ZU, KOHHRAN LEH SORKAR

Rev Dr Ramengliana
Zu mawlh mai hian Mizote rilru a luah hneh ni tur a ni. A khat mawi tawk hian kan sawi deuh laih reng a. Ngaihdan neih sa han sawh sawn duh lah kan awm tak tak lem lo ni tur a nia. Chutih laiin zu chuan ama nihna a sawh sawn thei miah lo va, kohhran pawhin ‘tha chu tha, tha lo chu tha lo’ a tih reng a ngai a. Zu chungchanga ngaihdan sawh sawn theitu ber chu sorkar hi a ni a. A thiltih hi kan thlir thup thin chu a nih ber hi. Thenkhatin phalrai se an duh laiin a then erawh chuan khap hmin hmiah an duh reng bawk a.
Zu
Zu that lohzia hi chu sawi nawn a ngai lo. A in thang, a ngawl veite hlei hlei hian tha an ti lo a ni awm e. Mihring a pawh hniam nasat theihzia leh chhungkua a tihchhiat nasat theihzia hi ‘proof’ kan neih tam pawl tak a nih hmel a. Kan tu kan fate in tura kan duh loh thil chu kan ram tan a tha lo tihna a ni mai tih pawm ngam ila. Kan nupui/pasalte in kan phal loh chuan tu mah hi in tur pe bik lo ila, tih hi kan thupui tur a ni ang. He ramah hian zu in tur awm miah lo se chuan thangtharte chuan an thatpui dawn tih a chiang a ni. Zoram hi zu awm lohna ram ni se sualna tam tak hi kan hre lovang.
Chhiartu tam tak chuan a chunga ka thil sawi khi a duhthusam ram mah mahin an hre tawh ang. A ni reng bawk a. Duh thu sam a ni. Mahse thil thleng thei lo a ni lem lo. Duhthusam hi kan um thin a. A hlawhtlin theih dan kan zawng thin bawk a. Duhthusam kan thleng zo lo a nih pawhin “Aim for the moon, you’ll at least land among the stars,” an lo tih thin kha maw. A nihna takah chuan, “In thiam inzirtir ila,” tih angreng te pawh hi duhthusam ram ve tho a nia. Duh thu sam theuh theuh. Tih tak takah chuan mi tumah hian mahni tu leh fate zu in thiam kan zirtir duh a rin awm loh e!
Kohhran
Zu zawrh phalrai hi kohhran nihphung nen a inhmeh lo aniang, kohhran zawng zawng hi hemi chungchangah hian a inlungrual thup mai a nih hi. Pathian mite tan phal chi a nih lohzia kan hre thiam vek ang. Chanchin |ha nen a inhmeh lo! Kohhran mita tling lo na na na hi chu kan khawtlang hian hnawl thei zel ila ka ti. Chu chu kan thatpui zel zawk ka ring. Kohhran hi a â lo, ram leh hnam tana duh tur a hria a, duh loh tur a hre bawk. Kan rin zawh hi a phu a ni. |henkhatin ‘Kohhran chuan ngaihdan a nei ang a, sorkar chuan ram tana tha tur ber a ti mai tur a ni,’ an han ti te hi chu, sorkar leh kohhran then hran a tum thlak e.
|henkhat chuan state leh ram dang zu an phalraina hmun te sawiin zu hi buainaa hmang lo bik riauvin an hria a. Tu ram tan tak hian nge zu hi pawi ta lo ni dawn ni? Engkim mai hian context a nei vek tih hriat pawh a tha. Vawiin thlenga Mizoten zu kan la in thiam ngai loh chhan hi eng nge? Huho nun nuam kan ti, zu in ho hi kan thil chak ber pawl a ni. Khawlai nun kan ngah, hlim ho kan chak. Chhawltui ning zu tan hian inrawlhna rem tak a tam em! |halai nun a zalen si. Kan tu leh fate kan hum zo lo zel ang. Kan ramah hian zu in tur awm lo se, kan ram tan a tha ber ang. Thingpui, coffee, cold drink ringawt chu an rui dawn si lo!
Sorkar
Zu zuar chak ber chu sorkar a ni thin a. Kan ram riang te, sum leh pai lama pachhe ve tak sorkar fawng chelhtute hi chuan zu chhiah an it ngawih ngawih thin ni tur a ni. A awm reng bawk a. Sorkar tan hian sum hi a vang thin em bawk a ni. Chhungkaw harsa tak, sum mamawh tak ang mai ni hian ka hre thin. Harsat avanga zu zuar ta ngawt chhungkua kan ngaih theih loh chuan harsat avanga zu zuar ta ngawt sorkar pawh engtin nge kan ngaih theih chuang ang? Zu zawrhna atanga thawhlawm kan hnawl dawn chuan zu chhiahin eng thil tha nge tih theihah kan ngaih chuan ang le?
Zu chhe in an tam ta lutuk leh drugs lo hluar ta anga sawina hi tan chhan hman zin tak pakhat chu a ni a. In rau rauah zu tha deuh chu lo in ta se an duh sak awm e. Mahse zu tha leh zu chhia hi awm lo ve ve sela, drugs pawh lo awm lo zel rawh se. Kohhranin sorkar hi zu zuar lo tura a duh a nih chuan, eng nge a duh? Zu zawrh loh leh chumi avanga thil dang tam tak, zu chhia, drugs, adt., khap zo turin a duh bawk a nih ka ring. Chutiang tur chuan sorkarin tan han la nasa lehzual se. Zu tha a tibo a nih chuan zu chhia pawh tibo rawh se.
Thlarau
Mizoramah hian zu awm lo se kan tih chuan chumiin a ken tel pawh kan duh loh tel a ngai ang. Zu chhiah kan hnar ngam a ngai. State kan lo harsat ta deuh a nih pawhin tawrh thiam zir mai tur a nih chu. Zu chhe in vanga kan thalaite an thi zung zung a nih chuan zu chhia chu tihrem dan ngaihtuah a ngai leh ang. Chu chu sorkar tha chakna hmanga kan tih tur leh zu zawrh duh ten kan support that em em tur a ni. Mizo Kristiante thlarau nunin chu chu thleng pha se hma kan sawn ngei ang.
Zu in mai tur a harsat avangin tourism-in a tuar ni te pawhin sawi a awm thin. A dikin a rinawm. Tourism-in a tuar pawhin kan kan pawm thiam a ngai a ni mai dawn lo’m ni? Zu khap avangin state anga kan khawsak a lo hniam ta sawt a nih pawhin zu kan do tak tak a nih chuan kan lungawi thiam tur alawm. Kan duh loh tak tak chuan kan thlai chin te thleng pawhin a hril dawn lo’m ni? Zu siam loh chuan rethei tura inngaih tur ngawt pawh a ni bik lo! ‘Zu hi an khap hneh chuang lovang,’ tih awrawl pawh hi a ring thin e. Khap hneh a har ngei lah taka. Mahse, zu khap hneh tur sorkar hi kan duh ngawih ngawih a nia!
Danglamna
Miten theih loha an ngaih hi thenkhat chuan an thei ta thin a, ropuina an khum thin. Sakhaw zalenna lamah centrala BJP sorkar hi duh khawp lo viau thin mah ila corruption leh Naxal hel ho beih kawngah chuan tun thlengin fak an hlawh khawp a ni awm e. Corruptiona mualpho chhe tak an la awm lo va. Tun hmaa sorkar do nasa thin, sorkar laipui meuh pawhin tih mang hleitheih lohva an ngaih Naxalites ho khu tunah chuan an chhu chau der tawh a ni. Kum 2026-ah chuan an ral tawh ang, an ti. |henkhat tana theih loh hi thenkhat tan chuan a theih chiang. Kei chuan zu khap hneh tak leh zu chhiah awt miah lova he ram ropui kaihruai thei sorkar hi ka awt ngawt mai.