Shan State a indona chhuak mek chu thununa a awm thei lo a nih chuan ram chuan chhiatna nasa tak a tawk thei tihialin a sawi.
General Myint Swe, kum 2021 a sipai sorkar tena president atana an dah chuan anti-military insurgents tena nasa taka sipaite an beihna avanga Myanmar sipai tena tawrhna nasa tak an tawh chungchangah military council tena thutkhawm an neih hnuah thupuanna a nei a.
Shan State ah hian ethnic insurgent army pathum lai awmin chungte chu sipai sorkar thlawp lo amred group ten an thlawp bawk a. tun hnai lawkah military post tam tak la tawhin China nena insumdawn tawnna pawimawh ber kawngpui pawh an thunun tawh a ni.
February 2021 a sipai tena thuneihna an chan hnua an dinhmun derthawn ber tum tia sawi a ni a. Kum hnih leh a chanve vel zet ralthuam kenga sipai sorkar do tute an beihlet hnuah Myanmar sipai te zawk chu dinhmun chau zawkah an awm mek nia ngaih a ni.
Myanmar sipai te chuan indo thlawhna leh laipuite hmangin a bei nasa a, hei vang hian mi sang tam tak ten tuarin mi tam takin an in leh lo an chhuahsan phah a. Mahse, sipai te zawk hian lei lamah an hmun an hloh char chara ngaih a ni a. An hloh zinga langsar ber pawh Shan State ah brigadier General Aung Kuaw Lwin niin sipai sorkar awm hnua senior officer nunna chan hmasa ber a ni bawk.
Chumai ni lovin Shan State a ralthuam pawh nei tha tak hel pawl te chu inthurualin sipaite chu an bei tel tlat bawk a. Hengte hi sipai sorkar duh lova Myanmar-a democratic rule awm se titute an ni.
Heng ralthuam keng pawl pathumte hi an ram tihzau tuma hma la vek an ni a. Hun dangah chuan China chu heng pawlte thununna lama hma la thin niin tunah erawh a ngawi tlat thung tih a ni bawk a, heng lai hmun hi Myanmar leh China inrina lai bawr vel a ni bawk.
Hetianga China-in ngawih a chuhna chhan ber nia ngaih chu Shan State-a scam centre chungchangah sipai sorkarin engmah tih a neih loh vang nia sawi a ni a. Heng scam centre-ah hian Chinese khua leh tui sang tel bakah foreigner dangte pawh thawhluihtirin an awm ti sawi a ni a. Heng hmunte hi hel pawl ni mek te chuan khar an intiam a ni thung.
Kum 2021 khan sipai sorkar duh lova peaceful protest neih chu tharum hmangin sipai, police te chuan an hmet mit a. Opposition activists te chuan tihtheih dang an nei lo tiin sipai sorkar paihthla turin ralthuam chelek turin Myanmar mipui an ngen zui ta a ni.
Mi tam tak te chuan Myanmar leh Thailand, China leh India inrina hnaiha awm ethnic insurgents te thunun hmun an pan a, hengah hian training te neiin ralthuamte an dil bawk a ni.
Ethnic armies inbun nghet tawh Karen, Kachin, Karenni leh Chin te chuan sipai sorkar paihtlak elected administration National Unity Government (NUG) te nena inthlunzawmna an nei bawk a.
Mahse midangte chuan NUG te nena inthlunzawmna nei chuang lovin chung mite chu Thailand leh China nena inrina lai vel Shan State chhunga dan leh hrai lekkawhna mumal awmlohna hmuna mite an ni tlangpui bawk.
Shan State hi khawvela illicit narcotics tharchhuah hnemna ber niin tun hnaiah casino leh scam centre a pung nasa hle bawk a.
Kum 1948 a Myanmar independence atang daih tawh khan buaina leh retheihnain a nuaina hmun niin warlords, drugs boss emaw ethnic rebel-te inbeih tawnna hmun a ni bawk.
Shan-ah hian insurgent force lian deuh pahnih inhal tak an awm a, tun hnaiah ethnic group tenau zawk piangin an lian chak hle bawk a. An zinga lian ber te chu Wa te niin China thlawp niin sipai 20,000 vel zet neia ralthuam pawh nei tha em em an ni.
Anni bakah hian ethnically Chinese group Kokang te an awm bawk a, Palauang te pawh an awm bawk a. Rakhine pawh awmin Arakan Army, Myanmar-a ralthuam nei tha ber te an ni bawk.
Wa te hian kum 1989 daih tawh khan Myanmar military te nen inkahhaina an siam tawh a, ralthuam nena indona chu an pumpelh zui zel rih a. Tuna junta leh opposition te buainaah pawh neutral tiin an insawi. Mahse, Wa te hi anti-military resistance group tena ralthuam an lakna ber tih a ni tho thung.
Ethnic army dang pathum – Kokang MNDAA, Ta’ang TNLA leh Arakan Army te chuan thawhhona neiin Brotherhood Alliance tih a ni a. Sipai sorkar pian hnuah sipaite nena inbei chamchi an ni theuh bawk a, mahse, chungte chu NUG an thlawpna vang ni lovin an territory chungchang vang a ni thung.
Kumin June thla khan China nawrna avangin Brotherhood Alliance te chuan sipaite nena peace talk neih an remti a, mahse, an hlawhchham chiang hle thung a. Mahse, civil war chhuak mekah chuan inhnamhnawih anga lan an duh lo theuh thung.
Chu tak chu 27 October atang kalpui tan avanga Operatoion 1027 tih chuan a thlak danglam ta a ni. Hma an sawn duak duak a, Myanmar army unit inpe tawp tawp te an awm a, Brotherhood Alliance te hian military post 100 chuang leh khua pali an la tawh angin an insawi.
Myanmar sipaite tam zawk chahluha an awm loh nan lei te bomb chhiain Myanmar military junta hotu lawk chhungkuate enkawl scam centre lian awmna Laukkaing pawh an hual tawh bawk.
Laukkaing-ah hian foreign national sang chuang an awm khawm meka ngaih a ni a, nitin mamawh tlakchhamna lian tak a awm tawh ti sawi niin China chuan a khua leh tui te chu he khua hi chhuahsan vat turin a ti bawk.
Brotherhood Alliance te chuan an thil tum ber chu NUG te ang bawkin sipai sorkar paihthlak a nih thu an sawi a. NUG volunteer te pawhin Brotherhood Alliance te hmalakna chu an fak thu an sawi bawk.
Pro-NUG People’s Defence Forces te Shan insurgents te anga ralthuam nei tha pawh ni lo leh training pawh nei tha lo te chuan Shan State bul hnaiah sipaite chaklohna remchangah hmangin nasa takin an bei ve bawk a, district capital pawh sipai sorkarte atangin an chhuhsak hial bawk.
Brotherhood Alliance te hian China-in Myanmar junta te laka a dawhtheihna a tihtawp hnu lawkah chet an la chauh a. A hma zawng chuan China-in sipai sorkar chu scam centre te khar turin a lo tur tawh thin a, heng hmunte hi Chinese syndicates te kalpui veka ngaih a ni a. Heng hmunte hi trafficking victim te diriamna hmun tia sawi a nih avangin Beijing tan chuan zahthlak tak a nih vang a ni.
Heng scam-a inhnamhnawih te hi China chuan Shan group Wa te ang chu mana China police te hnena hlan turin a lo ngen tawh a, August leh October chhung khan Wa te chuan mi 4,000 vel manin an thawn tawh bawk a ni. Mahse, Laukkaing bika awm te chuan dollar billion chuang kumkhata an hlawhchhuah theihna chu an khar duh lo a ni.
China lungawilohna chu remchangah lain Brotherhood Alliance te chuan heng scam centre te hi an bei ta a ni. Mahse, an tum ber zawk chu Myanmar sipai sorkar a tluchhia a nih chuan NUG tena thutiam an neih anga Myanmar federal structure thar siam turah chan tha chan an duhna ni bera ngaih a ni thung.
Heng group hrang hrang te beihna avang hian Myanmar a sipai sorkar chu tlu rup thei dinhmunah a ding mek a. Mahse, duhdan inang lo nei an nih avangin nakin zela Myanmar democratic hma lam hun chu a chiang lo hle thova ngaih a ni.

Exit mobile version