Site icon The Aizawl Post

HRUAITU ROPUITE HUN HNUHNUNG LAM

By Mahmuaka Chhakchhuak

Khawvelah hian hruaitu ropui leh thiltithei tak tak an lo awm tawh a, vawiin thlengin ram hruaitu ropui tak tak an la awm mek zel bawk a, hruaitu thenkhatte chu an vanglaiin ropui takin leng thin mahsela an hun hnuhnung lamah chuan khawngaihthlak taka hun hmang tawp ta hi an lo awm bawk a. Feb. 5, 2023 nia American Hospital Dubai-a boral ta Pervez Musharraf ngei pawh kha a hun lai chuan hruaitu ropui tak a niin thuneihna leh thiltihtheihna a chan lai ngat phei chuan mi zawng zawng chunga leng ang maia inngai thin a ni hial awm e. Kum 1991 – 2008 chhunga Pakistan ram hruaitu nia President a nih lai khan ram tan thil pawi tak tak a tiin thubuai lian tak tak a nei a, kum 2019-ah phei chuan Pakistan Special Court-in kum 2007-a Emergency a puan chungchangah thi turin a chungthu an rel sak hial a nih kha. A tawpah phei chuan an ramah pawh chuan awm ngam loin Dubai lamah a awm a, a boral takah erawh a ruang chu an rama lakluh an phalsak hram chauh a ni.
Kum tam tak liam tawhah pawh khan ram hruaitu ropui tak takte chuan khawngaihthlak takin hun hnuhnung lam an lo hmang tawh bawk a; Khawvel Indopui Pahnihna chawkchhuaktu Adolf Hitler ngei pawh kha a vanglai chuan ropui tak niin Khawvel chawkbuaitu tih hial khawp a ni. Kum 1933 – 1945 chhunga German Chancellor a nih lai khan a thuneihna hmangin thil rapthlak tak tak a ti a, Juda hnam mi maktaduai 20 chuang nunna laksakin rapthlak takin a ti hlum a nih kha. Vawiin hun thlenga German mipuiin an la zahpui khawpin a nunrawng a, thangthar te tan zahna ala thlen reng a ni. Nimahsela a ni pawh a hun hnuhnung lamah chuan khawngaihthlak tak niin April 30, 1945 chuan Tur chak tak Cyanide an tih chu eiin thih a tum a, a tur ei chu ring zo loin ama silai ngei hmang chuan a Luah chuktuahin a inkap ta a ni. Hitler-a ang bawka nunrawng Adolf Eichmann (1906 – 1962) pawh kha a vanglai chuan a thisen chu tualthah chakna hlirin a khat tih hial tur a ni a, Juda hnam mi maktaduai tam tak thattu nimahsela a hun tawp lamah erawh khawngaihthlak tak niin kum upa tak a nih hnuah pawh thih hlauin a biru zak zak a, an man tho a, thiam loh chantirin khaihlum a ni ta a nih kha.
Genghis Khan (1162 – 1227) ngei pawh chu a vanglai chuan amah ang renga ropui an awm lo ang tih hial tur a ni. Mongol Empire hmuchhuaktu niin Mongolia hnam peng hrang hrangte chu rorelna pakhat hnuaiah a dah a, amah diptu chu a that hmiah hmiah zel a, a tawpah chuan amah chu Mongol ram lal ber a ni ta a. China a beih dante kha ngaihnawm tak a ni a, ral rel a thiam a, a fingin a huaisen em em bawk avang chuan amah hneh thei tur mi huaisen hi an awm lo emaw tih mai tur a ni. China a hneh hnuin Persia a hneh leh a, Europe thlengin a run zel a, Alexander the Great aiin a let thum laia zauin ram ala zau hman a ni. Kum 60 vel a nihin Sakawr atangin a tla a, a bawpsawp phah rengin Aug. 18, 1227 chuan alo boral ta a ni. Ziaktu pakhat chuan Genghis Khan boral hian hmeichhe thianghlim 40 leh Sakawr rualte tihlumin an hlan a, a vuina hi biru thei leh lang lo thei ber tura buatsaih a nih theih nan an mi sawm mi 2000 chuangte chu an that vek bawk an ti a ni.
Anni lo pawh hi hruaitu ropui tak tak hun hnuhnung lama khawngaihthlak tak tak hi sawi tur a awm a, an vanglai huna ropui taka lang thin nimahsela an hun hnuhnung lamah chuan suntu nei mumal lo hial khawpa khawngaihthlak taka awm hi an awm. Hei hi an vanglai huna an thiltih vang niin, thuneihna an hman sual vang leh anmahni hmasialna leh duhamnain a hneh vang a ni ber thin. Vawiin huna hruaitu ropui leh chhuanawm tak tak kan tih thinte ngei pawh hi an hun hnuhnung lama rethei taka hun hmang tur an awm mai thei a, kan ramah ngei pawh hian mipui ngainat loh tak tak ram hruaitu an awm mai thei bawk a ni. Sorkar hna a ni emaw Politics lamah pawh nisela hruaitu chan changte hian an sulhnu chhuitu an nei reng thin tih hi hrereng thin sela a tha viau thin a ni.
Hei vang hian hruaitu dinhmun hi a pawimawh em em a, chakna leh theihna lama mi hmaa tlan thin nihna tam tak awm mahsela an lo chak reng bik lo a, an theihna ngei pawh chuan zuai hun a nei thei tih hi an hriat reng a tha. A hma lama ram hruaitu ropui tak tak kan sawi takte ngei pawh khian an theihna an hman a, an chak lai chuan midang zawng zawng lehpelin chak takin an tlan fua fua a, nimahsela an tlanna tur kawng chu an en fimkhur tawk loh avangin an hun hnuhnung lamah chuan khawngaihthlak takin an lo awm ta hial zawk a ni. Thuneihna hi dik taka hmang an awm a, dik vak loa thuneihna hmang an awm bawk avangin vawiin hunah ngei pawh hian thuneihna fawng chelhtu tam takte zingah Setana malsawmna nge Pathian malsawmna an dawn zawk tih pawh hriatthiam har tak te hi an awm thei hial bawk ang.
Hetianga hruaitu kan han sawi hian ram hruaitu, a bik takin Politician kan tihte hian thuneihna an hman sual leh hman sual loh kar hi a hla bik lehzual a. Kum sawm tam liam hnuah pawh an thiltih sual chu sawi thar leh a ni fo thin reng a, fak leh chawimawi dawn pawhin hun rei tawh taka an thil lo tih thatte chu sawi thar leh fo thin a ni bawk. Chuvangin vawiin huna ram hruaitute hian sulhnu tha leh mawi nei thei tura fimkhur taka ram hruaina hna an thawh a ngai a, mipuite pawhin Pathian hnenah finna an neihna turin tawngtaipui fo a pawimawh bawk a ni. Lal Saula ngei pawh kha a hun lai chuan ropui takin lang thin mahsela a hun tawp lamah erawh tlanchhe foin biruk zak zak ngai khawpin a awm a nih kha. Nimin lawkah pawh France chuan Vladimir Putin hnena Military leh Civil lamah pawh chawimawina an pek san ber thin Legion d’Honneur an lo hlan tawh chu hlih sak leh dan an ngaihtuah mek tih thu kan hriat kha. Hetiang hian ram hruaitu tana zahna tur hi an thiltih tha lo tak takte hian alo thlen tir fo thin bawk a, anmahni tan a zahthlak chang a ni lo a, an ram mipuite tan kimkit chawih chawihna tham a ni thin.

Exit mobile version