Site icon The Aizawl Post

India-in ramri hnaiha hmalakna sawifiah

Kar kalta khan sawi lawk awm lovin Parliament session neih laiin External Affairs Minister S. Jaishankar chuan border infrastructure leh connectivity chungchanga sorkar project kalpui kimchang phochhuahna a nei a. A bik takin north leh east lam India-in China nena (Line of Actual Contorl or LAC) a neih 3,488 km te chu thlurbing niin – Ladakh, Himachal Pradesh, Uttarakhand, Sikkim leh Arunachal Pradesh bakah India ‘friendly’ thenawm Bangladesh, Bhutan, Nepal leh Myanmar ramri ah te pawh infrastructure lam tihhmasawn tuma ruahmanna nasa zawka kalpui a ni.

Sawifiah a tulna
Journalist-te hnenah Jaishankar chuan Modi sorkarin ‘China nena inrina Northern Border lamah infrastructure thil pawimawh avanga tihhmasawn chak a tum’ tiin a sawi a. Hei hi Chinese Liberation Army te nena kum 2014-a Chumar, kum 2017 a Doklam leh April 2020 atanga LAC a tun thlenga inbakkaiha Chinese army tena ramri hnaiha sipai tam tak la dah a, Galwan inbeihna hial thlen vanga ngaih a ni.
“India-China ramri chungchanga debate kan neih phenah leh opposition tena zawhna an neih phenah ramria kan inralrinna leh kan structure quality leh technology leh maintenance te sawi tel ngai a ni,” tiin Jaishankar chuan a sawi a. Media briefing a neihna chhan chu Opposition tena parliamentary session a India-China chungchang an sawi fo vang a nih thu a sawi.

Eng nge hmalakna?
Official document tihchhuah chuan LAC connectivity tihchangltun nan kawng hrang hrangin kawngpui, lei leh tunnel te, cross-border connectivity highways, bridges, inland waterways, railroads, electricity lines leh fuel pipelines, modersining leh integrated check posts (ICPs) hmang tein sumdawnna, funding, thenawm rama infrastructure project mumal zawka kalpui theih nana ruahmanna siam a nih thu a tarlang a.
Heng a project tam takte hi kalpui tawh sa niin a thente chu la kalpui tur mek te an ni a, sorkar chuan chak zawka kalpuiin zawh fel vat vat a duh a ti a. Entir nana a hman chu sorkar chuan China border area-a kawngpui siam sei zawng chu kum 2014 atanga 2022 thlengin 6,806 km ni tawhin chu chu kum 2008-2014 a 3,610 km sial lakah chuan a let hnih dawn a nih thu leh chutiang deuh bawk chuan lei te pawh dawh a nih thu a sawi.

|henawm rama project kalpui te?
Report chuan thenawm ramaah India-in sum a thawh te hmanga project hrang hrang kalpui te a tarlang a – railway hmanga Nepal leh Bangladesh thlunzawm te, Mahakali motorable bridge te leh Maitri Setu Tripura leh Bangladesh inkara siam te, Kaladan Multi-Modal Transit Transport Project (KMTTP) chung zinga 158 km waterway, Sittwe project leh Mizorama kawngpuite inthlunzawmna tur te pawh a tel a. Hei mai bakah hian ‘South Asia a cross-border petroleum project pipeline’ hmasa ber Motihari, India leh Amlekhgunj, Nepal inkara siam te, Bangladesh nena High Speed Diesel Pipeline siama petrol man leh road congestion tihhniam te, West Bengal nena inrina Pasakha a Bhutanese dry port siam te pawh India sorkar sum hmanga thawh a ni, a ti bawk.

Tun hnai kherah report tlangzarh a nih chhan?
Tun hnaiah offcial Security Conference report-ah Indian forces te chuan kum 2020 atang khan LAC ah patrolling point 65 atanga 26 an tlawh pawh thei tawh lo tia tarlan a ni a. Heng patrolling point thenkhatte hi PLA ten luahin infrastructure an din tawh tia sawi a ni bawk a, sawi dan dangah chuan ram pahnihna inremna siam angin patrolling neih chhunzawm a ni lo va, hei hi him tlan ve ve na tur zawka hmalakna a ni an ti bawk.

Minister hlui leh Congress MP Manish Tewari chuan ni tin adjournment motion notice pe ziahin China sipai tena ‘ram chhuhsak’ chungchang chu sawiho a la ngiat ziah thung a.

Chumai bakah sorkar chuan Adani group te share value leh credit rating tlahniam lutuk kara Adani Group leh Modi sorkar inhnim-hnaihna te, Modi sorkar foreign policy-ah Adani te thuk takin an inrawlh tia sawi te, India-in tun hnaiah Bangladesh leh Nepal a electrictiy project kalpui a tum leh Myanmar leh Sri Lanka a renewable project kalpui a tum chhan chu Chinese infrastructure siam nasa zel dan nan a ni tia sawi thawm fo te vang nia ngaih a ni bawk a. Heng thenawm ram te hian Adani controversy chuan an rama project kalpui te a nghawng mai ringin uluk takin an thlithlai reng tia sawi a nih vang a ni bawk.

Hei mai bakah hian Chinese Foreign Minister chuan March 1-2 a Delhi a G-20 Foreign Minister’s Meeting neih turah a lokal dawn bawk a. Qin hain May thla tir lamah Shanghai Cooperation Organisation (SCO) meeting Goa a neih turah India a tlawh leh bawk sawn a, Chinese President Xi Jinping chu India tlawh tura tum hnih sawm a ni tawh a, June thlaa SCO summut leh September thlaa G-20 summit neih turah te a lokal ngei rin a nih bawk vang tia sawi a ni bawk.

Exit mobile version