NAUPAI LAI TAN KA CHHUNG HRISELNA
-- Advertisement --
Ka chhung hriselna hi mi zawng zawng tan a pawimawh ngei mai a; nu, naupai lai tana a pawimawhna erawh chu a dang hle; amah bakah a pum chhunga awm mek nausen tan a pawimawh tel tlat a; mawhphurhna thuah hnihin a tuam a ni ber.
Naupai lai hian ka chhung lam harsatna a awm duh hle a; a hmaa ha nget nei lote pawh an ha a lo nget thar thei a; an hahni pawhin harsatna hrang hrang a tawng thei.
Naupai lai hian taksaa hormone awm dan a lo danglam a. Ha hni puam te, hahni vung te, ha nghing te a awm duh hle a; hahni a thi hma hle bawk.
Ha nawh inthlahdahna. A chunga kan sawi angin naupai lai hian ha-hni a thi sam bik chawk a. Han nawh hleka thi mai te pawh a awm. Hei hian ha nawh hrehna a siam a; chu chuan ka chhung hriselna a tihniam lehchhawng thin a ni.
Luak. Naupai hian luak a lo chhuak a, an luak vak vak fo reng a ni. Chu chuan pumpuia thur awm khan ha a chiah a. Enamel a chhe sam sawt thin.
Chil a tlem. Chil a tlem chuan amaha ka chhung intleuh fai tur a chak lo sawt tihna a ni. A intleuh fai that loh chuan mita hmuh tham loh natna hrik leh bawlhlawh a lo tling khawm thuai thin.
Nu tam tak chuan nau an pai laiin ei leh in an rawp a; ha leh a chhung tana tha lem lo thlum lam pawh an ei tam a. A tihfai lam an hlamchhiah leh si thin.
Naupai avangin chet vel a har a; ha daktawr hnena inentir remchang lova hriatna a awm bawk thin. Chu bakah an naupai lai khan an rilru a luah ber a; ha entir hi pawimawh rih lovah an ngai fo bawk a ni.
Kan sawi lan loh pawh a awm nual awm e. Naupai lai mai ni lo, naupai hma atangin ka chhung leh ha te hi fai taka lo enkawl lawk tur a ni a. Chu chu nu leh naute tan a pawimawh em em a ni.
Ka chhung natna chi khat (Periodontal disease) hian nu pum chhunga nausen insiam mek a nghawng phak niin a lang. Nau piang zang lutuk te, thla kim lova nau piang te hi ka chhung natna nei zingah an tam tih hriat a ni a. Heng thilte hi eng anga inzawm nge an nih chiah hi zir chianna an neiha an result te hi inang thlap an ni lo naa inven lawk mai hi a tha ber a ni.
Tih tur leh tih loh tur:
Check up: Naupai lai hian ha leh ka chhung enkawlna(Dental treatment) hi a thuphung chuan a tih theih vek a. Mahse naupai tirh thla thum chhung(1st Trimester) leh nau hrin hma thla thum chhung(Third Trimester) hian ha phawi leh a dangte hi tih loh hram a tha a. Naupai tih inhriat veleh check up neih vat a, hemi hun chhunga harsatna awm thei tur laka inven lawk mai a tha.
Naupai tih inhriat veleh inentir vat a nih chuan naupai atanga thla lina leh thla rukna huam(2nd trimester) chhunga Dental treatment tih theih turin ain ruahman theih dawn a ni. (2nd Trimester hi dental treatment tihna hun tha ber a ni).
Ei leh in: Chaw tha inbuk tawk ngaihtuah tur a ni. Thlum ei vak vak loh tur a ni a. Company siam chhuah hmawmsawm ei lova, khawl hmanga sawngbawl loh thei rah leh thlai ei tam tur a ni. Kan chaw eiah calcium, Vitamin, minerals leh a dangte kan mamawh ang a awm ngei tur tihna a ni. Chaw tha inbuk tawk hi a zir mi lo tan hriat thiam a harsa viau a. Mi thiam thenkhat sawi dan ang chuan, rawng chi hrang hrang inpawlha ei hian kan taksa mamawh a kim sam tih a ni. Hetiang deuh hian:
A eng chi (dailuah, mai tai, artui chhungmu etc).
A hring (antam, maian, tawkte etc).
A duk (bawkbawn etc).
A vâr(bawnghnute, sangha, artui da etc)
A sen (tomato, carrot etc)
Chutiang zelin rawng dang zel pawh inpawlh tawk ei kim ila, a tlangpuiin kan mamawh a kim awlsam deuh nge nge a ni.
Nu pum chhunga naute a la awm lai hian an ha a insiam tan daih tawh a; chuvangin nuin eng nge a ei tih hi naute tan a pawimawh em em tawh a ni.
Luak: Luak hian kan pumpuia thurin kan ha a chiah a, enamel a chhe hma kan tih tawh kha. Pumpui thurin ha a chiah chhe tur venna atana tih theih awlsam takte chu:
Pum damdawi atana kan hman antacid hian kam thuah a tha hle a.
Antacid kher lo pawh kam thuahna dang fluoride telna te a tha a.
Tuisik no khata baking soda thirfian te khat pawlhin kam thuah a tha hle bawk.
Ha nawh: Ni tin vawi hnih, zan mut dawnah leh zing thawh hlimah ha nawh ziah tur a ni. Chaw ei khamah fai taka kam thuah a, a theih chuan tui lum chi al nena nuai fai nghal a tha.
Puitling chin chuan ha leh ka chhung hi kum khatah vawi khat tal entir ngei ngei tur a ni a; naupai lai tan chuan 1st trimester leh 2nd trimester-ah te hian vawi khat tal dental checkup neih a tha.
Ha leh ka chhung hriselna hi nu tan chauh a ni lo va, pum chhunga nausen insiam mek tan a pawimawh tel tih hriain ngaihthah hauh loh tur a ni.