US-in puihna a tihtawp vangin ram tam takin HIV damdawi nghei dawn
Ram pariat, an zinga paruk chu Africaa mi, Nigeria, Kenya leh Lesotho telin, US sorkarin tun hnaia ram dang a puihna a tihtawp avangin HIV damdawi an kawl sa an hmang zo tep tih UN World Health Organization (WHO) chuan a sawi.
US President Donald Trump-a chuan January-a pisa a luah tirh khan an sorkar sum hmanna thin a ennawn hnuah damdawia ram dang a puihna hi a titawp rih.
“HIV programme kal thei lo hian kum 20 engmah thawk lo angah a chantir leh thei,” tiin WHO chief Tedros Adhanom Ghebreyesus chuan a sawi.
Mi maktaduai 10 chuangin HIV an kai belh dawn bakah mi maktaduai thumin HIV kaihhnawiha thihna an tawng dawn niin a sawi a. “Nikum aiin thi hi a let thum aia tam an ni dawn,” a ti.
Nigeria, Kenya, Lesotho, South Sudan, Burkina Faso leh Mali bakah Haiti leh Ukraine te chu nunna chhanna, anti-retroviral (ARV) damdawi tlachham mai thei dinhmunah an ding niin Thawhtannia thuthar lakhawmtute a kawmnaah Dr Tedros-a chuan a sawi.
Trump-a’n executive order a siam hi ni 90 chhung atan ram danga puihna awl riha ‘America First’ foreign policy a kalpuina a ni.
Hei hian khawvel puma hriselna kaihhnawih programme nghawngin damdawi mamawh thawn chhuah a buai phah hle a, heng zingah hian HIV damdawi chu a zual bik.
Thupek siam a nih hnuah US Agency for International Development (USAID)-in programme a neihte chu tihtawp deuh vek a ni.
February khan US-in HIV programme a kalpui bikah ngaihhnathiam hret ni mah se a nghawng na hle tho.
US President’s Emergency Plan for Aids Relief (Pepfar) tia hriat, USAID leh pawl dang atanga thawn chhuah a buai phah hle.
“HIV enkawl, test leh invenna kalpuina hna chu ram 50 chuangah a khaihlak phah,” tiin Dr Tedros-a chuan a sawi.
Kum 2003 atanga kalpui tan, Pepfar hian khawvela ram rethei ber ber a la thleng zo lo va, heti chung hian khawvel pumah nunna maktaduai 26 chuang a hum nia ngaih a ni.
Pisa a luah hlimah Trump-a hian US chu WHO atanga a inhnuhdawh thu a puang nghal a, hei hian kahwvel puma hriselna kaihhnawih thil a nghawng.
Sub-Saharan Africa-ah hian HIV vei maktaduai 25 vel an awm a, khawvel pumah maktaduai 38 an awm.
Nigeria-ah maktaduai hnih dawn awmin damdawi hi an mi dang puihnaa an dawn a ni a. Kenya hi ram mala khawvela HIV vei tam ber pasarihna niin mi maktaduai 1.4 vel an awm niin WHO chuan a chhinchhiah.
US-in puihna a tihtawp vangin ram tam takin HIV damdawi nghei dawn
Get real time updates directly on you device, subscribe now.