EN TEH A LO HER CHHUAK LEH DAWN TA…

R.Lalfakawma Seling
Vângpui hun her liamin thlasik boruak a lo thleng leh ta. Krismas pangpâr zinga ropui ber pakhat Tlângsâm an lo par vul leh ta chûk mai. He Tlângsam par zet hi chu a tlâwm nâ a, bâwng kî leh se kî karah pawh a mawi êm êm zel mai nia. Nipui pârte lah hi thlasik pâr ni awma mawi hian an lo vul chhing chheng a; ‘ka tê naa ka nalh a nia’ ti ni awm hrim hian mawi êm êm maiin an lo pâr tawtawrawt a. Kireuh hmui zum sei tak leh he pangpâr inhmehzia hi sawi tham a ni. Tûnlaiah chuan naupan laia kan hriat ngai loh krismas pârte hi a mawi hlei hlei an ni ta a; a vul tak tak lai phei hi chuan amah ngei pawh hian a chapopui hial zawk ang tih tura ropui leh mit la a ni.
Kum thar tira ‘dam rei nghah thil’ kan tih kha Pathian zarah kan thleng leh dawn ta reng mai chu a ni a. Kan thian duh tak ten mual min liamsan karah a vanneiah kan la tang a, a lawmawm teh e. Tûnah chuan lo neitute pawhin an kum tluan thawh rah têlin buh an seng zo fel a, zêmah an bilh tha dim diam tawh. Lo lam lungkham tur a awm tawh lo va, chulram fan leh kum thar ram valh tur ngaihtuah kha a ni tawh mai a, hah a dam ta. Zirlaite pawhin kum tluana rim taka an thawh hnuin Masi chawlh an hmang chho ve ta e. Thawh veleha uniform buaipui, insiam, tiffin buaipui leh routine thlak tihte pawh kum thar a lo thlen leh hma loh chuan buaipui tur a awm ta rih lo. Dâwrkaite tan erawh mikhual tam hun a nih chhoh tak avângin theihtawpa tan a ngaih lai, mawng vawm bâ ang sekin an tul hun a lo thleng leh ta thung.
Kohhran hrang hrangte pawhin thla liam ta lam daih atang tawh khan masi leh kumthar rorel an lo nei fel dim diam tawh a. Krismas hlim taka kohhranho ten kan hman theih dan tur ngaihtuah chu kohhran puipate ngaihtuah ber a ni leh ta e. Hlim leh thlamuang taka kan hman theih nan kohhran hrang hrangah gospel camping, crusade thawm hriat tur a awm a; Biak in kan chei a, thinlungin Bethlehem lam a hawi theih nan ruahmanna hrang hrang pawh siam a ni thin. Naupan lai ata tawha kan hriat thin Krismas Carol thâwm pawh kan hre leh ta; thenawm/ral khata krismas hla mawi tak ri chuan Bethlehem dai mai nghawr lovin kan thinlung a nghawr nghîng a, khawvêl thil lungkham mi tan pawh Isua pianna Bethlehem lam hawi loh theih a ni ta lo.
Vêng thenkhatah chuan kâwn lûn lai leh a remchang laite cheiin an hmanhlel a, heng thilte pawh hi tunlaiah chuan krismas boruak chhêm alhtu pawimawh tak a ni ta bawk. Krismas putar, tawlailir, thilpêk bâwm, angel, vûr tla sep sep lemte hian rilruah kawh bik a nei ngur mai a. Naupang, thalai, nu leh pa ten hun âwl hman that nan leh hawi thawven pahin kan en kual a, thinlung hian Bethlehem lam a hawi lo thei lo ve.
Chanchinbu leh chanchin thar lam han en ila, December ni 23 & 24 chu kum dang ang bawkin ‘no vehicle zone’ tih te, ‘zero tolerance’ tihte a lo ni leh ta a, krismas a hnai leh ta tih phat rual a ni lo. Krismas hla nise December thla tir atangin kan sa/ngaithla tan tawh a, a ngaithla/sa hmasa chuan kan hmang hma a ni mai e. Kum tina kan hriat leh hmuh thin angin mi thilphalte an lo lang leh a. Riangvaite leh fahrahte tan malsawmna thlentu niin mamawhtute tan an luang chhuak thawm ropui tak tak kan hre leh ta. Retheih pachhiat vânga he hunpui lo thleng tur huphurh ngawih ngawih te; fanaute masi chakkhai lamna neih loh vânga lungngaia indawm kun mekte tan hlimna ni an her chhuahtir a, tawngtaina chhângtu Pathian chuan an kut kal tlangin mamawhtute tan malsawmna a thlen leh ta e.
Khualzin phur lirtheite pawh an inphur bâwr leh ta hle mai. Kum tluana thutna thâwl reng thin kha tunah chuan ‘seat a awm tawh lo tlat mai…’ an ti an ti leh ta; a chuang tur tan a hmâ lama thutna hauh lawk a ngai leh ta e. Motor chung nise krismas lawmna tur bungrua, thawmhnaw leh hmanraw chi hrang hrangte avângin a khat lo thei lo va, khawi emawa pêm tur ang maiin kan bâwr lêk lûk mai a ni. Mahni khuaah ngei he hunpui hi hman kan duh theuh si a, a rem ang angin kan in êk beng lo thei lo a ni e. Dân chu dân ni mah se thuneitute pawhin mi harsatna leh mamawhnate hriat thiampuiin mit siai chin an nei lo thei lo va. “Hlim takin in khuaah masi leh kumthar han hmang ang che u aw…tluang takin le…” ti rilru chungin duhsak takin an thlah liam ve hlawm a ni.
Krismas lawmna ruai tur ran ngaihtuahtute pawhin ngaihtuahna an seng nasa leh ta. Se talh tum chuan Khawbêl sial nge Hmâwngkâwn sial, nge nia Lungkawlh lam an thlêk dawn ni. Bâwng lam nise ‘ber’ thla de chho tirah khan a zuar thin ten kohhran hrang hrangah order an la tan tawh kha a ni a, a phânawm loh. Vawk leh âr lam nise hunpui chiseh lam nana lo zuat liak liakte khan tihral an duh tawh a, a thâu tha dawn tih a hriat reng mai. Kumin krismas pawh dul hmul khat phuarin kan lim leh ngei dawn e.
Thingtlang khaw tam takah chuan changêl hnahin hlui kan han siam leh pût ang a, chaw hai kuain a laiah sa kan han bun hnûr ang a. A tî duhin a tî an thlang ang a, a thau ngamte erawh an vannei leh dawn a ni mai. Kut kan han timuke ang the thaw ang a, tîmna leh dimdawina nei miah lovin kan nawr liam leh zung zung mai dawn a nia, a nghahhlelhawm teh e!
A inti-changkang deuh chu ruaitheh ni thovin thlêng hmangin an inchawi hrang fir fer ang a, an hlim êm êm tho ang. Chutih rualin khawpui lamah pawh Zo nun ngaihlu leh ‘hnah chungah ngat’ ruai theh châkte chuan thianghlim leh fel takin changêl hnah chungah ngei an theh ve leh tho ang chu. Changêl hnah chung a ni emaw, thleng kan chawi hrang emaw pawh nise puar tak leh hlim taka ruai theh kha a hlu ber pakhat chu a ni awm e.
Hmasâwnna leh changkânnain kan nun a thlâkthleng tak avângin lênkhawmna lamah pawh a mawi tawk chauhin kan tui leh ang a. Tûnhma deuha urlâwk leh kum hlui thlah zâna lênkhawm tlaivar ngei ngei kan tih ang chi kha a awm ta meuh lo va, chhungkua leh khawsakphung milin hunbi fel tak ruahman chhungah tui êm êmin kan zâi leh mai dawn a ni. Chutih rualin khawi emaw lai laiah chuan hlim taka lo lêngkhawm tlaivar tawk kan la awm tho ang chu.
Engpawh nise, he hunpui lo her chhuak turah hian hlimin lâwm ila, thilpêk zawng zawnga hlu ber ‘fapa’ pêka kan awm hi a ropuina leh hlutna hmu turin thinlung a lamah i hawng ang u.
Chû, carol zâi thawm a lo ri leh ta, “Kar hlaa lêng rual duh zawng te, in dam lai em ni le?”