AMC THA MI KAN MAMAWH

Dr. C. Lalrampana

-- Advertisement --

A KAMKÊUNA
Aizawl khawpui hi Feb. 25, 1890 khan din tan a ni a. Kum 2022 khan mi 387,000 kan ni. Nikum 2023 khan 396,000 kan ni a, 2023 kum tawpah khan mi 403,000 kan tling a ni. Kumin 2024 hian mi 405,000 kan ni a, nikum aiin 2.27%-in kan pung a ni.
Aizawl khawpui zãuzawng hi 129.9km² a ni a, Aizawl District pumpui zãuzawng erawh 3,577 sq kms (1,381 sq. miles) a ni. Atir phat atangin Aizawl hi khawpui ruahman fel loh (unplanned city) a ni a; Raipur (Chhattisgarh,) pawh khu India ram khawpui zinga ruahman fel loh (unplanned city) awm chhun a ni a, New Raipur erawh khu chu planned city a ni. Rãl atang leh thlawhtheihna atanga thlir chuan Aizawl khawpui kawtthler, kawngpui leh inte hi awmze nei lovin a awm vel niai nuai a ni tih chu a hriatsa theih mai a, heti chung hian June 25, 2017 khan khawpui changkang leh fel fai (smart city)-ah puan a ni a; kan phu loh dinhmuna hlãn kai erawh kan nih hmel hle. Punjab & Haryana state khawpui intawm Chandigarh khu Prime Minister hmasa ber Pandit Jawaharlal Nehru khan French architect Le Corbusier ruaia a ruahmantir a nih avangin India rama khawpui mawi ber a ni. Aizawlah hian in 60,635 awmin chhungkua 92,779 kan awm a, kan la tlem tehlul nen ruahman fel loh khawpui (unplanned city) kan nih avangin khawpui mawi tak leh nuam tak a ni thei ta lo a ni.
AMC VE THUNG HI ?
India rama Municipal Corporation hmasa ber Chennai (Madras) khu Sept 29, 1688 khan din a ni a. A hnu kum 322 hnuah ward 19 nei Aizawl Municipal Corporation (AMC) hi kum 2010 khan INC-ZNP sorkar intawm hnuaiah a lo piang ve chauh a. Hetia AMC a lo pian ve takah chuan Local Administration Department (LAD) mawhphurhna zawng zawng deuhthaw leh mawhphurhna dang dang chu a kutah a awm tak avangin AMC huam chhunga inrelbawl dan leh hmalaknate chu AMC kutah a awm ta a; Aizawl khawpui chhung veng hrang hranga lirthei dahna/dinna hmun thlengin huamchin felfai tak rinin ruahmanna a siam a; chumi dungzui chuan lirthei dinna (Parking place) leh din man (Parking fees)-te khawn thin a ni. Lirthei dah man/din man hmun hrang hrang atanga khawn khawm hi kum khat chhung hisapa theh luh zat thlir chuan a chhenfakawm ve tham hle tih chu a hriat theih awm e. Chuvang chuan AMC hian State Sorkar atanga a hmuh tur sum a hmuh baka sum lakluhna (Source of income) a neih chhun tha tak a ni hial awm e. Hei vang hian AMC hian lirthei din/dah man khawn khawm thuah thahnem a ngai hle niin a lang. Demarcated Parking Areas 2022-2023-in a tarlan angin AMC huam chhungah hian Melthum (Silaimual) atanga Bawngkawn (brigade) thlengin Parking area 51 lirthei chihrang hrang tan siam a ni. Aizawl hi ruahman fel loh khawpui (unplanned city) a nih avangin ram changkangho angin smart parking mumal tak neih hleih theih a ni lo lehnghal a; chuvangin, Aizawl khawpui chhungah traffic jam a tam phah hle a ni.
KAWNGPUI BAZAR
AMC Term thum kan hrawn mek tawh. INC-ZNP leh MNF-te’n AMC-ah sorkarna an chelh tawhin an chelh mek bawk. Mahse, tuman Aizawl khawpui nih dan turin dan leh hrai (rules of law) an kengkawh ngam ngai lo. Smart city chinah chuan dan leh hrai felfai tak hnuaiah rorelna kenkawh a ni thin a, mipuite pawh an hlim tlang thin. AMC hnuaiah erawh bawlhhlawh paih bak smart city hmel lanna a vang hle. In sak phalna pek hun leh hmun mumal pawh ngaihtuah lovin dan leh hrai aiin mimal hausate a hlau zawk ni berin a lang. Kohhran ni se, mimal in sa aiin biak in sak nan kawngpui nêk an ching zawk a nih hmel a, AMC-in engtin mah a ti ngam lo niin a lang. Bazar ni se, motor kawngpui leh step zawng zawng hi sabji Bazar atan permit a pe ta mai em ni? tih turin Aizawl veng khawilaiah mai pawh hian kawngpui leh step-te hi Sabji zawrhna hlirin a khat zo ta. A bikin Tuikual ‘A’ Tennis court -Salvation Temple inkar inrinni apianga lirthei tana khar a ni thinte hi AMC nêpzia tilangtu a ni. Japan khawpui Tokyo-ah chuan kawngpui dung leh kamah sabji Bazar awm phal a ni lova, Hawker pawh awm phal a ni lo. Inchhung dawr siam thei lo chuan luhlul chhuahin sorkar an nek lui ve ngai lo. Luhlul apiang chu dan angin an man hmiah hmiah zel mai thin. AMC rorelna hnuaiah erawh lirthei tlanna kawngpui leh Sabji Bazar khawi zawk nge tih hriat harsa khawpin a inpawlhsawp nûlh nûlh mai a, awmzia rêng a nei ta meuh lo ni berin a lang. Kumtin kawngpui chhiah (road tax) chawi thin lirthei zawkte chu road tax pawh chawi ve lo Sabji zuarhovin an luahlan ta ni berin a lang. The Guinness World Record-ah ziahluh ve mai chi ni berin a lang. AMC hian dan (act) hrang hrang neiin puang darh chamchi thin mah se, a taka a bawhzui thin loh avang leh dan bawhchhiate a hrem ngam thin loh avangin dan awmze nei lo a nileh mai thin ni berin a lang.
A TLÃNGKAWMNA
Aizawl khawpui chhunga Traffic jam tam chhan kawng hrang hrang ngaihtuahin traffic jam chhan dang, kawngpuia Bazar dah a nih bakah chhan dang pawimawh tak pahnih AMC-in a -sutkian ngai site a la awm a; chungte chu: 1) Bazar huam chhung (shopping mall) kawngpui kama dawr neitute’n an lirthei nileng lenga an hun thin vang; leh 2) AMC-in chhunah ni leng lenga kawngpui kama lirthhei din an phal vang. Heng harsatna lian tak pahnihte hi AMC vanga awm a ni a; chuvangin, Aizawl khawpuia traffic jam tam lutuk tiziawm tur chuan Ngaizel-Bawngkawn inkar kawngpui kama dawr neitute’n anmahni lirthei nileng lenga an hunga AMC-a parking fee an chhun thin hi AMC hian thlahlel lovin titawp tawh se, anmahni garage theuhah dahtir vek se, dawr hawn dawna inthlahtirin haw dawnah inlamtir leh theuh mai se; chutiang zelin Parking place ni lem si lova kawngpui kama nileng lenga lirthei hung thinte pawh hi anmahni garage theuhah dahtir mai se tun ai hian traffic jam hi a ziaawm ngei ang. Zan hun lirthei tlem veleh kawngpui kama lirthei hun an khap a; chhun eng lirthei veivak tam veleh lirthei hun a phal leh lawi si a; thil kalphung mak tak chu a ni e. Central mi pawimawh entir nan: Prime Minister emaw President lokal changin Aizawl khawpui lailia lirthei tamna hmun leh kawngpui tlang dungte an thian fai vek tthei si a; an haw veleha an inhnawh tawt leh tlat site hi enge a awmzia le?
Chuvangin, Aizawl khawpuia Traffic jam chhan lian tak pahnihte hi AMC vang liau liau a nih hmel a; AMC hian Parking fee ringawt hi hisap lovin Aizawl khawpui tawt lutuk leh Traffic jam tam lutuk hi tihtak zeta ngaihtuahin a sutkian dan tur a ranglama ngaihttuahin a takin thawkzui se’ng chuan tun ai hian kan Aizawl khawpuiah hian Traffic jam a tlem zawk ngei ang. Chutiang zelin kawngpui & step-a sabji zuarho tan hian Bazar hmun dang remchang ruahman vat se, chutichunga luhlul luite chu an phu tawk angzia Bazar zelin hrem hmiah hmiah se an sim vat mai ang. State sorkar a ni emaw, AMC a ni emaw, notification or OM an han chhuah thuai a, a bawhzui leh a tihhlawhtlin kawngah a takin an hma an la thaleh ngai si lova hei vang hian dan chu awmze nei lovah an chantirleh thin a ni. Khuarel chhiatna leh hring rel chhiatna kan tawh tam ber pawh hi AMC-in ama dan siam pawh zah zo lovin amah vekin ama dan siam chu a bawhchheleh thin vang a ni thei. In sak theih lohna leh phallohna hmunah pawh miin kut thlak se an en liam mai mai zel thin ni ngeiin a lang. Chuvangin, tuna AMC Sorkar kan hrawn mek aia tha zawk AMC tha mi, AMC huaisen, Rules of law anga kal ngam AMC kan mamawh takzet ta a ni e.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More