KHAWNGAIHNA ESSAY

By Rev Dr Ramengliana
Ringtu tam takin Pathian khawngaihna awmzia kan man thelh a hlauhawm ngawt mai. Pathian khawngaihna chungchangah keimahni lama lang chhuak Simna leh Rinna (Chhandamnaah chuan pawisa hmai hnih anga paih bik awm thei lo ve ve) kan sawi thin avang hian, heng Simna leh Rinna-te hian kan thleng emaw, kan hlawh chhuak emaw ti deuh mai kan awm. Kan ti chiah lo a nih pawhin heti zawng hian kan ngaihtuah thin niin a lang. Simna leh rinna ringawt chu Pathian khawngaihna tel lo chuan engmah a ni chuang lo tih hriat a tha. Chu chauh pawh chu a ni lo, Pathian khawngaihna tel lo chuan misual hian a simin a ring thei lo bawk. Simna leh Rinna hi khawngaihna tel lovin awm thei pawh ni ta se, chhandam turin engmah a thawk chhuak zo lo a. Kan sual kan sima Isua Krista kan ring hi Pathian khawngaihna vanga Thlarau Thianghlim hnathawh kan chunga thleng a ni zawk a ni, chu chu chhandamteah chuan hmuhin a awm zel thin. Misual nuna Simna, Rinna lo lang chhuak zawng zawng hi Pathian Khawngaihna hnathawh, phu lo misualte hnena pek, Khawngaihna Mak dawngtute nuna lo lang chhuak a ni. Sim tura koh i nih a, Ring tura sawm i nih hian Pathianin , “Chung thilte chuan i rawn thleng dawn nia. Nangmah lamah Simna leh Rinna rawn keng la, keiin Khawngaihnain ka lo chhandam ang che,” a ti lo a, A khawngaihna hnathawh i chang a nih kha.
Hriat sual a awl a niang
Rinna hi Pathian Khawngaihna thilpek, amah atanga chhuak a nihzia sawi uar tumna lamah thenkhatin, “Keimahni rinna ni lovin, Isua-a awm rinna zawk, min pek a ni. Keimahni chuan kan ring thei lo,” an ti thin. An duh thawh luatah Bible hrilhfiah dan pangngai an kal pel hrat a ni. KJV Bible-a, “by the faith which is in Christ Jesus,” tih kha an la vawnga, “rinna, Isua Kristaa awm,” tih a nia lawm, an ti thin. Hei hi chu Saptawng kalhmang belh chian loh vang leh mi sawi tum lam ngaihtuah lova mahni remchan zawnga her rem phêt tumna thil niin a lang. A sawi tum chu – Chhandamna chang tura rinna chu keimahni rinna, he khawvel sum leh ropuina, nawmchenna leh thiltihtheihna-a kan daha kan nghah ni lovin, Isua Krista zawka kan va daha kan va nghahna chiah kha a ni. Isua Krista kan rinna chu. Chu rinna chu Pathian atanga chhuak, Pathian pek, Pathian Khawngaihna thilthlawn pek, ringtu zawng zawngin kan chan, min pek chhan kan hriat miah loh, kan that vang leh phu vang ni miah lo, a khawngaihna thiltih, a ruahman dan kal zel chu a ni zawk. Tumahin Simna leh Rinnain Pathian khawngaihna hi an thlengin an hlawh chhuak lo.
A lehlamah thung chuan, Khawngaihna hi dah san em avanga mihring nun pangngai en kan an awm bawk. “Thiltih vanga chhandam kan ni lo, kan tih ve hi Pathianin a pawm lo, Chhandam nan thiltih ring duh ting suh,” an ti. An uar luatah an kal thui lutuk deuh a ang. Mihring thiltih sawi bo hi ‘thlarau’ riau-ah an ngai a. Pathian khawngaihna chuan kan nun hi eng vaka ngai ta lo hialin an hria. Chhandamna chungchanga nun ulukna leh pawimawhna sawi thinte chu thiltih chhuang angin an hre hial a ni. Heng mite hi chuan pianthar hma leh hnu taksa nun kha danglam tehchiam lo mah se rinnaa Isua Krista pawmtu chu chhandam ni tho turin an zirtir. Thiltih avanga Chhandam a nih loh avangin mihring chak lo chu sualin nung reng mah se Isua a rin phawt chuan Chhandam a ni tho vang, tia ngailui an awm hial. A pawi hle a ni.
A tak chu a hriat theih mai tho
Hetiang zirtirna hi Bible-in Pathian Khawngaihna a sawi dan a ni miah lo va. Thuthlung Tharin Khawngaihna a sawi dan chu – I thatna leh felna, nangma lama awm thiltih reng reng kha Chhandamna hlawh chhuak turin a tling lo. Chuvangin, Pathian hmangaihna chuan A Fapa thisenin Chhandamna chu a rawn lei a, chu tlanna avang chuan Sual bawih ata vawiinah leh chatuan thlengin i chhuak thei ta a ni, tih hi a ni. I nunah sualnain ro a rel chung pawhin a Khawngaihna avangin Chhandam i ni tho vang, tih hi Pathian Khawngaihna thu a ni lo. Khawngaihna chuan kan nihna angin min dawr lova, kan nihna pangngaiah min dah lo bawk. Khawngaihna chu kan taksa nun en kân a, min chhandam ta tho tho a ni lo tih i hria ang u. Khawngaihna chuan nun thar min pein, mahni inphata ni tin Kraws puin Krista min zuitir thei zawk a ni.
Chu khawngaihna chuan i nun hma lam zawng record kha a en lova, i hmalam record erawh chu a ngaih pawimawh em avangin i sual a sil faisak vek che a, a ngaidam che a, tanpuitu, zirtirtu, thlamuantu Thlarau Thianghlim pein a chhinchhiah che a, Krista taksa Kohhranho zingah a awmtir che a nih hi. Chu chu Pathian Khawngaihna chu a ni. I nun hluia nung reng chunga Chhandam nih tho dan i zawng a nih chuan Kohhranah i hmu lovang a, Bible-ah i hmu lovang a, kum sanghnih chhunga Kristianten ‘zirtirna him’ an lo tih tawh zawng zawngah i hmu hek lovang. Zirtirna penhleh deuh, mahni tui zawng zawnga Pathian Thu chaina hmunah chuan i hmu mai thei. Amaherawhchu, “He ka sual rit tak phurh hi engtinnge ngaihdamin a awm ang? He sual kawl ata hi engtinnge ka chhuah theih ang? Pathianin min la ngaidam duh ang em?” i tih chuan, “E le, Unau duhtak, Lal Isua hnenah lo kal rawh. Anin a lo ngaidam nasa dawn che a, ngaidam mai ni lovin a fa atan a la ang che a, thlarau lam malsawmna tinrengin a vur dawn che,” tiin a Khawngaihna thu chu kan hril mek a nih hi. Tichuan a khawngaihna chu i nawm i maka hmachhuan chi a ni lo tih i hre zel ang.
Tidanglam ngei ngeitu zawk
Khawngaihna chu ‘phu loh/thawh chhuah loh malsawmna’, tling lo misualte chunga Pathian duhsakna lo thleng a ni. Misual chuan a thawh chhuah reng reng loh, a neih phak reng reng loh chu a lo dawng tawp mai a ni. Hetah hi chuan simna leh rinnaa thleng a awm tawh lova, suala nun zui zel theih a nih leh nih loh a buaipui tawh lo. A nun hlui leh kha Khawngaihna a dawn kha a inthlauvin a inpersan lutuk a, a dawngtu chuan a luhchilh mai thin. Fapa tlanbo khan chu khawngaihna chu a dawng chiang khawp mai. A pa hnena a let lehna khan chu khawngaihna chu a thlenga, a lei a ni lova; nuam tawl zel chungin a pa fapa a ni thei tho pawh a ni lova (a nuam tawl zawng zawng ai khan a Pain a vur malsawmna zawng zawng kha a duhawmin, a ropui zawk fe tawh si). Kha fapa sual, mahni pa leh unau tlanbo santu; amah leh amah a inhriat danah meuh pawh chhiahhlawh pakhat dinhmun pawh sang tak ni tawh khan Khawngaihna avangin fapa nihna, kawr mawi ber, zung bun, ruai ropui thehsak a dawng ta a nih kha. Ringtuten thlarau lam malsawmna tinreng kan chan – fa nihna te, ngaihdamna te, thiamchanna te, thianghlimna te, ropuina te, etc., zawng zawng hi Pathian khawngaihna chu a ni. A fa nih tawh hnu-a kan sualnate hmuh thelh zelna leh pa in atanga tlan chhuah leh pawha fa nihna la chen zel zirtirna a ni lo.
Pa leh a fapa indawrnaah khan fapa tlanbo sualna zawng zawng kha buaipui a ni lo. Pain a hriatsak reng lo va, kha mia innghat khan a dawr lo; keini pawh kan sualna zawng zawng kha min ensak tawh lova, A fapa inthawina avangin a fa atan min pawm mai zawk a ni e. Chu chauh pawh la ni lo. Kan nih angin min pawm a, kan nihna anga awm reng tur chuan khawngaihna min pe hauh lo mai. Kan nihna hlui kan kalsan theih chhan chu kan pianthar hma ang lovin Awmpuitu kan neih tak vang a ni. Zakhamna Thlarau Thianghlim, tinungtu leh zirtirtu chu min pe a. Piangthar zawng zawngah chu chu a awm ang. Chuvang chuan vawiina Kristian nuna kan thiltih hi kan chhuang lo, a chhan chu khawngaihna vang chauha chhandam kan nih kan hria a, keimahnia Thlarau Thianghlim hnathawh chhunzawm zel avang chauha Kristian nun nei thei kan ni.
Hei vang hian alawm, kan nunah leh, ringtu zawng zawng nunah, kan rinna chu thiltihin a rah chhuak ngei ang tih kan hriat. Khawngaihna dawng, piangthar leh piangthar lo, midangah leh mahnia inhriat awlsamna ber chu Thlarau Thianghlim ni lo thildang – zu, drugs, hurna, sum, chapona, etc,.hian kan nun a thunun em? tih hi a ni. Thil dang min thunun tlattu a awm a nih chuan, mi hriatah kan hmai mam viau mah se, Chhandamna kawngah chuan ngaihthatna chhan tur a vang hle ang.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More