Site icon The Aizawl Post

Vaihlo leh Mizoram

India rama vaihlo leh a kaihhnawih hman nasat dan zirchianna Global Adult Tobacco Survey-1 (2009-2010) ah khan Mizoram chu vaihlo hmang nasa ber (67%) a ni a. Kum 2016-17 (GATS-2) ah a tlahniam leh hret a, pahnihna (59%) a ni.
GATS-1-a vaihlo hmang nasa ber pathumna hauhtu Tripura chu GATS-2-ah pakhatna a ni ve thung a. GATS-1-a pahnihna Nagaland erawh GATS-2-ah hian a tlahniam chak ta hle a, 8-na a ni ta dawrh a; Assam leh Manipur-te erawh a sang lamah an kai chho ve thung.
A tlangpuiin NE state-te hi vaihlo hman nasat kawngah India rama a hmahruaitu kan ni deuh zel a, chutih laiin Sikkim erawh GATS-1-a sawmpakhatna kha, GATS 2-ah chuan 25-naah a tlahniam ta dawrh; NE state zingah hma sawn nasa ber a ni.
Vaihlo hman kawngah Mizoram tlakhniamna hi a lawmawm rualin, secondhand smoke lamah erawh kan dinhmun a duhawm lo. Secondhand smoke hi Chenna in (home), hnathawhna hmun (work place) leh vantlang puipunna hmun (public place)-ah te a nasat dan teh a ni a, NE state zingah Mizoram hi chenna ina secondhand smoke tuar nasa ber a ni a, hnathawhna hmunah pahnihna niin, vantlang puipunna hmunah erawh state dangte aiin kan ti tha ve thung.
Mithiamten an sawi dan chuan, meizial khu hmun thuma thena hmun hnih hi a zutu chuapah lut lovin boruakah a leng vel a, chu chu a bula miten an lo hip lut a, meizial zutuin a hip luh meizial khu ang thova hlauhawm a ni.
Khawvel mithiam ten an hmuhchhuah dan chuan, cancer natna 33.3% hi vaihlo leh a kaihhnawihin a thlentir a ni a, vaihlo hi cancer natna thlentu hrang hrang zingah a lian ber a ni, an ti. Mizoramah pawh hian vaihhlo hi cancer natna thlentu lian ber a nih a rinawm hle.
Secondhand smoke tamna ber ‘chenna in’ (home) a nih chuan, meizial zu ve lem lote tan pawh cancer natna vei theihna ‘chance’ a sâng hle tihna a ni.
Mizote hi inlenpawh nasa, mi hmaizah pawh ti na tak kan ni. Inleng ten zial an zuk pawha ‘khap’ ngam lo (khap hreh) kan ni tlangpui. A chutih vanga secondhand smoke tuar nasa chu kan ni a, inlengte hawihhawmlohnain chhiatna a thlen ta a nih ber chu.
Hemi chungchang hi a khawtlang huapa ‘aurinna’ hmanga auchhuahpui hial awm tak a ni ta.

Exit mobile version