Pope Francis Inrinni-ah vui liam dawn Catholic Kohhrana Pope dinhmun
Pope Francis chu kum 88 mi nia Easter Monday-a a thih thu puan hnuah Roman Catholic Church hotu lu leh Latin American pope hmasa ber ni bawk chu a chenna Casa Santa Marta atangin ‘Lalpa In’ ah a chawlta a.
Tihthin dan angin Vatican health department leh cardinal chamberlain Kevin Joseph Farrell chuan pontiff thih thu a puang a.
Pope ruang chu a chapel-ah private ceremony neihpui turin lak a ni dawn a, pontiff dang te vuina a kuang chhawng thuma ruang zalh ang lo takin kuang pakhatah Pope Francis duhdan ang ngeiin dah a ni a. Pope dang vuiliam dangte ang bawkin Supreme Pontiff a nih laia a hlawhtlinna te chhinchhiahna awm thil te phum tel a ni thung dawn a ni.
Pope Francis khan amah phumna tur chu kum 2023 a interview a neihnaah a kohhran ngainat ber Basilica of St Mary Major a phum turin a lo sawi lawk tawh a ni.
He basilica hi midang te pawh an phum tawhna niin Rome khawpui main railway station hnaih taka awm niin Italian leilung ni mahse Vatican territory anga ngaih a ni thung.
Inrinni khian Pope Francis vuina neih a ni dawn a. Pope thih hnuah cardinal chamberlain chuan Casa Santa Marta-a a chenna chu tlawhpawh theihlohin a dah nghal a ni.
Carmelengo chuan Pope’s fisherman ring (nemkaia chhinchhiahna) document a nemnghehna te chu College of Cardinals te hmaah ceremonial hammer in a chhu chhe nghal bawk a.
Hei hi Sede Vacante period an tih mai Catholic Church in Pope nei lo leh Pope thar thlang tura inhmuhkhawmna (conclave) an neih intanna a ni bawk.
Pope hnathawh?
Pope chu Catholic Church kaihruaitu a ni a, Mithianghlim Petera thlaktu/aiawhtu zel anga ngaih niin Catholic 1.4 billion te chunga thuneitu anga ngaih a ni. Catholics te chuan Pope chu Isua Krista nena ‘direct’ a inzawmna nei nia ngaiin thlarau lam thilah an chawlakna bera an ngaih a ni.
Bible mai bakah Pope zirtirna te chu Catholic kohhran chu an rinbur leh an zui a ni a. Kristian pawl dang Protestant leh Orthodox Christian te chuan Pope thuneihna chu an pawm ve lo thung.
Pope thlan dan?
Pope thlannaa mi pawimawh em em chu lukhum sen khum cardinal “Prince of the Church” tih chu niin conclave a Pope thlanna kaihhruai chu a hna pawimawh a ni.
Cardinal 135 zinga kum 80 hnuai lam 135 an awm mek a, chung te chu Pope Francis thlaktu tur thlang thei tur an ni dawn a.
Heng cardinal 135 zinga 108 te hi Pope Francis a ruatte an ni a, hei vang hian Pope thar Pope kalta sulhnu leh Catholic Church huapzo zawk chawinung duh an thlang ang tihna a ni kher lo thung.
Cardinal vote nei tam ber te hi Europe lam mi an ni a, mahse, Catholic Church inzarpharh zelah Asian cardinal te tun hmaa aw neitham lutuk lova ngaih te chu an tamta hle thung.
Pope Francis vui a nih hnuah College of Cardinals dean, Cardinal Giovanni Battiste Re chuan ni 15 atanga 20 chhungin Rome ah cardinal te chu a kokhawm vek tur a ni thung.
Conclave neih lai hian cardinals te chu Casa Santa Marta, building chhawng nga a sang leh suites 106, single room 22 awmnaah an awm ang a. He suit 201 ah hian Pope a nih chhungin Pope Francis kha a cheng a nghe nghe a ni.
Cardinals te chuan Sistine Chapel panin Viva delle Fondamenta-ah nitin ke in an kal ang a, he hmun hi conclave neihna tur chu niin hetih chhung hian pawnlam mi tute mah an biak pawh remtih a ni lo.
Chutih chhung chuan Catholic mipuite chu St Peter’s Square-ah Sistine Chapel atanga meikhu lo chhuak nghakin an lo awm ve thung dawn a ni.
Conclave chhung
Papal conclave a thil thleng chu hriatlawk theihloh bur anga ngaih a nia, a chhan pawh Pope thlan chu ‘thuruk tawp’ anga kalpui a nih vang a ni. Pope thar thlan a nih hma chuan Sistine Chapel an luh tawh hnu chuan pawnlam nen inbiakpawh khap tlat a ni.
Conclave neih ni hmasa ber chawhnu lamah pope thar tur vote neih hmasak ber a ni dawn a. Mahse, cardinals te chuan he mi hnu hian ni khatah tum li lai pope thar thlang turin vote an thlak thin.
Pope thar neih nan chuan hmun thuma thena hmun hnih vote hmuh a ngai a, chuvang chuan hun a duh deuh thin reng a ni.
Cardinal tinte chuan card pakhat Latin tawnga ‘Supreme Pontiff ni turin ka thlang’ tih inziakah Pope atana an mi duh hming chu an ziak thin a ni.
Vote thlak dawn pawhin intlarin seniority in an ding a, silver khuhbel lian takah an vote an thlak thin.
Vote te chu assistant pathum ‘camerlengo’ an tih te scrutineer tia sawi te chuan chhiarin ring takin an lam thin a, chumi hnuah paper card te chu tihsawm niin an hal ta thin a ni.
Sistine Chapel pawnah chuan khawvelin chimney atanga meikhu lo chhuak chu an lo thlir thup thin a. Meikhu a dum a nih chuan vote thlak that leh tur tihna a ni a, meikhu var a chhuah chuan Pope thar thlan a ni ta tihna a ni.
Conclave chuan pope thar ni thum chhunga an thlang thei lo a nih chuan tawngtai turin nikhat an chawl thin bawk a. Chumi hnu atang chuan vote tum sarih neih a nih hnuah chawlh an nei zui zel thung.
Vote thlak tum 33 hnua pope thar thlan theih a la nih loh fo chuan vote hmu sang pahnih te chu khalhfal anni ta thin a, chutah pawh pope atana thlan chuan vote hmun thuma thena hmun nih a hmuh a la ngai tho.
Nghahhlelhawm
Conclave hian ni rei tak awhchang a nei thin. A awh rei ber chu kum 1268 a intan kha niin kum hnih leh thla kua lai a awh a ni.
Mahse, he mi hnu hian Pope thlan tihran a nih theih nan ruahmanna hrang hrang siam niin kum zabi 20 atang chuan a tlangpuiin ni thum chhungin chinfel a ni thin a. Hunawh rei ber chu kum 1922 khan niin ni nga chhung a awh a ni.
Mahse, Pope Francis leh a thlak tak Pope Benedit XVI thlan a nih nan kha chuan ni hnih chauh hun a awh a ni.
Hmingah eng nge awm?
Pope thlan a nih tawh chuan Pope thar tur chuan College of Cardinals te hmaah a pawm thu a sawi a ngai a, a ‘papal name’ tur pawh a sawi nghal a ngai bawk.
Pope Francis khan thlan a nih chuan a hming chu St Francis of Assisi ‘honoured’ na tia sawiin amah ‘inspired’ tu ber pawh a Brazilian thian Cardinal Claudio Hummes a nih thu a sawi a.
Pope atana puan a nih chiah khan Hummes chuan kuaha fawpin, “Mirethei thlahthlam suh” tia a hrilh thu a sawi bawk.
A Pope hming tur a sawi hnuah Pope thar chu Sistine Chapel a “Room of Tears” ah hruai a ni ang a, chutah chuan Pope kawrfual hlan a ni ang a, hei bakah hian white cassock tih te, mozzetta leh zucchetto tih te hlan nghal a ni ang.
Chumi hnuah Pope thar chuan St Peter’s Basilica balcony atangin Supreme Pontiff a nih angin Catholic Church mipuite hnenah a inlan dawn ta a ni.
Pope Francis Inrinni-ah vui liam dawn Catholic Kohhrana Pope dinhmun
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Next Post