Site icon The Aizawl Post

A GUIDE TO SMART FARMING – 16

By RK Dawla
Mb 9366095658
1. April 23 a ni a. Summer vanglai kan tawng mêk a. Thli, ruah, têk leh rial thlen duh hun lai a ni a. Leilung lumna (soil temperature) a sàn leh tan avangin bacterial blight inlar duh hun a thleng chho tan bawk. Leia rannung buhchi-ûm hrang hrang an rawn keu tan bawk. Rannung tam ber tui (eggs) keu lung kha, buhchium-ah changin leiah an tawm bo (overwinter) a, nipui a lo thâwt hian an rawn keu chhuak a. Chi thlah buaiin an buai zui ta thin. Rannung kan tih hian a tangkai leh tangkai lo a huam vek e.
2. Thlai eichhetu rannungte hi kan hmelhriat a, kan chîk zui a tul hle thin a. Heng rannungte hian anmahni ei lehchhawngtu rannung dang tam tak an nei ve a. Sava leh rannung dang (awk-e, laiking, uifawm etc) pawhin an ei bawk. Helai tak hi Natural Food Chain an ti a, hetianga rannungte in-ei-kualna hian, rannung chi khat puang chiam tur kha a vêng a. Tam hluai si lo, rêm hlauh si lovin rannung pawisawi chite pawh an lo control thin a.
Rannung hnawksakte hian anmahni ei-leh-chhawngtu mumal tak, an population control-tu an neih vang hian, a nazawnga pesticide hmanga suat chiam chiam hi, khuareiah a nghawng a tha lo hle thin. A chhan chu tûr hmanga thlai leh rannung kan kah khan, tûr-in a fan mêk rannungte eitu predator-te khan kan suat tel teuh teuh thin. Khuarel kalhmangah chuan, eitu (predator) lamte hi an eitur (prey) aia an tlêm zawk avâng leh an inthlahpun chak loh zawk vangin, reilote chhungin an rêm chak êm êm a ni.
3. Tunlaiah chuan, tum bik nei lo pesticide hmanga hnim leh rannung suat, effective & immediate control hi hmunhma kumhlun tân a pawi thuahhnih thuahthum tih hmuhchhuah mêk zel a ni a. Hei vang hian kan article leh youtube lamah pawh, rannung hnawksak leh anmahni eitute suat kawp puk puk lova, man tlawm leh awlsam, Zopa thiamzawng tak hmanga thang-kam (trapping) kha kan uar êm êm thin hi. Hetiangah hi chuan predator-te kha kan suat tel ve meuh lova, ecosystem/environment kan tichhe nêp bik êm êm a. Mihring leh leilung tân a him bik êm êm bawk.
4. Pathianin leilung a duan dan hi a ropui êm êm a. Nisa leh ruahsur, thilto leh rannung tinreng bâkah mit-lâwnga kan hmuh tham loh hrik chi hrang hrangte hi inkhaidiat vekin a siam a. Chumi khaidiat chu kan tihbuai thin vanga rannunga harsatna pawh hi lo thleng thin a ni. Kan harsatna lo thlen chhan ngaihtuah lova, thawk leh khata chinfel puk kan tum hi leilung dan kalh tlat a ni zawk a. Entirnan – leilung hânna vawnhim leh hmun leh hmuna insiambelh lam kan ngaihtuah loh avangin, company leitha tam tak kan mamawh phah a. Chaw kham lo thlai, leilung FIT tâwk lo chuan, thlai hrisello a chhuah a. Thlai hrisello chuan rannung a ko leh a…Chemtâtrâwta thawnthu ang maiin harsatna kha a kual a kual ta thin.
5. Mizote hi kan rilru a hmanhmawh tlangpui a. Tlo tur ai chuan thawk rang leh awlsam kan thlang zawk tlangpui thin. Mahsela, kawng awlsam nazawng hi a lo tha lo fo mai a. Awlsam taka thil tih hi chu a tlo ngai lo tlangpui bawk. Kan hringnunah pawh hian hei chiah tho hi a ni. Tupawhin nawmsak/hausak chu kan duh vek a. thenkhat chuan thawhrimna leh inpêkna nên nawmsak an tum laiin, mi thenkhat thung chuan kawng awlsam an thlang a. Eirukna leh inbumna tinrêng hi nawmsak tumna kawng awlsam chu a ni a. Rim taka thawka nuamsate nge eiru hausate hi hlim zawk a, ngaihsanawm zawk tih chu kan Mizo society-ah pawh hian kan chiang khat viau chuan a rinawm. “Hlawhtlinna kawngah hian short cut pakhat mah a awm lo” an lo tih thin kha i hre reng ang u.

Exit mobile version