ATM BOOTH BOMB LEH A NGHAWNG

By Ruatfela Nu
A khuh hawnna:
Ni 18, February 2023 Inrinni zing khawvar hmaa Republic veng ATM booth bomb kha mipui, a bikin thalai ten an ngaihven hle a, bomb hmang meuha ATM booth beih a nih vanga ngaihven an ni lo. British thu ziak thiam, Alan Moore-a graphic novel, V for Vendetta-a Guy Fox hmaikawr ang deuh rawn lang kha kan ngaihven chhan niin a lang. Guy Fox-a hmaikawr kha vawiin thlengin khawvel ram hrang hrangah sawrkar laka lungawilohna lantir nan an la hmang a, khawvel ram tam takin an khap phah a ni. Guy Fox-a hmaikawr ang deuhin ATM booth bomb-tu hmaikawra thu inziaka thuchah khan Mizo mipui lairil a fan tlat a nih hi maw le!
Misuala puh atangin mipui chan chauhzia a lang em ni?:
Puak thei hmanga ATM booth beitu kha a dik lo hulhual a, ram dan dinglai bawhchhia a nih avangin khua leh tui zawng zawng pawi a sawi a, ama pawi a sawi nasa lehzual! Thiam loh a chan phei chuan a that lai hun tam tak Jail run thimah a hmang dawn a, sawrkarin leiba tun chungin patling kutke kim nei a chawm thlawn dawn tihna pawh a ni. Chu chu misuala puh, bomb hmanga ATM booth beitu dinhmun chu a ni a, chu chu a nih laiin engati nge social media site hrang hrangah Hero ang lek leka an chhuah tak mai? Engati nge mipui zingah tan leh tan lo tia inhnialna a awm?
Kan sawi tawh angin ATM booth bomb tu pawikhawihna kha tuman an tan hran lo ang. Tan phu lah a ni hek lo. Khatiang suahsual rawngbawlna leh kan ram harsatna hian inzawmna a neih a nih ngai chuan, hmaikawra thu inziak kha kan ngaihven tur zawk a ni ngei ang. A ziaktu chu tu pawh ni rawh se; Zoram khawvel hian kawng hrang hrangin rorelna dik lo leh tha lo rah chhuak, harsatna hrang hrang a tawk mek a, chu chu tlangkang puak chhuak tur ang maia lei chhung rila a inmun angin, ram mipuite thinlunga a inmunna a rei tawh a, chu chuan mipui thin a ti-ur teuh reng tho si a, kan harsatna tawh mek rapthlak tak, rorelna dik lo leh fel lo (injustice) lak atanga min chhanchhuaktu tur kan zawng ru thum a, tun maiah chuan mamawh chhanna hmu dawnin kan inhre si lo a. ATM booth bomb-tu hmaikawra thu inziakah te beiseina kan nei ta mai mai tihna a ni thei ang chu! Ram inrelbawlna chhiaa mipui beisei hi a chaurau hle thin si a.
|halaite thil zawn hi hluahawm tak a ni:
Mizo thalai zingah ram vei tak tak an tam a, tih vak ngaihna an hre si lo a, ram siam tha tura movement leh revolution tak tak thleng thei turin tu thinlung mah kan inhneh thei si lo. Chutih laiin, mipui pawisa (public money) a ruk pawh ni lo, a langa rawk mawlh mawlhtu te, (an in leh loah a lang) fair lo taka sawrkar hna hmu te, dan zawng zawng bawhchhiaa contract hna thawkte leh dan loa ramri kal thelha bungraw tawlhrutu (smuggler) te kan hmachhawn (confront) ngam tak tak si lo a, chung avang chuan kan thin a ur lehzual a. |halaite hian ram siamthatna lam hawi nghawng na tak neia che chhuak tur an duh a, a lang pawhin social media kaltlangin duhthu an sam an sam a, tumah che chhuak ngam leh duh an awm si lo karah an tih chak, an tih ngam chiah si loh kha ATM booth bomb-tu hmaikawrah an hmu a, an phusa ta chiam a ni mai thei? Mai thei mai phei chu a nia. Hmaikawr thuchahah khan tel ve an chak a nih em loh pawhin sawi ve an chak a, an sawi ve a nih hi.
Puak thei hmanga ATM booth bomb-tu mimal lo khawngaih a, a thlavang lo hauh tawk an awm a nih pawhin a mak hran lo. Mizote hian khawngaihna kan ngah khawp a sin! Hmanah naupang pawngsuala that zuitu, television reporter ten an interview a, amaha sual hnathawh dan a sawi vanga lo khawngaihtu an tam viau ang khan; Loan dil hian criteria a nei tih ngaihtuah lem loin a hlawhchham lai an ngaihtuah pui puat a, an lo khawngaih leh ta em em a ni mai. Social media platform kaltlanga misuala puh lo khawngaih hi crime a ni hran lo a, an khawngaih ve a ni mai. Explosive hmanga ATM booth bomb erawh crime a ni hranpa.
Tichuan, mipuiin kan tuipui a, kan khel zui tak chiam chu a hmaikawr message hlawhtling ta deuh hluai belh chhahin a kotlang A team ten, ‘he ram leh hnam rawka public money-hmanga intihausa te u, fimkhur rawh u, kan beidawng hian engmah pawisak kan nei lo sawt viau thei a nia’ an tihna a ni thei ang. Dik tak chuan thil tichhe chi leh rikrap zawnga chetna te hi huat viau theih a ni ngawt lo. Mipui pawi sawina lian tak tak avanga midang tana harsatna thlen zawnga chet lakna, pawl anga nawrhna, kawng dan leh total band kan pawmzam tam tawh em mai! Ni lawm ni?
French Revolution leh chhangthawp:
ATM booth bomb kal zelah Revolution te sawi rik a ni a. French Revolution kha, ram inrelbawlna kawnga a vawn fung chelhtu mi tlemtein, hun rei tak mipui an rah beh tuartute khan, ‘Revolution kan mung’ ti si loin a inmung rei tawh khawp ang. A puah keh takna chhan erawh an lalnu mawl vang a ni mai pawh a. Khatia, ram inrelbawlna tha lo lutuk, lal leh an chekawi ten mipui thau an sawk zo tawh a, an retheih riltam nain a vawrtawp a thleng a, lal tualah chaw ngenin an pungkhawm a, an lalnu dawntawii chuan Ivory tower atangin “Khung mipuite khuan eng nge an duh?” a’n ti dawn chu a ni a. Chaw/chhangthawp ei tur an nei loh vang tih an hrilh a, “Chhangthawp an neih loh leh cake pe ula a ni mai a lawm” a tih kha khawvel chanchinah French Revolution lo chhuahna chhan (immediate cause) a ni tih a ni.
Chhangthawp (bread) leh Mizoram budget session-a dan siamtu pawl rorel inkhawm level a hniam: Chhangthawp aiin cake a to fe zawk tih hre lo French lalnu kha a va han mawl tak! Kan ram rorel khawl thukhawm mek zinga tel ve amawi a ni. Chhangthawp aiin cake chu a to daih zawk tih a hre lo tak tak nge, khatih laia chaw atana chhangthawp ring mipuite dinhmun a ngaihtuah duh lo? French lalnu, Marie Antoinette level leh kan ram dan siamtu pawl rorel thukhawm level hniam dan hi a in ang vel ngawtin ka ring. Ram sum leh pai ruahmana an thukhawm thawm ri hian ka nuih a ti za ve lo. Ka thin a ti rim! An zak thei lo ka ti.
Kan ram dan siamtu pawlte hian khua leh tuite dinhmun dik tak an hre lo. Hre turin an ngaihtuahna an seng ngai lo tih an sawi zawngin a lang. Retheite retheih chhan pawh an ngaihtuah lo. Society hian eng harsatna nge a tawh mek? Mizo mipa thi nasa lutuk hi eng nge a chhan? Mipa leh hmeichhe thihna inbuk tawk lo lutuk te hi thil tenau a ni lo a, pasal tur an awm lo tih vanga nula senior tam lutuk pawh mutmawh hnarmawha neih tham a ni a, pasal tur chu an vang tak tak em? Vâng tak tak se eng nge a chhan? Zu leh ruihhlo vangin an thi nasa a, engati nge chuti taka zu leh ruihhlo chu an chin dawklak? Heng mipa thih chiamna te, hmeichhiain pasal tur an van a, hnam dang an nei a, neih duh lo an leng tul te hi ram inrelbawlna tha lo rahchhuak a nih hi.
Chung chu nachang hria sela chuan kan ram rorelna in sangah fiamthu thawhin, ram hnuk khawih lo thilah an inhnial mai mai lo tawp ang. Chhangthawp leh cake a into hleih tih an ngaihtuah duh loh reng a, an khua leh tui te hmachhawn mek harsatna hi pawlawh taka lehlam an hawi san reng a, an awm dan dik lo leh an khawsak sang tak te an sim duh loh zel chuan French Lalnu in Revolution a cho chhuak ang khan, Revolution em a nih loh paw’n kan hmabak chu eng hmaikawr dang emaw a ni ang.
Khua leh tuia mi an inawhhlum fo chuan kohhran a inenfiah tur a ni a. Rukruk, inrawk leh insuam a tam viau chuan sawrkar a inenfiah tur a ni. Mi a inawhhlum chuan a thlarau/thinlung a dam lo tihna a ni a. Miin ruk a ruk chuan a nunah engkawng emaw takin a riltamna a nei tihna a ni. Chutiang chu ngaihtuahin kohhran leh sawrkar hian eng chen nge a insenso tawh? Nge cake ei mai tura tiin, an sual vang leh thatchiat vanga an puh?
Retheihna hi chhuanlam tling a ni em:
Retheihna hi dan hmaah chhuanlam tling lo mah se, pawi khawihna thlen chhan chhuanlam mai pawh ni lo, a chhan tak taka tan hmang an tam tawh khawp mai. An tam tawlh tawlh ang. Retheihna avang hian mi hi rin phak bak aia nasa hian a chet tir thei a ni tih hi pawm a, a sutkianna pawh zawn ngai a ni. He system hi rethei rahbehna pheikhawk hling nei a ni a, he system hi rethei siam chhuahna khawl a ni a, he system hi a nunrawng a ni tih hi ram hruaitu ten an hre ngai lo ang. Eng tikah mah. Rahbeha awm ten an hriattir hunah an hre chauh ang.
Retheihna hi chhuanlam a tling nge tling lo hre lo mah ila, theih tawk leh dik taka ti tan pawh lei ram rah a harsatzia chu tuartu ten an hria a ni. Fanghmir pakhat pawh hi chhan nei loin a thi ngai lo. Engkim hian chhan a nei. Doctor tha chuan natna hi a lo lanchhuah dan (symptom) atang ringawta ngaihdan siamin enkawlna (treatment) a pe ngai lo. Natna chu symptom atangin thuk zawka zirchiangin a lo awm chhan (root cause) te zawng chhuakin enkawlna a pe a, dam lo a tidam thin. Kan ram leh khawtlang tun dinhmun hian treatment dik a mamawh, hei hi mawhphurtu ten zawng chhuak thuai sela, treatment dik min pe vat rawh se, a hmanhmawh thlak hle a ni tih hi hre bawk teh se.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More