V. Kûngtea
Awmhar Cabin
-- Advertisement --
Tûn tum chu lehkhabu thlîrna hun hmangin heti lai phêk âwl hi rawn hnawh khat lawk ka’n tum teh ang. Tu mi dang kan dîp êm lo vang chu! Ka lehkhabu rawn thlîr tûr ‘Study Camp Boruak’ tih hi râwlthar leh thangthar ziak niin a ziah lai leh he thu ka ziah lai hian kum 21 a la pum lo deuh. A hmasain a ziaktu C. Zamâwia, zahna chibai ka bûk e.
He lehkhabu hi a lian lo va, a chhah lo bawk a; phêk 114 leka chhah a ni. A chhûng thu chhiar tûr thuziak 20 a awm a; mâwlmang taka lang, ril ru riau si a ni a; a hlutna hre thiam phâkte tân chuan Rs. 120 man lek nih chu a tlâwm lu deuh ka ti. Chêng tam man a hen si a.
A tîrah chuan kei pawhin chhiar ngaihnawm hi ka tum êm êm hran lo. Mahse, ka’n chhiar tui laklawh chho zêl chu ngaihnawm hi ka ti ta telh telh mai a. A ziaktu ka mitthla a; a kum ang zât ka nih lai khân upa kan intiin ‘in khat tlangvâl’ ang tak takah inngai tanin nu leh pate pawh kan zahpah rûn tawh lêm lo a nih kha! Kum rei fêt kal ta khân a kum ang zât hi kan lo kalsan tawh a; tu’n kan tawngkam lo ngai haw lo se, ka tân chuan ani hi ‘naupang’ mai a la ni. Chuti chung chuan a kum ang zah kan nih lai khân ani rilru ang leh ngaihtuahna ang hi kan pu pha themteliak lo. Thiamna leh hriatna kawngah erawh tluk lo vet vet tak ka ni. Ka ngaisâng takzet.
A bu hming ‘Study Camp Boruak’ han tih teh tlawng chu ho ti duh tân chuan ho a lo tih theih na ngei mai. Mahse, a thupuia ka ziah lan ang khian ‘Study Camp Boruak’-in ka thinlung hi a fan hle thung. Pâwl 10 an zir laia study camp an neih thu a ziahna lehkhabu a ni a; chuta an camp-naah chuan warden-in a awm a, camp an buatsaih chhûng chu a zirlaipui (classmate)-te ‘sir’ a va ni a; a thuziak boruaka va chên fuh tân chuan thuziak ngaihnawm tak a tling.
A ziaktu hian a ziak lo vang tih ka hlau hnuhnawh khawp mai. ‘Ka túi tih dan ber pawha túi lo’ tih tawngkam te hi kei, a mâwi ka tih zâwng tak a ni a; a word play tê mawlh hian min tihlim veng veng mai nia maw le! ‘Cooler aiah cool’ tih te hi nula hmêl tha, hmûi vâm tluk zeta ka mit latu a ni. A thil hmuh leh hriat tawh rêng rêng, chiang taka sawi thiam, a mihring sawia-te pawh mitthla thei tûr khawpa chiangin a sawi chhuak thiam a: “Zirtirtu/Sir ni awm tak pakhat, tawi tup mai, ‘hmai bial deuh tut’ chu ka ti phal chiah lo, biang ngah deuh ka hmu leh a,” (6p.) a han tih te hi hmu ve kher lo mah la, i mitthlaah a chiang viau lo maw? Chumi tih lovah pawh, “Khabe tlâng min seh ruh khum” tih te hi le…? JC Mâwitea (The Friday Show) tawngkam takin, ‘a chiang e, a chiang e!’ A chiang a ni tiraw?
C. Zamawia hian mihring mizia leh nunphung (manner and psychology) hi a hre ril hle kan ti thei bawk ang. “Hauh tâwk hmel hmuh nuam ka ti lo emaw ka lo tia, ngaihthlak a hrehawm viau emaw ka lo tia. Hauh tâwktu a zirin a lo hmuh theih reuh phian mai tihte ka hrechhuak,” a’n tih te hi a va’n bei nalh tak êm! “Ka hrechhuak mai a ni lo, ka hmuchhuak a ni,” (50p.) te chu a la ti deuh deuh! A thuziak ka chhiar atangin (ka tluk ngai dâwn chuang lo nâin) inanna tak kan neiin ka hria. A thuziakah a chêng hle a, a ziak tui thei hle bawk. A thu chai lai chu tihtâwp mai ui ni âwm takin a ziak a ziak a, a pawt fân a pawt fân a; tawngkam chuangtlai leh ninawm erawh a awm hauh si lo. Ziah zawm zêl châk tak si, kham lo tak chungin a titâwp hrâm hrâm thîn tih ka hmu. Ama tawngkam hawh ila, “Ka hmuh mai a ni lo, ka hria a ni.”
C. Zamâwia hi mi inchhiar zau tak a ni tih a lanna chu a thuziak mîl tûr hnam dang thuziak pawh a duh hun hunah a hawh mai a, ‘plagiarism’ an tih ang hi a hmêlhriat ve lo a ni ang. Hmêlhriat lo hlen rawh se.
Dik tak chuan, ka chhiar chhûng zawng khân an zînga tel ve riakah ka inchan a, Study camp boruakah khân ka chêng ve takmeuh meuh va, ‘Bye Bye’ bung ka’n chhiar thlen meuh chuan kei pawh a ziaktu thinlung ka tâwmpui vâng pawh ni chuang lovin lunglên rûk riauna ka nei hial a, mittui te lam lam a ko chhuak dâwn e ka ti. Inthlahlel ngawih ngawih chunga inthen hi a lo na êm a ni.
A study camp-pui, a thiante leh an zirtîrtute paw’n he lehkhabu hi an lo chhiar ve ngei ang a, an khatih hun lai te kha an ngaiin an lung a va lêng dâwn êm!
A ziaktu C. Zamâwia hi a naupan ang aiin a puitling ka ti a; a hun leh a hmun a hriain mi phungthlu tak a ni. Intihhotu/intih-mitak a thiam êm êm a, intihnêlawm a thiam hlei hlei. Heti ang mi hi ram hruaitu atân pawh an tlingin an tlâk a; hruaitu nih a thiam hmêl si a, mipui a kâwi theih viau ka ring. A lehkhabuah a thiante thuziak a nem kai te hi a va han hlu tak êm aw! Hei hian thian ngaina mi a nihzia leh thiante tân a inpumpêkzia a tilang. Tûn ang laiah thiante tel lo hian kan tlei thei tawh hle a; C. Zamâwia erawh tûnlai mi ni mah se, a tûnlai lo hle. Kei pawhin ka ngaisâng hle. Inanna lai kan nei leh ta! |hian ngaina mi ve ve!
A thuziak zîngah duh ka nei nual a; chûng zîngah chuan thusawi mite tâna fuihna tha lutuk a rawn zep tel hi. “Mi hmaa thu kan sawi a nih chuan phek thlir ngawt mai lovin, a ngaithlatute zinga mi en tur a ni. Chu mi chu hmaichhanah kan titipui ang maiin, mi 1 be tur ang deuh reuhin thu i sawi tur a ni,” (112p.) tih hi. Hei hi lehkhabu danga a chhiar ve tho a ni a, ani pawhin tha a tiin chhawr tangkai a tum hle. Hei hi mi dang tân pawh thil tangkai tak a ni a, chhawr tangkai i tum ve ang u.
“Ka thusawi chu a tha zâwk a; mahse, Hruaia’n a sawi tha zâwk,” (ibid.) a han tih te hi a va’n ril mai mai tak êm!
E khai, koki a kham ta e! Khaw’nge, lehlam aw!
A tawngkau chheh dânah dik lo a awm ka hre lo va; chuti lamah chuan sawisêl bo a ni kan ti thei ang. Mahse, thlûkna chhinchhiahna a ngai pawimawh lo nasa deuh niin ka hria a; a hman chhunte pawh dah lohna tûrah a dah a, ‘Ka túi tih dan ber pawha túi lo’ tiha ‘túi’ hi eng vânga dah nge a nih? Ama dah dân anga kan chhiar dâwn a nih chuan ‘tuuuuuuiiiiiii’ tia lam a ngai ang.
A thuhmahruaia kan hmuh ang khân ziah zawm leh ziah zawm loh chungchângah dik tâwk a inti niin ka hria a; thumal tinah chuan a ni lo nâin ziah zawm leh zawm loh tûr hi tlar tin deuhthâwah hmuh tûr (dik lo) a awm.
Chuti ang chu a ni a – he lehkhabu hi. Sawi dâwn chuan sawi tûr a tam. Tûn tumah hian a chanve chanve pawh ka la sawi lo va; sawi zêl châkawm mah se, hmun âwlin min daih dâwn si lo. Laklawh deuhvin i’n titâwp thut mai teh ang.
E, taka na, hla phuah thiam R. Vânlalzauva pawh kha han chhiartîr ve chhin teh mah u. Kalvari kraws zûnah uai kher lo mah se, he lehkhabu zet hi chu a han chhiar zawh meuh chuan, “Min fan zo ngei ka lairil hi,” a tih vawng vawng ka ring tlat zu nia!