RK Dawla
Mb 9366095658
1. June thla tirah Ruah bawhawkin min nuai thut chu, kan ram chuan a zo lo hle mai a. Langsar lem lo leh langsar tak pawhin, mi tam takin kan tuar a. Hmun sâng lamah leimin, lei tlahniam vangin kan buai êm êm a, hmun hniam lamah tuilian leh hnâwl nên. ‘Climate change’ vanga harsatna hi kan la tawng chho zel dawn niin a lang a. Mithiamten kan sawi thin a, kan ram chu leilung naupang, nghet tha lo tak a la ni a. Chutih laiin ruahtui bawhawk dawng thin kan lo ni bawk nên. Mihring kan pung zel a, hmasawnna hnathawh, lo/huan hmunhma leh infrastructure kan ngah telh telh a. A kum têlin chhiatna tuar pawh kan tam telh telh dawn a ni. Hei hi mimal ang te, pawlho leh sawrkar ang pawha challenge hautak kan hmachhawn chhoh tur a ni dawn a, invenna leh inbuatsaihna lamah kan uluk a ngai chho hle dawn a ni.
2. Tunhma deuh chuan mihring kan tlêm a, in leh lo pawh a tlêm a, lo/huan/leilet pawh a tam lova. Kawngpui a lian lova, ramngaw tihchereu a tam lo bawk. Hei vang hian sik leh sa vanga harsatna lian tham a ram pum ang chuan a thleng ngai meuh lo. Mahsela, tunah chuan thil a danglam tam tawh a. Tunhmaa kan tawrh ngai lohte kha kan tuar fo ang a, leilung nihphung kan khawih danglam nasat hi a vuaklêt kan tuar chho zel ang. Chuvangin, kawng laih a ni emaw, huan siam a ni emaw, in leh lo din kawngah pawh tunhma ai chuan a lêt tam taka kan fimkhur a tul chho hle. ‘Climate change’ lakah pawh dingnghet tur, eizawnna leh nunphung mumal zawk hi a zawna kan zawn a ngai tak meuh tawh a. Tun angah pawh kan la harh thei lo a nih chuan, nakin lawkah chuan mangchhe rapthlâk takin min la bêng harh tho tho ang. A tlai tak tak hma hian, mipui leh sawrkar kan harh a tul hle. Farming-ah pawh, tunhmaa kan practice leh system tam tak kha a hman tlâk tawh lova, tunlai mila keimahni leh kan hmunhma kan insiamrem thiam a tul takzet tawh a. Khuarel chhiatna tia kan puh thin tam takte hi, a bul han chhui chuan, mihringte sulhnu a lo ni leh fo thin. Khuarel thilthleng chu kan tidanglam thei lova, a lo dawnsawn dan kalhmang erawh kan inbuatsaih thei thung. Ruahsur tam kan dang thei lova, mahsela leilunga pawi a khawih thui lutuk tur erawh invenna leh inbuatsaihna kan kalpui thei thung. Tun dinhmunah chuan Geology lama mithiam kan ngah tulh tulh a, kan changkangin kan hausa tulh tulh a, leimin kan ngah tulh tulh a! Thil inhmeh tak chu a ni hran lo.
3. Tunah chuan social media leh internet kaltlangin kan khawhawi a zau thei ta a. Mizoram tlangdung hrang hrang leh phaizawl kan neih chhunte han ngaihtuah vang vang hian, kan ram tamzawk hi thlai leh thei kumhlun chinna tur ni berin a lang a. Soil management khawih tel thei tân erawh, tlangpang, hmun awih lutuk lovah chuan Agri crops pawh a khawih tel theih ang chu. Pawimawh ber nia ka hriat thin chu kan Ecology mila farming kalpui hi. Hei hi kan ngai pawimawh lo êm êm. Project tha tak tak pawh, beisei ang a ni lo hle thin. A tifiah turin a tak ngeia thil thleng, entirnna han pe ila. Serchhip District-ah Hualtu ram leh a chhehvelah tlang pangah (South Asian Countries-ho tihdan zul zui deuhin) terrace kan lai kual zui mai a. Laih zawh hlim chuan, thlalakah a mawi duh êm êm. Mahsela, kha project kha lei laih mawi ngawt a ni lova, hlawk taka thlai tharchhuahna tur a ni. Tlang pang, lei chunglâng hâng tam lohna hmunah, lei chhungril lachhuakin terrace mawi tak kan siam ta a. Thlai chu sawi loh, hnim pawh an awm thei ngawr ngawr ta chauh kha a ni mai a. Hetiang lei chhungril phawrhchhuah lei chhiaah hi chuan, thlai chinna tlâka siam tur chuan, a tirah ram tinkhat hmun zelah ran-êk dûr/hnim tawih kha 16 MT vel a ngai a. Tin, kum tin 8 MT vel a ngai bawk a. Tuilâk a nih loh chuan, kawr tuinû-a leihângin leitha a rawn dahbelh theihna chance a awm thei bawk si lo. Kha ram khan amah leh amah insiamtui leh tur chuan, a lo berah kum 20 vel ama awm awma a awm a, mihringte khawih buai loh kha a ngai a. Project-ah khan lei chunglang lâk hmasak a, dahsawn a, terrace laih zawh hnu-a refill emaw ran-êk dûr hmanga leilung tihtui lehna bilh tel âwm tak kha a ni a. Chutianga tih engmah awm ta lo chu, farmer-te tân thlai chin hlawhtlin a har hle ang a. Chemical ferti leh pesticides nên meikawha tan lâk pawh nise, a hmunhma buatsaihna senso hmuhlet hun chu a hla khawp ang. Kum tam a vei hnu-ah pawh he project hian Fourth Grade pakhat level pawh a thawk chhuak lo mai ang tih hlauhawm tak a ni. Hetiang deuh hian, kan rama hmasawnna hnathawh rêng rêng, ecology tarmit nêm tangkawpa ngun taka ngaihtuaha kan kalpui thiam a tul chho takzet a. Ram nuam, intodelh leh chhuanawm ni turin a mi chengte hian mawh kan phur tak meuh meuh e.
CLIMATE SMART, SUSTAINABLE FARMING – 23
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Next Post