KAN HLA LEHLIN |HENKHAT HI

Rev Dr Ramengliana

Thu leh hla lama mi thiamte hi chu awm ngai a nia. Heng mite chhawrtu hi mi tam zawk kan ni thung a. An thiamna lo hmang tangkai fo thinte hian kan rilrua a thil awm han sawi chhuah hun kan ngah lo em a, tun tumah hian ka rawn puak chhuak ve dawn a ni. A bik takin Kristian Hla Bu, kan nuna a pawimawh dan Bible dawttu anga ngaih theih hiala awm hla thenkhat sak changa rilrua lo lang thin chi hrang hrang hmangin han titi ta ila.
|um khat chu Kristian hlabua hla an lehlin dan chungchangte kan sawi laiin heti lam ngaihven ve vak lo tura ka ngaih kan Pastor senior-in tum khat chu, “‘Lal Isuan mi sual a lawm’ (KHB 320) tih hi chu ka pawm thei thlawt lo, mi sual a lawm hi ka ring thei lo a ni,” a ti ve roh va. Ka lo ngaihtuah ngai miah loh a ni a, a rilru kalhmangah KHB-a awm nghet tawh han sawisel duh chi niin ka hre lo va, ka nui deuh tet tet a. Han ngaihtuah chian chuan a sawi hi a dik thui khawpin ka hria. A bawplawka lak dawn phei chuan chuti hlauh chu a ni.
Hla hi chu a ngial a ngan (literal) taka lak theih ni lo angin an sawi thin a. A phuahtute hi poetic license an tih pek thiam a tha fo a ni awm e. A dik chin pawh a awm ang. Mahse Pathian thu dik ngaihven tan chuan rilru han su deuh zar hi a lo awm thin a. A bik takin hla thunawn te phei chu kan rilrua thum nawn tlut tlut ang chi a ni si a. He hla pawh hi kan mi thiamte hian engvanga siam tha zauh mai lo emaw ni aw, ka ti thin a ni. A saptawng chuan, “Christ receiveth sinful man,” tih a ni a, Zotawngah hian syllable pawh paih miah lovin, “Lal Isuan mi sual a pawm,” han ti mai se kan dam tlangin, a theology pawh a dik zaih mai tur.
Han sawi tak zelah chuan KHB 261, “Isua neih ka duh zawk” tih hla thunawn hi an dah fuh har tawh ka tia. Keini ang Zotawng thiamna lama chhuan tur nei lem lote pawh hi a thunawn ulh lutuk hian han sak apiangin min tihreawm thei deuhthaw hial a ni. Tunhmaa an dah dan kha a tha tawk lo tih chu a lang reng a, mahse tuna mi hi a that zawkna a awm em? “Ram zau taka lal bera thut ai chuan, Sual thunun ka nih si chuan,” tia ‘…ai chuan’ ‘…si chuan’ tia ulh angreng taka dah ai chuan mawlmang zawk pawh ni se, “Ram zau taka lal bera thut chunga, Sual thunun nih reng ai chuan..” tih te pawhin dah ta se a mam zawk ang em? Fuh zawk chu an hre em em ang mawle.
|hian chungchang sawi takah chuan KHB 134 hi kan tleirawl lai atanga ka duh tawh a nia. A mawi em em ang ai hian kan sa nasa lovin ka hre bawk a. Theih patawp tawpa kan hostela ka sak thin laiin kan thian pakhatin, “A hla sak chu ‘pakhat mah, pakhat mah’ tih a nia,” tiin fiamthu thawh nan tak min hmang a. He hla, a thu tha em em mai leh a thluk mawi em em maia ‘Pakhat mah, pakhat mah’ tia a chang tawp leh a thunawn tawpa an lo dah hi a pawi ve riauvin ka hria. Nem deuh zawkin, ‘h’ a tawp hil lo deuha dah dan awm ze a duhawm ngawt mai.
Hetia ka sawi chhan chu a phuahtu hian saptawng mawi takin ‘No, not one’ tiin a dah a. Saptawnga han sak chuan a thu a inlalawn mawi em em a, rilru pawh a khawih thin. Zotawng a nih veleh hian a bul deuh tlat a, a nuihzatthlak deuh bawk a, rilru a tawk na hleithei lo deuh pawh a ni mai thei e. |um khat thalai retreat-naa ka thlan tumin nula pakhatin a rawn sawi chhuak a, “He ka hla duh em em hi Zotawng leh English-in a danglam lutuk a, a pawi ka ti lutuk” te a rawn ti ve a, kan rilrua awm a inang viau emaw ni dawn ni? ‘Pakhat mah, pakhat mah’ tih bawl ai chuan ‘Pakhat mah an awm lo’ tih emaw ‘Tumah dang an awm lo’ tia nem deuh ni ta sela, te ka lo ti ve mai mai thin.
Isua kan thian a nih chungchangah hian hla lamah chuan sawi tur a tam deuh emaw ni dawn ni? “Lal Isua kan thian tha berin, Kan mangan laiin min lawm,” (KHB 133) tih pawh hi a phuahtu phuah dan a, ‘What a friend we have in Jesus, All our sins and griefs to bear,’ tih hla sa zeuh zeuh tan chuan titi tur a titam deuh thin bawk a. A thu tum inkarakik lutuk hi siam rem zeuh a chakawm. Thiam tak tak an tam dawn si a. He hla hi kan thian tha ber hian kan mangan laia min lawm thu leh ama hnena kan thlen apiang a pawm chungchang a ni ber lo va. Isua thian kan neih ropuizia, kan lungngaih leh sualnate min phurhsaktu leh kan mamawh a hnena kan thlen theih chanvo ropuizia lam a ni zawk mai.
‘Lal Isua kan thian neih that ber,
Kan sual, mangan min phurh saktu’ ti zawkte hian han dah ta ila ‘…mangan laiin min lawm’ tih ngawt ai chuan a ziaawm deuh ang em le?
Hla thenkhat, a phuahtu nih ka chak hial khawpa ropui ka tih hla a awm zauh zauh a. “Aw Lal Pathian’ (KHB 18) tih hi chung zinga pakhat chu a ni a. Carrie Underwood-in American Idol thlannaa a perform ropuizia te kha a mak a ni. A satu kan zaithiamte pawhin an sa thiam narawh e. He hla chang tin mai hi a inlalawn fuh a, Pathian ropuizia chu a indawtin a puang chho nghauh nghauh mai a. Saptawng leh Zotawngin ‘All-time Classic’ a nihzia kan hria.
Mahse…
A thunawn tlar khatna
“Chutin fak che thlain a nuam Lalpa” han tih hi ka duh khawp lo ve leh tlat thung a. A chhan pawh a phuahtu tawng saptawnga kan sak ve fo tawh vang a ni.

“Then sings my soul, my Savior God to Thee. How Great Thou Art!’

a ti a ni a. Hla changa a sawi Pathian ropuina zawng zawng avang khan a satu chuan ‘Chutin kan nunna hi nangmah chawimawiin a zai – ‘I va ropui tehreng em! I va ropui tehreng em!’ a tihna a ni a. Chang tin leh a thunawn hi a inhmeh zel hle zel bawk a.
Sam 103:1-a “Aw ka nunna Lalpa chu fak la,” tih leh Marin “Ka nunin Lalpa a chawimawi e,” (Lk 1:46) kalhmang deuhva a phuah a nih ka ring a. He hla Zotawnga dahtu mi ropui tak takte hian hei hi an hmuh thelh deuh emaw ni dawn ni? A hla chang thute hi chu lehlin loh, Zopa irawm chhuak reng emaw tih tur khawpa mawi an ni si a. ‘Soul’ hi ‘thlarau, thla’ angin an hmu fuh laklawh tlat ni tur a nia. ‘Ka thlarau chuan fak che a duh Lalpa’ min tihpui ta daih mai a! A thu a tlang na tawk lo deuh ka ti thin. “Chutin ka nunnain a fak Lalpa, Aw ropui ber!” tih tal te han ni sela, te ka lo ti ve mai mai.
Pathian fakna hla hi a hluin a pawimawh em em tih kan hria a. Hlaah chuan thu hi a thluk chunga chuanga a thluk thatnate hmangin Pathian thu chuan kan rilru leh thinlung a su dup dup thin a. A tangkaizia chu kan sawi seng hauh lo vang. Hla siamtuten Pathianin an hnena a pek anga an chhawp chhuah chungchangah sawi theih kan neih loh laiin, Zotawnga lehlinte hi chu a tul ang zela siam rem hret hret a inthlahrunawm lutuk awm lo ve.