Our Nurses, our Future, The Economic Power of Care

Rongurliani
Assistant Professor
College of Nursing Synod
Hospital, Durtlang

-- Advertisement --

A hmasain International Nurses’ Day hmingin ka nurse pui zawng zawngte leh chhiartu mipui zahawm tak takte chibai ka buk a che u.
International Nurses Day hi kum tinin Florence Nightingale, Modern Nursing hmuchhuaktu piancham 12th May-ah hman thin a ni a, a thupui tur hi khawvel hmun hrang hranga National Nursing Association 130 chuang awm khawmna International Council of Nurses, ICN tia sawi mai thin Nurse maktaduai 28 chuang te aiawh in kum 1988 atang tawh khan kum tinin Nurses Day thupui hi an thlang thin a. Mizoram a Nurse-te pawhin Trained Nurses Assocition of India (TNAI) Mizoram Branch hmalaknain Hospital leh Nursing zirna Institution hrang hrang ten urhsun leh ropui takin hlim takin he ni hi an hmang ve thin a ni. A ni thlen hma kar khat chhung hi Nurses week tiin May 6 atanga May 12 chhung hman thin a ni a, hemi chhung hian free clinic te, health checkup te, thisen pek te leh hriselna lam inzirtirna te school hrang hrangah neih thin a ni.
Dr Pamela Cipriano International Council of Nurses President chuan thupui an thlan chhan hetiang hian a sawi. Tunah hian nursing thlirna inthlak danglam hi a hun takzet tawh a, hriselna kawng a Nurse-te thawh hlawkna leh inpekna hi khawvel hian hriatpui se, Nurse te tana sum leh pai seng hreh lo turin mipuite leh thuneitu te a ngen a ni. Ram leh hnam hmasawn nan chuan a mipuite an hrisel a ngaia, mipuite hriselna pe tute chu Nurse te an ni. Nursing kan tihhmasawn hian fing takin sum kan peipung a ni tih hriat hi a hun tawh takzet a ni tiin. Nurse-te hi kan hmalam hun kan innghahna, mimal leh khawtlang hriselna vawngtu leh hriselna kawnga a ruhrel ber ni mahse sum lama harsatna leh khawtlangah nurse hna ngaihhlut tawk lohna vawiin thlengin a la awm reng a. Kumin kan thupui pawh hian Nurse-te thuam that a, Nurse te tana sum sen an tul zia te, mi dangte hriselna vawn saktu leh enkawltu an nih ang ngeia ngaihlut an hlawh leh zual nan ngaihdan inthlak danglam a awm ngei a beisei bawk a ni.
Policy duangtu te, healthcare lam thuneitu te leh mipui mimir pawh hian nursing lam a sum senso hi awmze thui tak nei a ni tih kan hrechiang tawk lo deuh a ni mai thei e. Hripui (COVID-19) len lai han thlir let leh chuan a hmatawng a thawktu ber te chu Nurse-te an ni a, an nunna thapin, mahni In lum pawh rei tak chhung haw thei lovin, hnathawhna hmun a riah chilhin, chhungte nen pawh inhmu thei lovin damlo te tan an hun leh nun an pe a ni. Amaherawh, chutiang taka thawktu te chu an himna tur leh natna an kai lohna tura hmanraw tha, lawman tha zawk thuneitu leh a hna enkawltu ten an ngaihtuahsak em, an thuam tha tawk em? tih te vawiin thlenga zawhna ngaihtuah let tul tak a ni.
Nursing leh hriselna enkawl leh humhimna atana hmasawnna chhenfakawm kan neih theih nan kan nurse te hna hi hlut thiam a, humhim a, zah leh thuam chak zel hi mipui te leh thuneitute mawhphurhna pawh anih theih dan kawng hrang hrang Charter for Change, International Council of Nurses (ICN) in a tarlan te lo thlir ho dawn teh ang.
1. Nursing Profession hmanga hriselna venhim leh thuamthat:
Hriselna inrelbawlna lam kan thuam that hian hmasawnna chhenfakawm kan siam a lo ni a, chu chuan khawvel pum a nghawng phak hial a ni. Hriselna kan ngaihpawimawh a helam a hmasawnna kan kal tir hian senso awm lovin kan peipung a lo ni reng a ni. Chung kawngah chuan Nurse te hian an thawh hlawk hle kan tih tawh kha, mipui an hrisel tlat chuan hna thawk thei an tam a, chu chuan ei leh bar kawngah ram hmasawnna a thlen pha ani. Nursing profession hi chawisan a, Nurse ten an hlawh tur ang hlawh pha a hna an thawh hun hi a ngahhlelhawm hle. Nursing Institution-te pawh thuam that zel a, mi tam zawk ten Nurse hna an zir theih nan sum sen pawh ui loh a hun ta khawp mai. Tin, Nursing zir tur hian Mizoram pawnah kal an thahnem ta hle mai, kan ram ngeiah pawh Nursing School leh College te din belh zel a hun ta. Nurse puitling zir zo tur hian cheng nuai 3 atanga nuai 5 vel sen a ngai a, kum 3 atanga kum 4 hun sen a ngai bawk. Hriselna leh hriselna enkawlna hi sum senso ah ngai lovin investment anga ngaih a hun tawh ani.
2. Nurse te tan- an chanvo zahsak, an hriselna ngaihtuahpui, hna thawhna hmun him leh hrisel siam sak:
Nurse-ten hna an thawhna hmun hi Hospital ah emaw, clinic ah emaw institution ah pawh ni se thawk tur zat bituk dik tak hnuaia thawk tur an ni. Staff indaih loh na avanga nasa taka an tuar thin te, mipuite dem an hlawh theihna te, an tana tha lo leh dinhmun hlauhthawnawm a din theihna laka venhim an mamawh a ni. Nurse-te zingah pension leh thildang vanga hna chawlhsan te an awm ve zel a, nurse thahnem zawk mipuite mamawh phuhru zo thei tur lak belh ni thei se a duhawm. An dikna chanvo venhimsak turin International Labour Standard hman theih tura ruahman sak te hi thil tul tak a ni. An taksa leh rilru himna leh damna hmun hnathawhna hmun him siamsak hi tih makmawh a ni.
3. Hriselna lama thawktu indaih lohna sutkian nana nurse hna lak leh an thawh reng theihna tura hamthatna pek leh an hlawh tur phu tawk pek:
Nurse hna hi a hautak hle a ni tih kan hre theuhva, hlawh pawh an hna phu tawka pek hi thil awm tak a ni. Tha tak leh hlawk taka thawk thei tur chuan lawmman tha tawk fang an neih a ngai a. Tunlai private Hospital thenkhat ten nursing staff-te hlawh an pek hi a beithamin a lungawithlak loh hle. Nurse-te hian darkar 24 chhung damlo an vil a tul a, damlo te mamawh zawng zawng pawh an phuhruk sak a ngai bawk a ni. Nurse-te hi kan ram hmathlir, ram economy siamthatna tur atana thawh hlawk tak an ni a. Kum 2021 May thla atang khan Mizoramah ngei pawh Charkos Global leh Mizoram OET Coaching Hub (MOCH) te tang kawpin Nurse te tan International placement an kalpui mek a. Tunah hian Mizo Nurse 17 zet te chuan UK ah nurse puitling hna thawkin an awm mek a, hlawh pawh tha ve tawk tak neiin India pawisa a chhutin Rs. 3,00,000/- a bul tanin, weekend leh night duty an thawh belh duh chuan hei aia tam pawh an hlawh chhuak thei a ni. Heng Nurse-te hian Mizorama an chhungte sum leh pai leh thil chi hrang hrangin an rawn vur a, hmuh theih khawpin an dinhmun a kang chho mek a ni. . Nursing Profession hi ram economy than nana hna pawimawh tak a ni a, kan ram hmathlir te zing a mi an ni atih loh theih loh. Chuvangin, nurse-te hlawh tha zawk nei thei turin buatsaih i tum zel ang u
4. Ram pum huap a nurse-te hnathawh dan tur kalhmang tihhlawhtlin kawng a hmasawnna leh sum ruahmanna:
Nurse-te hi mahni inrin tawkna nei tura siam a pawimawh a, chumi atan chuan hriselna a thawktu te thuam chak a hmanraw tha leh him pek te, khawihmunah pawh an dikna leh chanvo zah sak a pawimawh hle a ni. (Source: Nurse-to-patient ratio and nurse staffing norms for hospitals in India: A critical analysis of national benchmarks, Suresh K Sharma and Ritu Rani) ten an zirchianna ah chuan nursing staff te indaih tawkna Hospital-ah chuan damlo ten enkawlna tha an dawng a, sum leh pai sen a tlem zawk a, damlo te an lungawi a, damdawi peksual a awm lova, damlo te khum atanga chetsualna a tlem a, damlo an in delh pan( pressure ulcer) theihna a tlem, damlo thihna thlengin a tlahniam a tih theih bawk. Tin, hei bakah hian Damdawiin a natna dang kai theihna pawh a titlem ani.
5. Nurse tha tak chher chhuak turin Nursing zirna rintlak leh ngelnghet neih a pawimawh:
Nurse tha leh thiam chherchhuak turin Nursing zirna In kan neih ang te tih changtlun zel a pawimawh. Vantlang mipui te hriselna lam a kan mamawh a danglam chho ta zel a, chumi hrethiam a, vantlang mipui an lo hrisel zawk nan an mamawh ang pe thei tur nurse thiam bikna nei chherchhuah zel hi a hun tawh tak zet a ni. Mizoram a nursing institution-te hi an tha hlawmin an chhuanawm hlawm hle a, tun dinhmunah hian ANM, GNM, B.Sc Nursing leh M.Sc Nursing thleng a zir theihna nei ve tawh mah ila, subject thlur bik zirna (speciality) te, GNM zir zo te zir belh zel theihna tur Post Basic B.Sc Nursing zirna ang chi te kan la nei lo erawh rualawh a na duh hle. Tin, kan sawi tawh angin nurse hna zir hi a hautak avangin loan hmanga zir theihna te pawh hi awlsam zawk leh tam zawk awm thei se a duhawm hle. Hetiang remchang tha hi a awm phawt chuan an zir zawh tawh hnua an thawhchhuah leh tur hre reng chunga zir duh hi an tam a rinawm.
6. Nurse te chu an nurse hna huam chhung zawng zawnga hna thawk thei tura siam;
Nurse ten an hna thawh tur huam chhunga mi ang taka hna an thawh a pawimawh a, chutianga hmalakpui chu a tul hle. Vantlang mipui hriselna atana hna thawh te, mite an dam loh hmaa venhim te, In lama damlo enkawl leh hospital a damlo enkawl hna hi Nurse te hna pui ber an thawh mek nimah se, tuna ai a changtlung leh chhenfakawm zawka sub-centre, urban health centre, community health centre ah te nurse te hna ti pung zawnga hmalak leh zual ni thei se ava tha dawn em.
7. Nurse-te ziarang, hriatna, leh thiamna hriatpui leh hlut sak:
Nurse-te hi thiamna bik nei (professionals) an nih angin an thiamna leh hriatna te hmang tangkai thei tura an chanvo zahsak leh tih hmasawn zel hi a pawimawh. Mi te zirtirtu, researcher leh scientist an nihna chen pawh a awm a tih theih ang. Hriselna kawng hrang hrang a hmalakna leh thutlukna siam kawngah nurse te tel tir a, an thiamna leh an tawnhriat te hlutsak a, hman tangkai a hun tawh viau mai.
8. Nurse-te hmasawn na turin ram pum huap nursing association te awmze nei leh chak zawka hma la thei tura inrawlh tir:
Mipui vantlang hriselna thlentu leh hruaitu atan chak zawk, thawm nei lian zawka hmalak a nih theih nan ram pum huap a Nursing Association kan neih heng TNAI (Trained Nurses Association of India), Nursing Council te hi hriselna lam kawng reng reng leh policy ah te ram hruaitu te nena thawkho zel thei tura hmalak leh thuamchak a pawimawh tawh a ni.
9. Mipui hlauthawnawm dinhmuna dingte chhanhim leh humhalh, mihring dikna chanvo humhalh, hmeichhia leh mipa inthlauhna leh khawtlang dikna humhim leh zah sak :
Nurse-te hian ethics (mawhphurhna leh tih tur) kan nei a, chutah chuan vun rawng avanga inthliarhranna awm thei te, chi leh chi inthliar hranna te, sakhuana vanga inthliar hran na te, heng thil te hi nurse hnaah chuan dahbo a ngai a, tute pawh inang khata en tur kan ni. Nurse-te chuan mi rethei leh hausa, nihna, vunrawng, sakhua te thliar lovin damlo te dah pawimawh berin sum leh pai harsatna avanga thliar hranna awm theite dah bo a, mihring dikna chanvo zahsak chunga damlo te enkawl hi a duh ber ani.
10. Hruaitu atan Nurse te:
Health care organization hrang hrang leh sawrkar policy siamnaah nurse-te hruaitu dinhmun pawimawh taka dah a, sawrkarin hriselna ruahmanna kawnga hma a laknaah pawh Nursing lama hruaitute chu an tha tichak thei tura thu neihna pek te a pawimawh chho hle dawn a ni.
Aw le, heng kan han sawi tak atang hian Nurse hna hi hna hautak, ram leh hnam hmasawn nana mihringte hriselna pe tu, mipui hriselna tura ruhrel pawimawh ber zing a mi kan ni. Amaherawh, hetiang kan ni chung hian sum lam a harsatna avangte leh khawtlangah ngaihpawimawh kan hlawh tawk loh avangin kumin 2024 International Nurses Day-ah hian ngaihdan thar siam turin, Nursing lama sum sen hian khawtlang leh ram hmasawnna nasa tak a thlen a ni tih mipuite hriatir hi a tum ber chu a ni.

Ka lawm e.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More