Site icon The Aizawl Post

Tripura political party thar TIPRA ten eng nge an ngiat?

Tripura-a political party tharlam ber Tipraha Indigenous Progressive Regional Alliance (TIPRA) Motha hi kum 2019 khan Pradyot Bikram Manikya Debbarma, Tripura King hnuhnung ber fapain Greater Tripraland duha a din a ni. An demand ber thuneihna sang zawk duhin indigenous political party hrang hrang te chu a thuikhawm hlawm a. Kum 2021 khan Tripura Tribal Areas Autonomous District Council (TTAADC) inthlanah chuhin seat 28 awmah seat 18 an la a ni.

Eng nge Greater Tipraland?
Greater Tipraland hi TIPRA Motha demand ber chu a ni a. Party te chuan kar kalta khan Vision Document tichhuakin, chutah chuan Constitution of India duh dan anga Tripura indigenous mite rights humhim hlen chu tihmakmawhah an neih thu an sawi a. An tum ber chu Article 2 leh 3 Constitution hnuaia Tirpura State-a indigenous tribe 19 te awmna chu State hrana hlankai a ni.
Tuna a lan danah chuan TTAADC area te hian Tiprasa (Tripura indigenous) mite chenna hmun zau tak a huap tel vek a. Hei mai bakah hian Motha chuan task forces dinin Tripura hmun danga Tiprasa cheng te pawh an linguistic, cultural, social leh economic developement lama puih an tum bawk, tiin Jagadish Debbarma, TIPRA Motha leader leh TTAADC chairperson chuan a sawi a.
Party thar te core ideology chu nationalism niin Motha kaihhruaina hnuaiah ‘tribal te chauh, tribal kaihhruai leh tribal te tan’ tih chu thupuia an neih a ni. Pradyo Manikya chuan media mite a kawmnaah an party chu huapzo a nih thu sawiin non-tribal mite pawh an huam tel vek tur thu a sawi thung.

Demand chhuah dan?
Greater Tipraland hi kum 2009 a Indigenous Nationalist Party of Tripura (INPT) atanga an inlakhran hnua Indigenpus People’s Front of Tripura (IPFT) demand tharthawh nawn lehna a ni ber a.
Mahse, hei hi Motha leader Jagadish Debbarma chuan hnawl thungin, a hmaa Tipraland demand kha chu TTAADC area atanga Tripura a tribal mite tana State hran ngiatna a ni a ti a. Tuna demand an neihah chuan TTAADC area pawn pawh huamin chuta khua 36 chuang tribal mi 20% atanga 30% te chenna pawh a huam vek a ti a. He area huamchhunga Muslim population 9% vel awm leh a tam ber majority Hindu population te pawh a huam tel vek tiin a sawi bawk.
Kum 1941 Census-ah khan Tripura a tribal leh non-tribal population chu 50:50 dawn a ni a ti a, mahse, Census neih leh a nih meuh chuan East Pakistan atanga Tripura a lutru an tam avangin tribal population chu 37% chauh a ni tawh a ti bawk a. Kum 1950 leh 1952 khan Tripura-ah raltlan 1.5 lakh refugees dawn an lut a ti bawk a. Refugee te tam lutuk chuan inmillohna siamin harsatna a thlen hnuah kum 1980 chho khan tribal leh non-tribal te inkarah buaina chhuakin armed insurgency a thlen phah tih a ni bawk. Hetih laia autonomous region emaw state hran ngiatna boruak awm chuan sovereignty leh independence duhna zawk a thlen a. Mahse, State sorkar leh rebel tena inremna an siam theih hnuah state hran ngiatna chu a lian zui leh ta zel a ni.

Tripura a nghawng dan?
Tripura-ah chuan tribal leh non-tribal te inkarah inmihranna nasa tak thlenin inlaichinna pawh a tibal hle tawh a, armed insurgency atang khan boruak tang ru deuh tak a awmsa reng a ni. TIPRA Motha te hian nikum November thla khan roadshow pui zet mai huaithawtin Tripura State chhunga tribal tena political mobilisation an kalpui tawha la lian ber tihiala sawi a ni.

Exit mobile version