Site icon The Aizawl Post

ZORAM MEGA FOOD PARK

By Lalmuanpuia Zawngte

ZORAM MEGA FOOD PARK (ZMFP) chu enge ni? – Mawl mang tak leh a tawi thei anga sawi fiah dawn chuan, ‘ Mizorama sum chang thlai chi hrang hrang thar chhuah te (Sawhthing, Aieng, Purun, Nimbu, Baibing, Alu, Tomato, Bahkhawr leh adang te) ei mai theih tur leh zawrh chhuah mai theih tura buatsaihna hmunpui ‘ ti ila a fun kim thei awm e. Heng sum chang thlai chi hrang hrang te hi a dek chhuaktu leh chingtu kut hnathawka ei zawng ten ZMFP ah hian an hralh chur chur anga anni hian khawl changkang tak tak hmangin zawrh chhuah leh ei mai theih turin (Processing & Storage) an lo buatsaih anga, Mizoram leh India ram mai nilo khawvel ram dang thleng pawha thawn chhuah theih turin an lo buatsaih dawn a ni. Hetiang atana hmun leh khawl changkang Mizoramin kan nei thei hi a vanneih thlakin thingtlang kut hnathawka eizawng te tan ngat phei chuan a lawmawm lehzual hle a ni.
ZORAM MEGA FOOD PARK (ZMFP) LO INDIN CHHOH DAN – ZMFP hi mimal thahnem ngai ten (ZMFP Pvt.Ltd) Mizoram Economy tana innghahna tlak a nih zia hre chunga an din a ni a. Ministry of Food Processing Industries (MoFPI) hnuai ah February 13, 2012 khan dilna te siamin June 10, 2015-ah Ministry atanga phalna hmu in hemi kum vek December 17-ah hmalak tan nghal a ni a, kum 2020-ah hman theih tura peih fel a lo ni ta a ni. He project atana senso zawng zawng hi cheng vaibelchhia 75.20 lai mai niin MoFPI atanga sum te hi lo kal a ni. Tunlai khawl changkang tak tak te bun niin a hnuai a mi ang hian khawl hrang hrang leh an theihna (Capacity) te han tarlang ta ila –
(Table en la)
ZMFP chu tuten nge hlawk pui ber rang? – ZMFP hian a nihna ang tak leh a theihna ang taka hnathawh tur thlai supply a hmu thei a nih ngat chuan Mizoram economy chawikang dawrh theitu leh innghahna tur a rintlak kum reilote ah a ni thei dawn a ni. Mizo zingah thil lian tham han ti thei deuh tura ngaih ten thingtlang kut hnathawkte dehchhuah hmanga sumdawnna bul tan lam hi an la tui pui chiah lo em ni aw tih theih a ni a, hemi a nih avang hian ZMFP hi a nihna ang taka chhawr tangkai tur chuan Mizoram sorkar hi ZMFP leh thlai thar chhuaktu kut hnathawk te inkarah hun engemaw ti chhung chu Middleman ah a awm rih mai a ngai awm e (Middleman chuan thingtlang kut hnathawktu te thlai thar chhuah a thartu te tana hlawkna awm thei ngei tura rate sangin a lei sak anga ZMFP ah khawl changkang hmangin a process tir ang. ZMFP atanga ei tur chi hrang hrang siam chhuah te chu sorkarin a hralh chhuahna tur market – tualchhung, ram chhung leh foreign thleng pawhin a zawng ang a, Mizoram sum chang thlai thar chhuah te chu Export Quality ni tur khawpa sawngbawl a lo ni tawh dawn a ni). Hetianga tluang taka a kal theih chuan a tir ber ah Thingtlang Kut Hnathawktu ten a hlawkna an tel hmasa berang, a dawt leh ah khawl neitu ZMFP Pvt.Ltd.ten khawl hman man atangin sum engemaw zat an hmu ve ang. A tawp ah chuan sorkar in a tira a insenso te hmu let leh turin thil siam chhuah items chihrang hrang a hralhna te atangin hlawk zawkin sum a hmu let leh anga hlawkna (Profits) reilote ah a lo awm anga a tawpna tak tak ah chuan Mizoram tana sum hnar pawimawh tak (State Own Sources of Revenue) lo niin Mizoram Economy innghahna a lo ni vat thei dawn a ni.
ZMFP theihna hre turin thlai thar dehchhuah chu engzat nge a mamawh? ZMFP-a an khawl neihte hi tunlai khawl tha ber ber te niin a chunga kan han tarlan tak ang khian an theihna pawh a sang hle a ni. Sawhthing, Purun leh Aieng etc., te hi darkar khat chhungin 20 – 30 Metric Tonne a siam/her chhuak thei a, nilenga a hnathawh theih tur zat tam zia tur chu kan chhut thiam mai ang chu maw (10000 Kg leh 1 Metric Tonne a intluk kan tih tawh kha).
Mizoram-a thingtlang kut hnathawktu te hian hmanlai kan pi leh pute atang tawhin dehchhuah hi tam kan ti hma emem a, kum khat eikan thar chhuah chuan duhtawkin tam kan tiem em a midangte thawh chhuah kep leh a nei velo te hnena sumdawn nana hman lam hi rilru ah a awm meuhlo te pawh a ni thei awm e. He kan rilru hi bansan a kan sum chang thlai thar chhuah te a tam thei ang berkan dehchhuah hi a ngai tawh dawn a ni. Entir nan – chhungkaw pakhatin Sawhthing, Aieng, Purun, Tomato etc., quintal 100 – 500 kan thar kha duh tawk mai lovin Tonne, Metric Tonne thleng pawha kan thar chhuah theih phawt chuan duhthusam hlei hlei a ni a. ZMFP hian a theihna ang taka nileng lenga hna thawhtir tur chuan Mizoram dehchhuah ringawt hi chuan kan chawm zo lo vang tih hlauhawm tak a ni.
Thlai thar chhuah supply a tam poh leh dehchhuah man a tlawm ang (Lower Open Market Price)– Kan thlai thar atanga dehchhuah man te (Market Price) hi India ram leh khawvel ram thleng pawha man tlawm zawka kan siam theih ngei ngei hi a ngai a (Competitive Price), hei hi midang market kan va vuak chhiat leh kan luahlan theihna kawng hmasa ber a ni (Product Quality pawh uluk hle tur a ni bawk). Hemi tur hian thlai thar chhuah a tam a ngai a, thar chhuah a tam chuan ZMFP lam ten labour leh khawl an hman tirna rate a lo hniam anga, nileng a khawl hman na khawp thlai thar te supply a nih theih chuan khawl hmangtu te senso a lo hniam anga thil siam chhuah man a lo tlawm ve thei tulh tulh thung dawn a ni. Hemi hre rana kut hnathawktu te pawhin tan lak kan ngai hle dawn a ni.
Tu ten nge bul tan ang?
Kan sawi thuak tawh angin mimal anga hma la ngawt tur chuan buaithlak na lai tamtak a awm ve thei a, hei vang hian keini ang ram rethei tan chuan sorkar kuta dah hmasak mai hi kan tih theih kawng awm chhun a ni rih ber awm e. Hemi a nih avang hian Mizoram hmasawnna duhtu leh kan ram economy vei tak tak tu tan chuan kum 2023 MLA inthlan lo awm turah hian ngun taka ngaihtuahna kan sen a tul takzet a ni.Mizoramah Political Party lian Pathum kan nei meka, helam hawi zawnga party pathum te suk thlek dan tawite in i han bih thuak teh ang –
1. MNF Party
Kum 2018 – 2023 chhung atana rorel lai mek niin an hmalak tawh dan thlir in Mizoram tana hmasawnna tur ruhrel (assets) siam lam aiin mi tlemte te hausak belhna tur Project siam chawp hmanga hna thawh an uar viau a, heng thingtlang kut hnathawktu te thlai thar dehchhuah tih lam hian an rilru a thleng phalo hrim hrim a nih hmel. Heti chunga thingtlang lam miin kan la bawh duh zel a nih chuan retheih belh lehzel kan inhuam tihna pawh a ni thei ang.
2. ZPM Party
Tun dinhmunah US Dollar khat leh India Pawisa cheng 82.08 a intluk mek tawh laiin ZPM te hian Sawhthing 1 Kg-ah cheng 50 a lak an tum mauh mai hian rilru a tina hle a ni. Tunlaiah Sawhthing hi India ram hmun hrang hrang bazar leh Mizoram ngei ah pawh cheng 100 chunglam vek a ni tawh a, hemi baka ZPM ten thlai thar chhuah hrang hrang lak an tumna rate te hi zir chian chuan an reseach beih hi a hlawhchham (fail) ve chiang hle a ni. Tin, thlai thar dehchhuah tih pun lam ngaihtuah pui lam aiin a nuamsa china lo tlangau pui vel (Election Winning Strategy) hi an peih tawk a nih hmel viau. Thingtlang kut hnathawktu ten kan ring ngam dawn em le?
3. Congress Party
Congress Party hian harh tharna an changemaw ni tihturin an insiam chho mek tih a hmuh theih awm e. Zoram Mega Food Park (ZMFP) atanga Mizoram Economy siam that theih a nihzia tui puitu leh atchilh awm chhun chu Party Pathum leader te zingah Pu Lalsawta hi a ni awm e. Mizoram economy a letling zawnga kal mek thingtlang kut hnathawktute thlai thar chhuah hmanga her rem tum mektu Pu Lalsawta hi Zoram kut hnathawktu te tan chuan ‘Pathian min pek’ tih hial mai chi a ni awm e. A ngaihna hria leh a tak taka tih tum Congress Party hian kum 2023 MLA election lo awm turah hian sorkarna han siam thei hloh se chuan thingtlang kut hnathawktu te tan kawl a eng ve ngei ang le.
Tlangkawmna
Mizoram mipui zaa 60 chuang (60%) ten dinhmun tha leh eizawnna hlawk zawk an neiha an intodelh tak tak hma loh chuan Mizoram hian hma a sawn dawnlo a, thingtlang kut hnathawktu ten lei rem an rah loh chuan intluktlan lohna (Greater Wide Spread of Inequlities) a sang tulh tulh mai dawn a ni. Hemi hre ran chung hian mipui te pawh hian sorkar kan siam tum dan ah ngaihtuahna kan sen uluk a ngai takzet tawh a, min hmangaih der tu hi hrethiam ila hnawl ngam bawk turin kan insawm nghal a ni e.

Exit mobile version