Site icon The Aizawl Post

Bal thiang tawh lo, fai reng tawh tur Ngopa

By Lalnuntawma Fanai
Mihringte hnawmhnawk hi mihringin thil mawi a duan chhuahna hmanrua atana hmanraw tangkaiah a hman theih tawh a (waste to art), sum hai luhna atan hman a ni tawh bawk (waste to wealth)! Hei hi khawvel hmun dangah pawh kalphung thar a ni mek a, Aizawl bawlhhlawh pawh suma chantir mek a ni ta. UD&PA department-in Mizorama khawpuia puan (Urban Town) zinga kum liamta 2022-a khawpui fai bera a thlan chu Ngopa a ni. Bal leh turin an kir thiang tawh lo a, fai reng turin an insan mar reng a ngai tawh dawn a; an koah faina mawhphurhna lian tak nghahin a awm ta a, Mizoramin a thlir reng tawh ang.
Fai bera thlanna atana hlangkaitu thenkhat, i chhiar nin hman loh tur tâwk chiahin kan sawi dawn a ni.
Polythene/Plastic sumah an chantir!
Ministry of Housing & Urban Affairs-in fai intihsiakna tehfung atana thupuia hman ‘Waste to Art’ leh ‘Waste to Wealth’ lama an hmalakna a hmuhnawm riau. Zirlai leh naupangte an tiphur thiam a, khaw lai, tuiluankawr, ramhnuai leh luidunga sarang leh plastic an chhar khawm a, Polythene kg 1 Rs 50 leh Plastic kg 1 Rs 30 in leisak a, naupangin bawlhhlawh sumah an chantir a nih chu! Heng bawlhhlawh an lei khawm hi, khawvel ram dangtea an tih angin alkatra chhuannaah balu nen an chhuang a, Anganwadi centre No. IV kawt an chhung! He thil hi zawngchhang thlak an ti hle a. Hei hi khawpui fai intihsiaknaa dinhmun thaa Ngopa hlangkaitu zinga pawimawh tak a ni.
Naupang rilrua faina tuh ngheh hi a changkang a, an thanlenpui dawn khawp. School naupangte hi khawtlang fai siamtu an ni thei (students can be the creators of a clean society) tih theme-a hmangin nasa taka hma an la a, a hlawhtling hle. Zirlaite rilruah fai pawimawhzia an tuh nasa hle a, hei hian nghawng thui tak a nei ang. Bawlhhlawh paih mai mai tin atangin thil mawi an siam a, a tha hle.
Bawlhhlawh atangin meihawl
(Biomass briquette) :
Innovation & best practices lama an hmalakna hi bawlhhlawh atanga meihawl thlakna tur, biomass briquette siam chhuahna tur sum an zawng khawm a. Bialtu MLA Dr L. Thangmawia biain, ani hian MLA fund atangin nuai hnih a pe a, MGNREGS atangin nuai 28 an dawng bawk a, nuai 30-in hma an la. He project thupui atan hian, ‘Mi thenkhat bawlhhlawh kha mi thenkhat tan sum chang thei a ni (One man’s trash is another man’s treasure) tih an thlang! Bawlhhlawh tawih thei chi te, hnimhnah, thing hnah leh thil tawih thei chi hrang hrang lakkhawm atanga energy siam a, Meihawl thlakna atana hman theih tura siam a ni. Khawvawtah meilumah a hman theih a, eirawngbawl nan leh thingpui dawrah a hman theih bawk a, khu a tichhuak ve lo hi a thatna a ni, tiin an sawi. March/April velah peihfel an inbeisei. A hlawhtlin hun a nghahhlelhawm hle. En zel ang aw.
Hmeichhia leh rualbanlo tan Toilet!
Ngopa khuain mi khaw tih loh ang thil dangdai tak an kalpui a awm a, chu chu toilet an enkawl dan leh an kalpui dan a ni. An khaw chhun lun lai, ‘0’ point sira toilet an siamah, hmeichhiate tana tangkai tur sanitary pad vending machine leh incinerator an dah. Vending Machine-ah hian, pawisa thir Rs 2 an thlak chuan, pad pakhat a lo chhuak a, Rs 5 an thlak chuan pad 2 a lo chhuak thin. Hmeichhiain sanitary pad an hman hlui hi incinerator-ah hian hal ral zui mai tur a ni bawk. Eng emaw avanga khawlaia chhuak laklawh, hmeichhiate tan a tangkai hle a, hetiang ngaihtuahna thar hian faina tehfungah a chawisangin a rinawm. Public Toilet pannaah rualbanlo nawrna tur siam a ni a, an inthiar zawha an invawn thawhna tur siam a ni bawk. Mipuiin sawisel duh an neihte sawiselna tur an dah a, an enfiah thin. a, Enkawltu bik awmin fai taka enkawl a ni a, ODF-a an inpuan rualin 24×7 a hman theih turin an kalpui bawk.
In sakna bawlhhlawh paihna bik siam a ni :
Khaw dangin an tih zen zen loh, in sakna bungraw paihna (Construction & Demolition Waste) paihna an nei a, mipuite hnenah hriattirna mumal tak siam a ni. SUP ban awareness leh 3R chungchangah uar taka awareness neih a ni.
Mipui inpekna sawi a ngai. |um tam tak an hnatlang a, kum 2022 January atanga November ni 30 thleng khan faina kawnga hnatlanga mipui tha sen zat belhkhawm chu tha 5,146 zet a ni! Khaw chhunga sorkar department te an tang vek a, hlawh tam dan azirin pawisa an thawh thin. Nodal officer Pu Vanlaltanpuia SDO (C) a tang hle a, ngaihtuahna a seng nasa hle. A hova meeting-in a pass angin, kum 2021 khan Group A-in Rs 500, B-in Rs 300, C-in Rs 200 leh a nghet lo leh group D in Rs-100 an tawh a, hei hi zawngchhang thlak an ti hle.
Kum 2022-ah erawh office hrang hrangah thawhlawm thawh tur an siam rem thung, VC, VEC leh NGO hrang hrang leh zirlaite thlengin an tang hle. Nin chang an nei ang a, faina kawng zawh hi a namai lo. Kum 2020 December ni 28-ah UD&PA-in Urban Town-ah a puang a, intihsiakna an tel hmasak ber 2021 ah pahnihna an ni a, kum nga zet khaw fai ber lo ni tawh Biate an pha lo. Kum liam ta 2022 ah pakhatna an ni ta.
Ngopa hian fai an tum a, an tang a, local ambassador pawh an nei thlap! Chu chu Pu Zoramhruaia (Hruaitea) a ni. Sawi tur a tam a, ziah kim sen a ni lo. Nakkum K|P General Conference thlengtu tur an ni a, K|P member sing rualin kum 2022 a khaw fai bera thlanah hian kal an châk dawn! Bal thiang tawh lo, fai reng tawh tur Ngopa, Waste to Art & Waste to Wealth kalpui thiam khua hi an hawi kir a thiang tawh lo! Khaw mipuite pawhin fai nawmzia an hria a, fai tura tha thawh hi nin châng an nei a nih pawhin, hei hi an chhunzawm reng a tul tawh ang. Bal turin kir tawh suh se. Tlâng chunga khaw awm chu mipuiin kan en reng tawh ang.

Exit mobile version