Bible bel lo BAbU

Lalzahawma Kawlkulh

-- Advertisement --

A chhiartute rilru a hrang angin kan thupui pawh hian awmzia chi hrang hrang a nei thei dawn a. Sawrkar inrelbawlna kawnga kristianna emaw sakhuanain hmun a luah dan thu sawina tur thupui a ni a, sawrkar inrelbawlna-a eirukna chungchangte pawh a tel ang.
Pakhatnaah chuan, “bel” tih lai tak hi a thll chiam lovin, tu te nge eiru chu le? A fiah theih deuh nan hming phuahchawp, in lianpui “sa luah” thei sawrkar hnathawk officer pakhat Saluaha chungchangah zirbingna (case study) han nei ta ila.
Saluaha chuan in hmuh zau leh tha tak leiin, lian leh mawihnai fahranin a sa a. A in sak chu a chhunglam leh pawn lam atanga han en ngawt pawhin nuai tamtak a kal ral ang tih hriatthiam theihin a theuneu lo hle. A hmun lei nan ringawt pawh nuai tamtak a seng ang tih hriat ni mah se, a sak hna a chhunzawm zat a; suma buaina nei hauh lo a ni tih hriat lutukin a in sakna leh inchhung a cheina bungrua pawh a tha ber ber a chaw lut zat zat a ni. Chutianga an senso tur chu pakla hisap thiam tak tan chuan chhm hlei law…).
Saluaha khawsak dan hi a hlawh nen a inmil leh mil loh chu awlsam takin chhui theih a ni, he’ng te hi la khawmin:
n Thla tina a hlawh zat – sawrkar hna a thawh tan tirh atanga tun thlenga a hlawh zat belhkhawm.
n A thla tin hlawh ni lo source dang atanga an chhungkuain sum an hmuhna leh a zat belhkhawm (a bawr vel tal).
n Loan a l^k tawh zat leh a l^kna te bakah thla tina a rulhna.
n In hmun, huan leh ram b^kah lirthei leh thil hlu an chhungkua in an neih zat leh a hlut zawng, leh an neih/lei theih dan.
n In a sak zawh t^k leh a chhunga bungrua a dahte hlutna zat (a bawr vel tal).
n An fate zirna atana thlatin/kumtin an sen zat (a bawr vel tal). A tul dangte pawh.
Tichuan le: Saluaha sum lakluh (lawful known sources of income) leh a sum hmanna hi a inmil lo viau a nih chuan a sum hnar diktak a sawi chian a ngai ang. A sawilan duh chinin a neih rosum hlut zawng chu lei zo/pha lo ta se eng chhuanlam nge a hman tak ang le. Sawrkar hnathawk officer a ni ve mai a. A thawhna department kan hria a, chutah chuan a thuneihna hmang sualin contract te a thawk a ni thei a, sum chuangliam siam chawpin a in haivur a ni thei bawk. Chutiang thil erawh chu danin a khap a ni. A sum lakluh leh a thil neih rosum, in leh lo hlutna leh a khawsak dan te hi a inmil loh chuan i he lovin a tawngtai ah maimitchhin a ngai lo a ni mai lo’m ni!
In leh lo bakah lirthei leh thil dang dang (assets) neih hi dan bawhchhiatna a ni ngawt lo va. A pawimawh ber chu chutiang assets chu a sum lakluh (lawful known sources of income) in a lei ph^k em tih hi a ni. Chu chu miin a tichiang (account for) thei lo a nih chuan a neih/nih phu lohvin a hausa (disproportionate assets a kawl) a, dan hmanga hrem a ngai tihna a ni. Hetiang chhiarkawp hmang hian Saluaha eiruk leh eiruk loh chu a chht/lak sawn theih loh – immovable) chu lei leh hralh a nih dawn apiangin phalna neih a ngai. Property returns thehluh hi sawrkarin a ngai thutak hle a, a tifel lo chu hlawh p>k a remti lo.
Sawrkar hnathawkte inkaihhruaina tur dan bu pui CCS Conduct Rules ah hengte hi a inziak b^kah mamawh dan azirin sawrkarin thuchhuah a siam thar fo thin. Dik taka Property Returns siam lo erawh an awm ngeiin a rinawm. Thawh chhuah mil aia sang rosum leh thil hlu nei, Saluaha ang maia hrem lohva tun thlenga la khawsa an awm nual lo’ng maw? Sawrkar hnathawkte zingah an thenawm leh vengchhung mi te’n an rinhlelh si, hrem hlawh lawi si lova Bible “bel” tha fu, an tawngtaiah maimitchhinna tl^k loh ni-a pa pakhatin a sawi ang kha an awm thei tlat!
Mipui thlan lal te pawh telin, sawrkar hnathawkte eirukna leh thuneihna hmansual venna dan hi tha tak a awm sa a. General Financial Rules 2017 hnuaia Rule 21 na-ah sawrkar sum enkawl kawnga mitin zawm tur ‘standards of financial propriety’ a inziak a, hetiangin – ‘renchem taka mahni sum kan hmang thin ang hian sawrkar pawisa hi ren tur; mamawh aia tam hman loh tur; mahni hamthatna tur thlir r^nin miin sum a hmang sual tur a ni lo; danin a phal a nih loh chuan sawrkar sum hi mi thenkhat chiah v an awm ngai lovang. Bible nen pawh a inmil thlap a nia!
Tin, Prevention of Corruption Act hnuaia ‘public servant’ hrilhfiahnaah chuan sawrkar hnathawk kan tih b^kah mipui thlan lal, sawrkar atanga hlawh/hamthatna dawng, MLA te pawh a huam vek a. Chutiang m$te hrem an nih theih dan kimchang tak kan hmu. He dan bung 13-na a dan bawhchhia hrem turte a sawi dan chu – ‘a thuneihna hmang suala amah emaw midangte tana hamthatna siamtute leh tum nei râna mahni inhaivur te,’ tiin. A thawhchhuah mil aia a hausak chhan, dan hmanga sawifiah theih a nih loh chuan hrem tur (criminal misconduct) a ni.
Bible hian sual a do ngar ngar a, a do piah lamah misual hremna thu pawh a tam mai (ngaihdamna thu te pawh telin..). Tin, a chunga sawrkar dan kan sawi te pawh hi a inzawm vek a, tum thuhmun – chu chu ‘sawrkar tha siamna kawnga hnathawktu tha neih’ a ni. Dan v>k chuan mi tha lote a khuahkhirh a, a hremna tur a bituk a ni. Chutiang dan te chu awm ve bawk mah se, mi tin zawm a hlawh lo va, a z^wm lote pawh hrem an ni vek lo a nih hi.
Sawrkar hnathawkte hlawh z^t tlangpui hi August 2023 thla anga chht l^k a hnip deuh mahna. Thla tin hlawh b^ka sum hnar dang nei tha deuhte erawh an awm a; amaherawhchu, anni pawh dan phal chin ‘lawful known sources of income’ chhunga che an nih chuan hausa chiam tur an ni bik lovang – a theih loh! A theih loh chhan chu, Minister/MLA emaw sawrkar hnathawkte hian an hamthatna turin anmahni emaw an thian leh chhungte contract hna an inp>k chuan thuneihna hmang dik lo an ni a, hremna tling dan bawhchhiatna tho a ni.
Khai le:
Sawrkar hnathawk tu pawh, MLA leh Minister te pawh nise, a hlawh phu lova hausa, chhui chian ngai ni-a hriat nei kan awm a nih chuan Mizoram Lokayukta office (Aizawl Temple Square) ah ziakin a thlen theih reng a. Mawlmang taka inpuh ngawt lovin, a finfiahna leh tanchhan tur lehkha emaw thlalak/video emaw pawh nise felfai taka ziakin thehluh theih reng a ni (mahni hming leh nihna thup pawhin a theuhluh theih e). RTI dan te pawh hi mipuite’n kan hman tangkai zual zel a pawimawh khawp mai.
Belh tur dik belh a, bel tur dik kan bel a pawimawh rualin, dan phal b^k b^ka neih belh chiam tum chu retheihna chi khat a ni lawi si e.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More