NU HMANGAIHNA

Isaak Roluahpuia
JF Cottage, Shillong

“Nû” tih hi thu mal tawi tê a ni nâ a, a rilin awmze thûk tak a nei a. Amah mal ngâwk pawh hian vàn hnuai khawvêla thu mal thil ti thei ber, hnuk no deuh te phei chu ti ài kaih theih khawpa thu mal ropui a ni. Sawi fiah rual a ni lo nâ a, sawi chhuah thiam ka châk si. Ka tán hlei hlei hian “Nû” pawimawhna hi puan chhuah ka châk a, a phuaiin a buan ang tih lah ka hlau si. Pathian mihringa a lo chànna (thu tisaa a lo channa) a ropui tluk zetin nu hmangaihna lo lan chhuah dàn hi a ropui a, sawi fiah thiam a har bawk; pa azawnga pa thu thiam chungchuang pawhin “nu hmangaihna” hi chu sawi fiah thiam tâwkah a inngaih ka ring lo va, “Pathian hmangaihna” makzia sawi fiah kil kel tum ang hlauhva harsa a ni a, páwng zuam ngawt chi a ni lo—vàn hnuk khawi phâ hmangaihna chanchin a ni tlat!
Nu hmangaihna chuan ram ri a nei lo va, huam chin a nei lo—hei hi ka tán chuan Pathianin ka nu hmangaihna atanga min zirtír tum nìin ka hria. Min siamtu Pathian hmangaihna zawng, tluk rual ni lo mah se, a teuh bertu chu “nu hmangaihna” hi nìin kei chuan ka pawm a. Kan têt lái a ni emaw, tar kiring kan nih thleng emaw pawha hmangaihna sawisèl bova min hmangaihtu leh min awmpui rengtu chu nu hmangaihna hi a ni. Kan tána an inhlanna zawng zawng hi rulh zawh rual a ni lo, kan tána an tawrhna zawng zawng hi tih dam rual a ni lo. Mahse maw, nû chuan hrehawm tuar ngái mah se kan tán chuan tuar an hreh lo asin. Rual kan ban lo ang e tih hlauvin theih tâwpin min enkawl a, an neih zawng zawng séngin zirna tha kan dawn theih nán sikul min han kàitír a. Kan tán chuan pûk chawp inhuamin zirna rún min kàitír hram hram thìn.
Kan nata na pha nû kan nei a, kan taha tap phâ nû kan nei a, ka hlima hlim phâ nu kan nei asin—tu dang a ni lo, Nû a ni. Chhúngkua kan hlim reng lo fo, a cháng chuan manganna thlipuiin min nuai vè a, harsatna ruahpui a rawn thawk vè fo. Chutiang din hmun harsa takah pawh chuan an fate tán hian an theihna zawng zawng an hlàn a—kan nawm loh hlauvin hnà an thawk a, ei tha tin reng min hlui a. “Nu, vawiin lam i chàu em?” han ti teh, khawsik hluah hluah chung pawhin, “Mámte, chàu lo ve,” tìin hlim sángin a chháng ang che. Hna a thawh nasat avànga a kut durh khup te, a thawhrim luat avànga a sam rawn tuak vár vo te, intuai hnùmna hun pawh nei lêk lova ni sen sa hnuaia hna a thawh nasat avànga a hmai duk khui te kha a hmangaih vàng che a nih kha—ka ti tak tak, a hmangaih vàng che a nih kha! Natna khuma a mut lái pawha i tána tawngtai rengtu a nih kha. Hmangaih rawh, hmangaih a phú! Robert Browning-a chuan, “Nu hmangaihna hi—hmangaihna intanna leh a tàwpna a ni,” a ti a, “nu hmangaihna” áia hmangaihna fîr zâwk mihring zíngah a awm thei lo!
Ka nu chuan kan hlawhchhamin min fuih a, kan hlawhtlinin min lawmpui bawk thìn. Kan natin min enkawl a, kan sualin min zilh a, kan beidawnin min fuih a—a ropui ber pakhat chu Pathian hmáa min dinpui thìn hi a ni. Chû vàng chuan nu hmangaihna hi a ropui ka ti lutuk a, Pathian hi a hring a hrànin khawvêlah a awm tawh si lo va, a thlarau thianghlimin min awmpui a. Ka nu hi a hring a hràna min enkawl tùra Pathianin a ruat liau liauah kei chuan ka ngái. Vàn kan thlen theih nána Pathian Thu min zirtirtu a ni a, a hlu êm asin! John Weasley-a chuan, “England rama theologian zawng zawngte thu hril atanga Krista chanchin ka hriat áia nasa daihin ka nu hnên atangin Krista chanchin ka hre hnem záwk,” a ti mathlawn lo reng a ni. Vàn ka thlen theihna tùr Krista chanchin min hrilh avànga ka lawmzia hi sawi sen rual a ni lo va, sawi zawh rual lah ni hek lo. Zirnaah thleng sáng eng ang mah ila Krista chanchin ka hriat si loh chuan mi â mai ka ni ang a, Kanan ram ka thleng kher lo vang. Pathian thu-a min chàwm seilen avànga chatuan famkimna hmun ka thleng vè tùr hi a va ropui êm!
Mihring kan nih miau avàngin vaivutah kan la kir leh dáwn si a, ka nu pawh a ni telin a upa vè ta. Engtikah emaw chuan he ram ngái tawh lovin, hawi kir leh tawh lo tùrin Jordan lui a la kàn vè ang a; mahse, hei hi ka hria—Jordan lui malin a kái lo vang. Nakinah chuan Pathian, ngaihtuahtu fel tak hian a hnênah a la seng vè ang a, ka nu ka ngaih êm êm chu angel dung thulin, ni anga êngin “Tlanna Mak” hla sàin Pathian angchhúngah hlim takin a la awm vè ang. Chûtih huna a tel lova khawvêl ka hmachhawn tùr erawh hi chu a nâ ka ti a, ka huphurh a, ka suangtuah duh lo va, mumangah pawh ka mang duh lo. Ka ngái dáwn em mai! Ka natin tu hnênah nge ka sawi ang? Ka tahin tuin nge min hnèm tâ ang? Ka mi mal harsatna zawng zawngte hi tu hnênah nge ka bun chhuah tâk ang!
Ka thian, i nu kha hmangaih la, ngaihsak la, duat la, enkawl la, ti tap ngai suh. A thu âwih la, mal sàwmna i dawng ang. Nu mal sàwmna dawng lo an tluang ngai lo, fanauah i tluang lo vang a, nupui pasalah i tluang lo vang a, i mi mal nunah harsatna i nei reng ang. Chu vàng chuan i nu thu kha âwih la, hmangaih la—a siam lian ang che Pathianin—i nu thu i âwih vàngin! Eng vàngin maw? I nu chuan i tána tha ber tùr a duh a, Pathian thu a zirtir che, i nu thu i awih khan ‘direct’-in Pathian thu i zàwm, mal sàwmna i dawng dáwn tihna a nih chu.
Nute hi khawvêla kan neih ro hlu ber an ni a, hmangaih leh ngaihsak hi an phû tih hre reng ang che. Washington Irving chuan, “Nûte hi kan thian tha ber an ni,” a ti a. Dik pawh a dik a, a pawm nahawm hle. Nu tel lo khawvêl chu a râpthlâk a nia. I vànglái hian, i theih lái hian i theih tâwpin i nu kha hmangaih rawh. Theih chang se, vàn i thlen hunah pawh vàn khawpuiah khian nangmah rawn zawngtu tùr che chu i nu tho ang a ni! I nu chuan, engtik lái pawhin a hmangaih che a, sual i khawih te khân a nâ a, nangmah a haw lo che—sualin a hliam avàng che khân a na zâwk a ni.
Leiah hian kan kum hlun dáwn lo. Engtikah emaw chuan kan kìr leh dáwn! Kan la kir leh vek dáwn—min siamtu hnênah. Hring nun hi a rei dáwn lo, ka ti tak tak! A rei dáwn lo! Hun kan neih lái hian kan nute hi zah ila, hmangaih ila, nun nuam zâwk pe ila, khawvêl thar i dinsak ang u—kan tán an tuar nasa tawh êm mai! An tán kan theihna zawng zang i hlàn ve ang u. Kan nute chu an lo tar ang a, an kum pawh a tam chho zel ang, i hmangaih zual sauh sauh ang u. Kan khawvêl ni pha rawh se—kan nute hi. Kan theihna zawng zawng an tán! Kan hmangaihna—an tán!
Khawvêl pumpuia nu zawng zawngte, ram tin hmun tina unau zawng zawngte u, “Khawvêl Nute Nî” chibai ka bûk a che u. Pathian khawngaihna chuan hliahkhuh che u rawh se.
(He article hi Mother’s Day puala ziah a ni a, Mother’s Day (May 11) kha Pathianni a nih avangin a ni takah tihchhuah theih a ni lova; chhiartuten in lo hriatthiam kan beisei. Tihchhuah hun tlai ta deuh mah se, he article hlutna hi a bo chuang lo a ni. – Editor)