CLIMATE SMART, SUSTAINABLE FARMING – 43

RK Dawla
Mb 9366095658

1. November thla kan chuangkai a, a vawt ta deuh sûk mai. Tuipui zawl atanga teha 600m aia hniamah chuan nisat laiin a la lum nuam viau a. A aia sâng lamah chuan boruak a nuam tawk viau. Mizoram laili lamah chuan, october thla tawp lamah chuan ruahtui kan dawng meuh tawh lova. Boruaka hnawng tamzawng (relative humidity) leh leilung hnâwng (soil moisture) erawh a la pangngai viau thung. Chutih laiin rawthing tâm sazu puang vangin thlai seng tur awm mang lo thawm hriat tur a awm deuh reng a. Mautak tâm ang êm khan nasa lo mah se, kumin rawthing tâm seh hi, a tuarate chuan an tuar viau mai. Sawrkar pawhin a ngaihsak leh umzui an ngai hle. A bikin thingtlang lama kan kuthnathawktute hi, neih thinglung khawnga thlai ching ngang an ni a. Khuarel chhiatna an tawrh dan zuk hriatthiampuitu tak tak sawrkar an mamawh khawp mai.
2. Kan Zotlang ram nuam, Chhawrpial rûn-ah hian, commercial farm aia hmasa-in, mahni ei tur intodelhna, subsistence farming kan kalpui a tul hle mai a. Thingtlang lamah phei chuan, In a bit lo deuh a, hmun âwl leh hmun thâwl kan nei hlawm thin a. Heng kan hmun thawl neihte hmang tangkai hian phai chawhmeh kan lei nasa lutuk tur laka invenna remchang kan nei hlawm a. Thianghlim leh tharlam zawk eitur hi englai pawhin kan thar thei reng a. A nachâng hriatna leh intihhmuh hi kan mamawh ber a ni. Phai atanga chawhmeh lokalte hi chemical fertilizers leh chemical pesticides hmanga enkawl, tharlam tawh lo, chakna tam tawh lo an ni tlangpui a. A theih chin chinah chuan, hêngho pumpelh hrâm hi kan tum phawt a ngai a ni. Thingtlang leh khaw lian zawk hmun tam takah, vawk leh ar kan vulh fur a. A êk hman tangkai lam erawh kan la intihhmuh nêp deuh. Ran zun-êk hi, felfai taka sawngbawl a nih leh si loh chuan, khawvel tilumtu boruak (methane leh Carbon dioxide) tipungtu, natna hrik leh rannung hnawksak pian punna hmun an nih bâkah, rimchhia leh tenawm mai an ni a. Chutiang pumpelh nân chuan, ran kan vulh dawnin a zun-êk sawngbawlna lam kan tuipui tel a tul thin. Tin, hetianga ran zun-êk sawngbawl hi environment tân a that bâkah, sum leh pai hmuhna tha tak a ni pah a. Sum, tha leh hun tam tak sengin ran ei leh in tur kan ngaihtuah a, an taksaa lût chin chu tlêm tê zel a ni a. An zun-êk lamah kan thawhrimna kha a pût chhuak teuh zel a. Helai tak manage thiam hi ran vulh hlawk dan chu a ni. Hlawk tur chuan ran vulh tam lam ni lovin, a chaw man tlawm insiamchawp thiam leh a zun-êk process peih zawk kha a pawimawh a. Mi ngaiha hlawk thama tam vulh theilo tân pawh, hlawk taka ran tlem zawk vulh theih dan chu local level-a a chaw ngaihtuah thiam leh a zun-êk sawngbawl peih kha a ni.
3. Mizoramah hian, hman lai ata tawh Agri & allied lama intodelh tur hian sawrkar leh Agency hrang hrangin hma an la tawh thin a, vawiin ni thlengin. Sum leh paia puihna bâkah, hmanrua leh ran or a chaw subsidy thlengin kan kalpui a. Mahsela, kan beisei anga kan hlawhtlin leh si lohna lai tak hi a veiawm a. A chhan bulpui ber chu farmer-te, a mihringa tak kha kan develop hmasak thin loh vang a ni. Rilru puthmang dik leh scientific outlook an neih theihna tur te, mahni talent leh potential neihsa tipung zawnga kaihhruaina an dawn tam loh vang ni berin a lang. Tin, kah-pah farmer (in lum atanga hlawhfa hmanga huan neite) aiin, a tak taka field-a thawktute ngaihsak hlawh zawk an ni lo thin bawk. Hei hi thil pawi tak a ni. Grassroot farmer-te atanga tan hi a ngai, ram than tirualkhai tur tak tak chuan. A nihna takah chuan, a taka thawktu tak takte hi chuan, dept ofis leh minister/MLA dawr hi an hman lo khawp. Chawhma tha pawh an ui êm êm. Ofis dawr hman tak takte hi chu, farmer tak tak zingah an tam lo khawp ang. Helai tak hi thil titheitute pawhin an hriatsak a tul khawp mai. Kuthnathawktu rim tak takte hi chuan, kan hnaah hian rilru kan pe nasa khawp a, kawngdangah chuan kan mawl khawp mai. Sawrkar atanga hmathatna kan hmuh theih ang pawh hi kan hre lo fova, hria pawh ni ila, a bawhzui dan kan thiam lova, kan inkiltawih fo thin. Hengho hi sawrkar hian a luhchhuak a nih ngat chuan, kan ram chu khiii-ah a awm ang tih hi ka ring tlat a ni.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More