Ralin kan ram an thlen hma hian

By Lalhruaitluanga Chawngte
A hre ber ni awm ziazangin han sawi ve leh ta thin ila; kan ram hi hmun hrang hrangah thendarh a ni a, sorkar hrang hrang hnuaiah kan awm mek a ni tih hi.
Kan pi leh pute kha khawchhak atangin an thlangtla a, thlangtla ve lote pawh an awm. Chuta khawchhak an tih chu tuna Myanmar ni ta hnuaia awm mek Chin hills vel hi a ni mai ang; hei hi pi leh pute atanga kan ram, kan thlahtute’n siapsuap leh hnawkhal an siamchhuahna, Lersia rorelna, Liandova te unau inzui hnek hnekna, Pi Hmuaki te khaw awmna a ni. Thlangtla ve ta lote thlahte leh a hnua kir lehte’n an luah ta zel a, kan ram, hmasang atanga Zo hnahthlakte ram a ni.
Thlangtla tate kha ram tha lehzual zawnga kal an ni a, a thleng hlate chuan Chittagong Hill Tracts, tuna Bangladesh ni ta hnuaia awm mek hi an thleng. Kan pi leh pute chuan Satikang an ti, Chittagong ti lovin.
Chin hills atanga Chittagong Hill Tracts thleng hian kan pi leh pute khan an luah a, harsatna nasa tak paltlangin doral karah chung hmunah chuan ram an lo din a ni. Ziak leh chhiar thiam lo kan pi leh pute kha he khawvelah hian damkhawchhuah tumin thi leh thau pawlhin an lo tang a, harsatna hneha ram zau tak neiin, an thlahte an rochun thei.
Mahse khawvel politics thli tleh velah kan ram chu thendarh a ni ta tlat mai a (chutiang chu mi chungah pawh a thleng fo a, khawvel inlumlet velah hian khawvel hi a danglam thut thut thin); a then Myanmar hnuaiah, a then Bangladesh hnuaiah, a then India hnuaiah thendarh kan ni ta a ni. India hnuaia mite pawh chu Manipur hnuaiah te, Assam hnuaiah te, Tripura hnuaiah te, Mizoram hnuaiah te a la darh leh ta zel a!
‘Hemi chin hi Myanmar hnuaiah awm rawh se’ an tih avangin kan ram engemaw zat chu Myanmar hnuaiah a awm ta a, tiau chin hi ti lovin Tuirini chin hi lo ti ta se Khawzawl te, Champhai te hi Myanmar hnuaiah an awm dawn a ni ringawt! A ho asin! Chutiang chu a ni, a then Bangladesh sorkar hnuaiah, a then India hnuaiah, a then Myanmar hnuaia kan awm chhan hi. Chutiang chuan khawvelin kan ram chu a thendarh a, ramri siam chawpin min barhlui ta a ni. Mahse kan ram vek a ni. Khawvel ramri siam chawp aiin kan thisen a tak zawk a, tute emaw ramri siam chawp aiin kan rilru chhungril hian kan thlahtute a zah zawk.
Kan ram, Myanmar hnuaia awm mek leh Bangladesh hnuaia awm meka chengte’n tunlaiin harsatna an tawk mek a, Mizoramin a pui mek. Rin loh tak maiin Manipur hnuaia awm mek kan rama chengte’n harsatna an tawk thut bawk. A hre ber ni awm ziazangin han sawi leh ta thin ila- Myanmar-ah te, Bangladesh-ah te kan unaute an awm ve a ni lo a, kan ram engemaw zat hi Myanmar leh Bangladesh-in an awp zawk a ni; Manipur-ah kan unaute an awm ve a ni lo a, kan ram engemaw zat hi Manipur-ah an rin lut rih a ni zawk. A nih chuan kan ram a buai tihna a ni. Chutiang hunah engtin nge kut kuangkuaha kan lo faifuk mai mai theih ang?
Kan ram bung pakhat, Manipur sorkar hnuaia awm mek hi tunlaiin hnam dangin min chhuh tumin min chuh a, kan buai mek. Tawi fel taka han sawi mai dan tur kan hriat loh vang te pawh a ni ang, ‘Manipur an buai’ ti tein kan sawi leh mai thin a, buaina chhuahna hmuna kan unaute pawh buainain a nghawng ve ni maia ngai te pawh kan awm mai thei. Mizoramah an tlanchhia a, chu chu theihtawp chhuaha lo tuamhlawm tur a ni tih rilru pu, fel leh fakawm tak tak, mahse lo tuamhlawm hi a tawk mai emaw ti ta mai te pawh a awm theih ang. Chutiang chu kan ni fur ang tih a hlauhawm a, kan ni fur a nih chuan kan pi leh pute thlarauvin na an ti ngawt ang. A nihna takah chuan Manipur an buai a ni ngawt lo a, Meitei leh Zo hnahthlakte an inmil lo pawh a ni ngawt lo; kan tlang ram par vulna, thlahtute atanga kan rochun leh rochan kan ram min chuh a, ram chhan tuma kan unaute’n theihtawp an lo chhuah a ni zawk.
He ram hi kan ta, kan pi leh pute’n lu chhum ban chhum huama an lo sahzau, theihtawp chhuaha an lo humhim, kan ram, Zo hnahthlakte ram a ni a, kan lal hmingthang Vanhnuailiana raw phunna te pawh kan la kawk thei, a kehniak erawh hmuh tur a awm tawh lo tih chauh a ni.
Chu ram chu kan chan phal ang em? Kan unaute’n mutmu pawh tuah lova an ven laiin a him china awmte kan lo thuthluang mai mai ang em? Hnai lo e, chutiang chu kan thlahtute zia a ni lo a, an thlahte zia a ni hek lo. Mahni seh seh mualah theihtawp kan chhuah ang a, “Kan hmaa mi huai kalte kha, an ding nghet he hmunah hian,” tiin kan puanzar kan vai ang.
I tawngtai ang u le. Chu chu mahni seh seh muala kan tih theih chu a ni. Kan pi leh pute’n A AW B leh smart phone nei lova an lo humhim kan ram hi keiniho khawvela kan awm ve laiin kan chan tur a ni lo – kan tih theih chu tawngtai a ni – tunah a ngai – ralin kan ram an thlen hma hian.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More