C.Zoremi Hmar Joute
Mizo zinga Essay ziak kan hmuh hmasak ber, ‘Thlirtu’ tih thu ziaktu, Kaphleia kha kum sawmthum-mi chauh niin 1940 khan a boral a. A Essay hi a thih hma lawka a ziah niin, thingtlang mite pawimawhzia a sawi pakhat, “An pawimawhzia hi a nasa a ni. Khawpui châwmtu an ni a, an tel lo chuan khawpui mite hi riltama thi zo mai tur an ni; dik tak chuan khawvel châwmtu an ni,” tih thu hian ngaihtuah a tithui a, a dik em em ringawt mai a ni. A thu ziak tawp lamah chuan, “Ka ram hi eng nge ka hnutchhiah ang,” tiin, zawhna pawimawh leh ril zet a sawi tel bawk.
JF.Kenedy kha US president zinga naupang ber a ni a, kum 1961-a US President-a lak luh a nih hnu-a a thu sawi ropui tak pakhat chu, “Ka ramin eng nge min tihsak theih tih aiin, ka ram tan hian eng nge ka tih ve theih tih hi kan inzawt zawk tur a ni,” (Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country!) tih thu hi a ni a, khawvela thu sawi ropui ber te zing a mi a ni. President a nih khan kum sawmli pathum-mi a ni a, President a nih hma kum sawmhnih vel kal taah khan Kaphleia, kum sawmthum chauha upa chuan “Ka ram hi eng nge ka hnutchhiah ang?” a lo ti daih tawh tihna a ni a, Kaphleia rilru puthmang lo ropuizia a lang chiang hle kan ti thei ang.
Khai le, kut hna thawktute hlutzia leh pawimawhzia kan sawi dawn. Khawvel ram dang kan thlir chuan ram inrelbawlnaah kut hna thawktute an dah pawimawhin an ngaihlu a, ram châwmtu, khawpui châwmtu an nihzia an chiang em em a, chu vang tak chuan an sawrkar pawhin kut hna thawh chu thil ‘manhla’-ah chantirin, ran vulhtu te, huan thlâi chîngtute hamthatna pawh sawi sèn loh khawpin an changtlung. Ei leh bàra an intodelh mai piah lamah, ram pâwn thlenga thawn chhuak thei khawpa kut hna thawktu te chher hriam thiam ram apiang an hausa mai a ni. Hêng laia kan lo hmuh ve, sa leh thlâi atanga thil siam hrang hrang, a tin (Can) leh package te, vûr hmanga vawn that ei leh in thil tinreng mai hi, kut hna thawktu te, khawvel ram hrang hranga tlangram mite hna thawh zâr kan zona a ni vek.
Kan Zotlang ram nuam lam ve thung, thlir chhin ang aw. Kan ni tin nunphunga bet tlat, Inrinni-a kawngpui sira bazar mùp múp te, khawi ilo han vah chhuah nikhuaa chawhmeh khài haw leh kan in chhung ngeia anhnah rawn zuar láwp lâwp, kan lo leisak thin te, mahni’n han zawngin han ramchhuak ve ngial dawn pawh ni ila kan beidawnna tur thil, awlsam taka kan khawpui chhungah, kan kawtkai maia kan han lei tún tûn mai thin te hi, ngaia neiin kan ngaihtuah thui zui vak lo thinin ka ring a. Hêng thil zawng zawng min rawn petu, vâi buh bâra thlansa phûlkâia kan lo ei suah suah thin sa leh thlâi tinreng mai hi, thingtlang atanga kan hmuh, kan dawn leh kan ei an ni. Dâl leh Alu chauh ring dawn ila kar khat pawh tling lovah kan hnê vek ang; chuvangin thingtlang mite zâra thlai hnah leh rah te, lui lam sa thleng pawha mahni in chhung luma thialpàwn tawlh rulh rulha kan lo ei ve thei hi nasa takin kan l âwm tur a ni ang.
Mahse: Bazarpui building sak that tura thiah a nihna a rei tawh nen, sak zawh tih reng reng a awm thei lo mai. Kan sawrkar hian duh aiin a ngaihthah rei ta mah mah a ni. Thingtlang hmun hla tak atangin an thutna seat hauh turin kawngsirah tlaivarin hmun an nghak a, mipui hulum deuhna lai leh hmun lûn deuh nia an hriat kawngpui sirah te, footh path-ah te kalna tur pawh kaw lo lêkin an inpho tiarh tuarh ta mai a, heti ngawt zawngin a fel dawn lo ve tiin sawrkar chuan bazar building neih hmaa lo inzawrh theihna hmun a siamsak a, kan chawhmeh zuarte pawhin thu awihin an pan ve mai bawk; chu chu a tha viau nâin bazar chhunga bazar tur kan inhmu leh si lo lawi a. Kan chawhmeh zuartute dinhmun hi hriatthiampui an ngai ve. Thu an awih a, an tana tha tur zawm nuam thupek an mamawh a ni. Engtia tih tur nge tih hi kan sawrkar chak tak hian hma la se la a va duhawm êm!
Anmahni chawhmeh zuarte va demna lam ni lovin, kawngpui sir leh footh path-a inzuar thinte hi khawpui hmel tibàltu an ni a, khawpui an tichhangchhia a ni; a leh lamah khawi lai building emaw chhunga va bazar tang tang ai chuan zing exer lak paha bazar haw mai kha a awlsam em em mai bawk si. Kan thu neitute’n an han hnawt darh a, inpho/inzawrh phal lohna laia inpho lui chu Rs 5000 thleng chawi theih a nih thu thlengin chawhmeh zuartute hi hrilh hriat an ni. An ni, Cheng sang hnih thum vel hlêp tura hah taka inzuar tang tang tan Rs 5000 chàwi chu thil tihmi a ni lo reng reng ringawt mai a, awmna tur tha hmun dang an dap vat a, kawngpui dang sirah bawk an thu leh mai a ni. A then chuan in tina lut kualin chawhmeh an phur ve bawk a, an taimain an fakawm ngawt mai!
Hui ham! Inhnawh darh leh rikngawt thin hi kan harsatna sut kian nan a tlak lo a ni tih a lang reng mai. Aizawlah chuan veng tin deuhthawin mahni veng pual bazar kan nei deuh vek a, chuta thu a, inzuar hram hram tur chuan kan thu neitute hian a ngenin ngen ta se…Bazar nei ve lo tan inzawrhna tur hmun remchang ruahmansak ni bawk se la, a zuartute awmna lam chu mipui chuan kan pan mai tein ka ring deuh. Kan ei leh in tur, kawngpui sira boruak chhia leh vaivutin a bawh paw thûr thin mai te pawh hi a tuihnai lo hrim hrim! A pawimawh berah chuan veng tinin bazar mumal kan neih theih hi a ni mai.
KUT HNA THAWKTUTE HLUTNA
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Next Post