Site icon The Aizawl Post

INRENCHEMNA CHUNGCHANG BAWK

Laiu Fachhai

Zahier Adams chuan khawvela billionaire uikawm ber leh inrenchem ber hmeichhe chanchin hetiang hian a ziak a. A hming chu Pi Hetty Green a ni a, US $ 2.3 billion (crore 230) neih tura ngaih a ni. Pi Hetty Green hi Americaah kum 1835-a piang a ni a, businessman mihausa fanu neih chhun a ni. A pa ro US $ 7.5 million (nuai 75) a khawm a, kum sawmhnih mi a nihin a sum chu Wall Street-ah peipung (invest) turin New York khawpui lamah a insawn a. A uikawm leh inrenchem lutuk vang chu nge maw ni dawn ni, “Wicked Witch of Wall Street” tihin an ko hial a ni. Amah ang bawka millionaire mihausa nen an innei a, mahse dawra cake leh biscuit nawite fawm khâwmin a ei mai thin a, a ui tan sa talhna hmuna a thlawna lak theih sa ruhte a zawn sak thin.
Kum 16 a nihin kekawrte (underpant) thar lei tawh loin amahin a inthui a, chungte chu puanthema bel zelin, a thih ni thlengin a ha a ni. Cheng khat pawh a sum hman ral a phal lo a, chuvangin tui lum pawh a hmang mang ngai lo. Thawmhnaw dum a ha reng thin a, a hlui lutuk a, hak theih tawh loh tura a rawih hnuah chauh a thar a lei thin. Ei leh in tur a lei pawhin, dollar cent 2 man chhang (pie) a lei tlangpui thin (Dollar khatah cent 100 a awm). A inrenchem lutuk avangin a fapa ke pawh tan sak a ngai hial a ni. A fapa ke a tliah laiin a sum a hmang duh lo a, a thlawna inentir theihna damdawi in a zawnna lamah a fapa ke tliak chu a hun takah treatment pek a nih lo avangin tan sak a ngai ta a ni.
Pi Hetty Green chu kum 81 mi a nihin kum 1916-ah khan New York Khawpuiah a thi a, Guinness Book of World Records ah “Khawvela uikawm ber mihring” (most stingy person in the world) tiha record a ni. A thihna chhan pawh, a awmpuinuin a hlawh tihpun sak a ngen a, mahse a rem ti lo a, a awmpuinu nen chuan an inhnial buai ta a, stroke-in a thi ta a ni. A fate tan rohlu tam tak a hnutchhiah a, a uikawmna roluahtu nih erawh an tum lo. Mi inphal mi nih an tum a, a fanu phei chuan a nu rohlu a khawmte hmangin a thlawna inentirna damdawi in a din nghe nghe a ni.
Pi Hetty Green kha a inrenchemna avangin a fate tan rohlu tam tak a hnutchhiah a. Kan ram hruaitute hi Pi Hetty Green ang em ema inrenchem a, tûl, pawimawh leh loh theih loh thilte atan thlenga sawrkar (mipui) sum hmang lo turin kan phut lo a, Tripura Chief Minister hlui Pu Manik Sarkar anga ram tana inpe vek a, in tereuh tea cheng a, mahni mimal leh chhungkuate hamthatna ngaihtuah lo turin kan phut lo bawk a, mahni sum hmanga khawsak theih an nih pawhin USA President hlui Pu Donald Trump anga sawrkar department leh agency hrang hrangte hnathawkna atan an hlawh pe vek turin kan phut bawk hek lo. Mizoram anga pachhe state tan chuan tûl, pawimawh leh loh theih loh thilte an nih loh chuan, sawrkar (mipui) sumte chu inrenchem taka hmang a, Pathian leh Mizoram Kristiante mit tlung tal nih tur a ni kan sawi thin leh ziah fo thin chu. Rinawm tak leh inrenchem taka ram an kaihhruainaah chuan kan hotute chu Kristian tha leh hruaitu tha an nihna a lang dawn a, an hruaia leh hruaii te chuan an nun kan entawn thin dawn a ni.
Mahni thawhchhuah ni lo sum chu tul lem lohahte hman ral a awl hle a ni awm e. Mizoram sawrkar sum tam zawk fe hi central sawrkar atanga rawn kal a ni a, Mizoramin kan chhiah pek theih aia tam fe, kan thawhchhuah ni lo, a sawia sawi chhuahte an nih mai avangin, kan minister-te leh sawrkar hnathawkte hian Mizoram mipuite chungah hian mawhphurhna (accountability) nei lo anga inngaihna a awm emaw tia ngaih theih tur a awm lek lek thin. Mahni thawhchhuah ni lo sum chu mahni thawhchhuah sum angin miten an zah lo a, an tihlu lo a ni. Hei hi mihring nunzia ni mah sela, Kristiante chu kan danglam tur a ni dawn lawm em ni?
A lehlamah chuan, income tax pe rih lo mah ila, Mizoram mipuite hian chhiah dangte kan pe tam ve tawh a ni. India khua leh tui kan ni vek avangin, central sawrkar sum pawh kan intawm vek a, kan politiciante leh sawrkar hnathawkte hian state chhiah tlingkhawmte leh central atanga sum rawn kalte chungah inrenchemna an nei loh chuan, chhiah petu leh an hlawh petu Mizoram mipuite leh India mipuite tham lohna a ni a, a pawi hle dawn a ni.
“Enkawltu atâna ruatte chu an rinawm phawt tûr a ni” (1 Cor 4.2). Mizoram enkawltu atana ruat kan politiciante leh sawrkar hnathawkte hi kohhran hruaitu leh ringtute an nih hlawm avangin rinawm tura beiseite an ni. A dik. Rinawmna tel lo rinna chu rinna a ni lo. Kan sawrkar hrawn mek hi inrenchem tura hmathlir nei leh intiam sawrkar a ni a, an thutiamah chuan rinawmin inrenchem an tum ni te pawhin a lang a, a lawmawm hle. Inrenchemna hmathlir leh thutiam an neihte chu a takin an kalpui ang tih mipui’n kan ring a, an lak ata beiseina a sang hle a ni.
Chuvangin keini anga state pachhe tak tan chuan hlawh leh allowance-ah te, TA/DAah te, mawtawr thar leinaah leh mawtawr kawl leh hmannaah te, thawktu laknaah te, minister-te leh minister of state kan neihte bakah minister of state level advisor leh secretary level consultant ruat belhnaah te, ni tin mamawh ni lo nawmsak chenna (luxury) thil leh bungrua leinaah te, bungalow cheinaah te, ministerte leh sawrkar officerte zinnaah leh an zin huna zuitu (entourage) zatah te, ruaithehna leh kût hmannaah te leh thil dangah te inrenchem takin kan hruaitute chuan min hruai sela, leiba pawh kan neih tlem phah ngei ang. Sum tlemte kan neihte chu hmasawnna hna thawhnaah te hmang zawk thin ni ta sela, tul, pawimawh leh loh theih loh thil tih hmasak turte hria a, chungte atan chuan sum pawh ui lova hmang thin ni bawk sela, mipui kan vui lo ang, ram thatna tur a nih dawn avangin.

Mi dik chu a thiante kaihhruaitu a ni a,
Mi sualte kawng erawh chu bona a ni.
Mi thatchhia chuan a duhzâwng a nei ngai lo vang a,
Mi taima erawh chu a pung thûr thûr ang.
Dikna hi nunna kawng a ni a,
Chumi kawngah chuan thihna a awm lo.
(Thufingte 12.26-28)

Exit mobile version