Kar kalta Inrinni March ni 22 kha World Water Day a ni a, khawvel pumah tui thianghlim pawimawhna inzirtir thar lehna ni-ah hman thin a ni. WWD hi United Nations General Assembly rel angin 1993 atanga hman tan kha niin Mizoramah chuan 2012 atangin kan hmang a, kumin hi a vawi 14-na a ni.
Mizoramah chuan he ni-ah hian tuihna humhalh thate chawimawina kan nei thin a, tui chungchanga intihsiakna hrang hrang huaihawt thin niin WWD-ah lawmman te kan inpe thin. WWD hi chu kan hmang tha ve viau thin a, mahse kan hman chhan ber TUI hlut nachang kan hre tawk lo hle a, chu chu kan lui tui bawlhhlawh dan atang te, ruahtui khawlkhawm lama kan la harh tawk loh dan atang te, tui kan hman dan hrim hrim atangte hian a hriat mai awm e.
Tui pawimawhna hi tu te pawhin a hriat hi chuan kan hrechiang viau tawh mai a. Nunna nei tawh phawt chu (microorganism thlengi i ti mai ang) tui tel lova rei kan/an dam theih lohzia pawh kan hrechiang em em; chuti chung chuan tui hlut nachang hi kan la hre tawk zo lo hle a, tui enkawl (management) lamah pawh kan la hniam hle.
|hal a han ni a, lui tui te a kang a, tuilakna lamah harsatna kan han tawk a, chutah chuan ‘ruahtui khawlkhawm’ pawimawhzia kan insawisiak mur mur a. Fur a han ni a, ruahtui a lo tla a, tuihawk a luang zur zur a, lui a lian bawk a, khawlkhawm nachang hre lovin ruahtui luang liam tur kan thlir liam kum tin mai thin.
Lui tui a han kam a, tui a lo harsa leh a, ‘ruahtui khawlkhawm’ pawimawhzia kan insawisiak leh mur mur a. Chu chu kan kum tin hun hman dan chu a ni deuh mai awm e.
Ramngaw hi tuihna siamtu a ni kan ti a, thing phun turin kan infuih sauh sauh a, a lehlamah ramngaw kan thiat (thingtlang loneih etc) kum tin a, kan khawsak dan hi chu a herh (weird) ve thin ngawt mai.
Ramngaw thiah kan bang thei lo a niha, tuihna kan ti pung thur thur thei lo a nih pawhin, Van ruahtui tal hi chu a khawlkhawm (water harvesting) hi chu tihmakmawh a ni tawh. Tui harsatna hi chu a zual zel dawn a, lui tui a kang zel dawn a, thlai chawmna tur tuilakna (irrigation) hi tlangramah chuan a harsa tulh tulh dawn. Chuvangin, thlai chawm nan pawh ruahtui khawlkhawm lama tan lak nasat hi a hun takzet tawh a ni.
Ruahtui khawlkhawm…
