Lok Sabha ethics committee chuan ‘unethical conduct’ leh ‘breach of privileges’ bawhchhiaa puhin Trinamool Congress Member of Parliament (MP) Mahua Moitra chu Lok Sabha member nihna hlihsak ni se a ti a. Mahua Moitra chu sumdawng lian ten sum pein an tan zawhna a zawhsak tia puhna an chhui chian hnua thutlukna an siam a ni a. Hei mai bakah hian sumdawngte hnenah hian a log-in credentials te pawh hrilhah puh a ni bawk.
-- Advertisement --
Ethics committee hnathawh?
Ethics committee hi kum 2000 khan member te moral leh ethical conduct enfiaha ‘unethical conduct’ a awma enfiahtu tura tih a ni. Committee chuan House member te laka complaint lut member emaw pawn lam mi emaw Speaker-in a sawi emaw te a enfiah thei a ni. Committee chuan complaint a enfiah hmain prima facie inquiry a nei hmasa phawt thin a, chuta an hmuh dan report chu Speaker hnenah pe in house-ah ngaihtuah tura chhawpchhuah thin a ni. Hriat tur erawh ‘unethical’ tih hi sawifiahin a awm lo thung a, Committee chu unethical emaw ni lo emaw thutlukna an siam turah dah a ni. Kum 2007 khan MP pakhatin a hnaih tak hmeichhe pakhat a nupui anga a sawi chu Committee chuan ‘unethical’ a lo ti tawh bawk a. Chuvangin MP chu House sitting tum 30 thu thei lo turin a ti a ni.
Eng nge privileges committees?
Parliamentary privileges hi medieval Britain (14th-16th Century) laia House of Commons leh member te King laka an interest humhim nana siam a ni. House chuan privileges a bawhchiata member te hrem theihna pawh a keng tel a. Privileges committee hi special inquiry committee pawh tih ni thinin member te laka puhna turu bik te chu a chhui thei thin a ni. Kum 1951 khan special committee chuan member pakhat chu sum lama hlawkna neih nan sumdawngte tana zawhna zawtah puhin thiam loh chantir a ni tawh a. Tunah he special committee vek hian ‘cash for query’ scam of 2005 chhui chiangin Lok Sabha member 10 te chu MP nihna ban turin a ti ta a ni.
Member hnawhchhuah chu a constitutional em?
Constitution hnuaiah Article 101 chuan MP ban theihna tur tarlan a nei a. Chung zingah chuan ama duhthu ngeia a ban te, disqualification leh a House sitting tum 60 chhunga a tel miah loh tein tih a ni. Hnawhchhuah chu fiah tawkin Constitution ah tarlan a ni lo. mahse, Supreme Court chuan he mi kaihhnawihah hian thuremna a nei tawh a. Raja Ram Pal versus Hon’ble Speaker (2007) ‘cash for query’ scam of 2005 enfiahnaah Parliament chuan privileges hmangsual an awm chuan member te chu a hnawtchhuak thei a ti.
Mahse Amarinder Singh versus Special committee, Punjab Vidhan Sabha (2010) ah Supreme Court chuan State Assembly in hnawhchhuahna a kalpui chu constitution kalh a ti thung a. Chutianga chetlakna chu parliamentary democracy thil tum a kalh thei a ti.
Privilege of the House leh democratic representation inremtir theih dan?
Mahua Moitra laka ‘cash for query’ puhna kalpui hi a nep lem lo. Mahse, chung avanga member atanga hnawhchhuah chu thil tih chi a ni ang em? A constituency te chuan inthlan leh hma chuan aiawh an nei dawn lo tihna a ni bawk.
Privilege of the House chu authoritarian King laka medieval Britain a House of Commons humhimna tura siam a ni. House zahawmna leh bikna humhim chu a pawimawh a. Chutihrual chiah chuan modern democracy ah politics thila mipuite thlan lal zah leh humhim chu a tul ngei bawk.
Parliamentary Committee proceedings te chu Evidence Act in a phut anga judicial case kimchang taka kalpui ang a ni lo. Tun tum bikah hian ethics committee chuan legal inquiry neih ni se tiin a rawt a, CBI te pawhin ziak lutin preliminary inquiry neih a ni tawh bawk a. Fast track court siamin ni 60 chhunga chingfel tur pawh tih theih a ni a. Chuta thiam loh a chang a nih chuan Representation of the People Act, 1951 hmanga ban theih a ni a, a nih loh chuan House member ni zui zel tur a ni.