By V. Kûngtea
Awmhar Cabin
-- Advertisement --
Kum 2018 Mizoram sawrkâr term kal lai mêka assembly budget session hnuhnûng ber chu zawh fel a ni ta! Kumin kum tâwp lamah Mizoram chuan inthlanpui nei leh tûrin term thar atâna kan MLA tûr kan thlang leh theuh dâwn a; tûna MLA/minister ding lai zawng zawng hi an tlin nawn leh vek a rinawm loh va, tla tâwk te pawh an awm ngei ang. Chuvângin, tûn budget session hi a lunglênthlâk hle a ni. Budget session hnuhnûng ber a nih vâng ni maw, house chhûng boruak pawh kum dang zawng aiin a hot a; term tinah budget session hnuhnûng ber hi vawi eng emaw zât thleng tawh mah se, tûn tum ang rêng rênga boruak sosâng a la thleng ngai lo.
Tûn term-ah hian political party pali lai – BJP, INC, MNF, ZPM leh indepependent member pakhat awmin Pu Zoramthanga kaihhruai, MNF party-in sawrkârna an siam mêk a; opposition group leader awm hranpa lovin INC leh ZPM party-te’n legislature party leader nei ve vein an kal a; BJP leh independent member erawh pakhat ve ve chauh an nih avângin legislature party din theih a ni lo. Independent member, Dr. K. Beichhua hi a tîrah MNF ticket-a thlan tlin a ni nâin minister-te reshuffle a nih khân Dr. K. Beichhua hi minister atanga paih thlâk a ni a; chumi hnûah MNF party primary member atangin hnawh chhuah a la ni zui ta zêl a, eng party mah zawm lovin eptu pâwl lamah a la thû ta rih a.
Heti ang teh nuaih a nih avângin a mihringa-te hi khaw te rûn tham pawh awm lo mah se, party heti zah zet mai a lo awm tâk sîah chuan ngaihdân hrang hrang a lo piang ta a; dik zâwk nih inchuhin assembly house chhûngah chuan unau an nih pawh intheihnghilhin an inhmu tha thei ta meuh lo chu a ni a, Mizopa lu ruh ring kha a dikzia a takin an lantîr a ni takmeuh meuh va. Chhûngkuaah pa ber thiau, hmai sen an inhmuh a, an inkâwk a, an incho va, an inchapchâr a; e khai, a va pawi thîn êm! Mizo tawngah ‘chapchâr kût’ tih thumal hi a mâwiin ngaihhlut a hlawh êm êm thîn kha a ni a, ‘inchapchâr’ tih thumal erawh chu a va ngaihzâwnawm si loh êm! Chapchâr kût nîah pawh kan inchapchâr chiam lo vang tih tu nge sawi thei? Hmânah ka sawi tawh, ka sawi nawn leh dâwn – mahni in chhûng lum (house)-ah mahni hnampui, chipui, Mizopui, unau, khati khawp khân inhmu sakhia an inkhik khak ngam a nih chuan pâwn lamah inthlahlela inngaiin inngeih taka an inlâwm tawn theih hi kei ka ring lo khawp mai. “Politics-ah kan duh dân a inang lo va; house chhûngah inhnial thîn mah ila, pâwn lamah chuan kan inhaw zui lo,” te an ti thîn mai pawh a; kei, ka pawm thei meuh lo. An ngaihtuahna ril ber hi hriat va ni suh, an duh dân taka che thei chu ni se, an dopuipa politics zin kawng kha tâwp vang vang se, kumkhua leh chatuan pawhin chawr tawh lo se an duh hial ang chu maw le! Kan Zo tawngah hian ‘zilh’ a awm a, ‘hau’ a awm bawk a, ‘zilhhau’ a awm bawk. Khatia an han inti ta vak mai kha, zilhhauna tawngkam a ni themteliak si lo; tawngkam thenkhat phei chu fiamthu chu sawi loh, indêusawhna leh inhmuhsitnaa ngaih theih hial tûr te a nih tak kha! Mizo theuh theuh, nu hmun, pa hmun, chhiatni, that nîa inmamawh tawn reng thîn kan ni si a. A va pawiin a va tha lo êm! “Mizo chu hnam inngaitlâwm a ni, aia upa zah thiam a ni, nau zâwkte duat thiam an ni’ tia kan inchhâl thin kha kan mangnghilh zo ta em ni? Kristian tih atân a mâwi em ni?
Kei hi kristianna leh Mizona la run tak mai ka ni a; a party lam chu eng pawh ni ila Mizo hnam lungphûm (Mizo nationalism)-ah piangthar ve tâwkah ka inngai thîn. Ka ni zêl bawk ang. MNF party-ah tel chiah lo mah ila, ‘Mizo national front’-ah chuan ka tel ve chiang alâwm! Chuvângin, political party-ah chuan eng pawh i ni ang u. Mahse, Mizo kristian kan nihna hi kan vawn nun reng a pawimawh. Inhnial leh inchapchâr hi Pathian Thlarau Thianghlim atanga chhuak a ni lo tih hi kan hriat nawn fo a va tûl êm! Sawrkârna chelhtu pawhin an tlin lohna leh fel lohna hi thup mâwi hrâm hrâm lovin inpawm ngam sela, eptu lam pawhin sawisêl tûr hlîr zawng bawk lo se, ‘ni chu ni; ni lo chu ni lo’ tih ngamna thinlung puitling neih a hun ta a ni. Chuti anga politics thianghlim a kal phawt chuan MNF pawh sawrkâr reng mah se, eng nge pawi? Congress pawh sawrkâr reng mai rawh se. Duh leh BJP pawh sawrkâr ang hmiang! Sawrkâr tha leh dik alâwm mipuite’n kan duh ni.
Mahni party nih loh avânga an thil tha tih hmu thiam thei rêng rêng lo te, mahni party chu sawisêl bova ngai tlat ang te hi Mizo kristianna nên a inhne rem thei lo a ni. Sum leh lalna thlâkhlelh avânga party danga inleh tih te hi e, a va Mizo kristian tih chi loh tak êm! Mi dang sawisêl lovin mahni party-ah hian rinawm ila, party dangin sum leh therhlo hmangin min thlêm mah se, khâng an chawchah leh tawktarh te kha huaisen takin i dawng lo ngam ang u. Sum tlêm tê hmanga zahawmna hralh fo hi kan tihin kan tih tûr a ni lo rêng rêng! Sum tam tak aiin zahawmna leh hming that hi thlang zâwk tûr kan ni. Tangka bâwiha kan luh loh nân i fîmkhur tlat ang u.
Tûn achinah chuan Mizo hnam tihmêlhem thei lakah invêng ila, “Mizo mah ni se, kan party mi leh sa an ni hleinêm,” ti lova, “Kan party mi leh sa ni lo mah se, kan unau, kan Mizopui ngei an ni si a,” tih nunpuiin inhmangaih tlâng ila, inlungrual ila, chhûng lam leh pawn lamah hawihhâwm leh inngaitlâwm takin kristianna nêna inmâwi zêlin ram rawng i bâwl tawh ang u. Hma lam hun zêlah pawh kan kehme tih inang lo fo thîn mah se, Mizo kristian takin aw!