July 17, 2024 khan Pune-a National Institute of Virology (NIV) chuan Gujarat a naupang kum li mi thihna chu Chandipura virus vang tiin a nemnghet a. Tihian he virus avanga nunna chan mi 15 an awm tawh a, a vei mek 29 an awm tawh bawk a, district hrang hrangah vei an awm a ni. Case 29 zingah 26 chu Gujarat-ah niin Rajasthan ah pahnih an awm bawk a, Madhya Pradesh-ah pakhat a vei an awm bawk. Nunna chan 15 zinga 13 chu Gujarat state ah niin Madhya Pradesh leh Rajasthan-ah pakhat ve ve an awm bawk.
Gujarat Health Minister Rushikesh Patel chuan virus darh zel tur ven a nih nan hma an lak thu sawiin mi 50,000 chuang screen an ni tawh tiin district leh rural hospital te chu case rinhlelh deuh an neihte sample chu NIV a thawn turin tih an ni bawk a. Officials te chuan virus kai hi an la pung zel turah an ngai bawk.
Tun hi Chandipura virus India rama a len tumkhatna a ni lo va, kum 2003-24 khan central India ah Maharashtra, Gujarat leh Andra Pradesh pawh telin a darh chiam tawha naupang 300 chuangin nunna an chan phah tawh a ni.
Eng nge Chandipura virus?
Kum 2004 a the Lancet a article tihchhuah, ‘Chandipura virus: an emerging human pathogen?’ tihah chuan virus chu Rhabdoviridae family a Vesiculovirus genus member tiin tarlan a ni a, he family ah hian rabies virus pawh an tel. Chandipura virus hi kum 1965 khan puitlig pahnih Nagpur, Maharashtra a damlote atangin hriatchhuah hmasak ber niin tlawhpawh theih lohin damlote dah an ni zui a, tlawhpawh theih loha an dahna khua hming hi virus hming chawitir a ni zui ta a ni. A hnuah kum 1980 khan Madhya Pradesh-ah acute encephalitis nei atangin hmuhchhuah a ni leh bawk.
Engtianga inkaichhawn nge?
He virus hi vector-borne niin a pudarhtu ber chu female Phlebotomine sandfly, insect chikhat furpui tirlama inlar thin nia ngaih a ni. Kum 2016 a The Indian Journal of Medical Research a ‘Changing clinical scenario in Chandipura virus infection’ tihchuah chuan Sergentomya sandfly pawh a tarlang tel bawk. Thosi species tam tak te chuan he virus hi an puchhawng leh tiin tarlan a ni bawk a. Aedes aegypti (dengue pudarhtu) chu he virus pu darh nasatu leh thosi dang aia putdarh lam thawk tha zawka ngaih a ni bawk.
Natna lanchhuah dan?
Chandipura infection hi encephalitis thlentu virus niin a awmzia chu brain tissue khawihin a tivung ta thin a ni. Lncet paper dang, ‘A large outbreak of acute encephalitis with high fatality rate in children in Andhra Pradesh, India, in 2003, associated with Chandipura virus’ tihah chuan natna lanchhuah dan a sawi a – khawsik thut, luak, rilru lam mumal lo thut, kaih, kawthalo, neurological deficit (tawng harsat thut, balance hloh leh khawhmuh inthlak danglam), meningeal irritation (lu na, nghawng na, photophobia leh kaih) te a tarlang.
A tuarna deuh te?
Chandipura virus hian kum 15 chin hnuailam naupang a bik takin thing6tlanga cheng te a khawihna zual tia sawi a ni. Kum 2003 a a len vak khan Andra Pradesh ah a vei tam ber chu nausen thla 9 atanga kum 14 inkar te an ni. Damlo tam tak te chu damdawi in anluh atanga darkar 48 chhungin an thi a. Tuna Gujarat a leng mekah pawh nunna chan zawng zawngte chu naupang te vek an ni.
Engtiangin nge enkawl a nih?
Chandipura virus enkawlna tur bik antiviral agent bik a awm lo va, vaccine pawh a la awm lo. Hmuhchuah vata enkawl vat chu damdawi tha ber a ni rih. Kum 2014 a Gujarat sorkar in ‘Epidemiology & Management of Chandipura Encephalitis’ a tihchhuahah chuan enkawlna kawngah boruak hipluh that theih nan oxygen therapy te, fluid leh electrolyte balance tha te sawi lan niin hyperprexia (body temperature in 106.7 degree Fahrenheit a pelh) a thlen chuan pressure sang tak siamin kaih a thlen thei a, bacterial infection dang awm thei laka ven tur a ti bawk.
A dan dan tur?
Document chuan a dan dan tur a sawiah vector control, sandfly breeding site te finfiaha insecticide a kah te, sanitation, environmental control, bawlhhlawh a bawma paih, open defaction tihtawp te a tel. Thosi inseh tirloh chu thil pawimawh tak a ni bawk. Chandipura virus a darh zel loh nan thuneitute chuan hma an lak thu an sawi.