By Reuben Lalnunthara Hnamte
-- Advertisement --
Chhungkaw pawimawhzia hi kan sawi thin a, kohhranahte pawh kan inzirtir nasa thawkhat hle. Mahse, sawi tam lutuk a awm thei hian ka hre lo va, chhungkaw pawimawhzia hi han tarlan ve leh kan duh a ni. Pathianin kan thlahtu hmasate atangin chhungkua a lo din a, chu mi thlah chhawng zel chuan tun hun hi kan lo thleng a ni. Hnam hrang hrangte hian thlahtu kan nei vek a, a tirah chuan anni pawhin hetianga an thlaha atanga hnam lo piang tur hi an dawn pha bik kher lovang. Tunlai chhuante pawh hi thlah tam tak nei tur kan la ni a, chung kan thlah atang chuan chhungkaw lian tak an la chhuak zel dawn. Hei hi khawvel awm chhunga thil awm tur a ni tlat a ni. A nih leh chuti ni ta se chhungkaw rohlu chu enge ni ta ang le? |henkhat chuan sum leh in leh lo, rohlu kan dah pawimawh hmasa ber mai thei a, i han thlir zel teh ang.
Vawikhat movies ka en pakhatah chuan Indopui 2na lai vel khan sipai pakhat chuan a nupui leh a fanu a hloh a, chung zawng tur chuan a kal chhuak a. Mi sang tam raltlan zingah chuan a zawng a, a hmu mai lo. A zawnna kawngah chuan ral beih turte an lo awm zel a. Khaw lian vak lo German-in an awp hmun hi a lo thleng a. Chumi hmuna German sipaite nen chuan buaina an nei ta a. Chung German sipai leh chung khuaa mi thenkhat chuan an Biakbuka rangkachak thahnem tak awm chu zawnchhuah an thupui ber a. Chung rangkachakte chu hmuchhuaktu nih tumin nasa takin an inbei a, an puithiam hial pawhin a tawrh phah a. Mihring nunna tam tak a luang ral a, mi tam tak an thi a, German sipai platoon ho pawh an thi nual a, a tawpah chuan a changtupa ber chu hnehtu a ni a. Nimahse, chung rangkachak chu a la duh ve miah lo, a fanu chu a zawng char char a, a tawpah chuan a hmuchhuak ta. A tana rangkachak aia a ngaihhlut zawk a fanu an hmu chu a lawm ngei mai, an pafa chu mittui tlain an inpawm vawng vawng a ni.
Sum leh pai leh rohlute hi khawvel kan awm chhung chuan a hlu em em a, a lovin kan awm theih lohna chin pawh a awm. Chung sum leh pai leh rohlu neih duh chuan ni tin second tin mai hian mi chi hrang hrang hi kan intlansiak suau suau a ni ber a, a lakluh dan thianghlim leh hlim lo lam pawh ngaihtuah chang lo hian kan intlansiak a nih ber hlawm hi maw. Chhungkaw nu leh pate pawh hian kan chhungkua tih nawmsak nan leh kan fate tan tiin thahnemngai takin kan thawk hlawm bawk a ni. Chutih lai erawh chuan kan fate nungchang lam hi ngaihtuah tel hi chu mi tlemte an ni. Chhungkaw tana thawk tho si chhungkaw awp lum hman lo khawpa nu leh pa phe buai thin tam tak an awm a, fate leh chhungkaw awp lum hman reng reng lo va buai, chhungkuaa inzirtirna hun tha pawh nei hleithei lo khawpa buaite hi thil awm thei a ni. Kan chhungkua leh fate nawmsakna duh luatah hian kut tling lova sum hailuh duh mai te a lo awm hi a pawi hle. Ka fanuin a sawi ka hriatreng chu, “Pa, kan hostel-a kan thian thenkhatte chu sum an ngah lutuk, duh duh an eiin an lei thei a, mahse ka awt lo, in hlawh tlemte hmang theihtawpa min enkawl hi ka ngaihlu zawk,” a ti tlat mai a ni.
Kan fate harsatna leh buaina ngaithla hman lo khawpin kan buai thin em le? Social media lo hmasawn chhoh zelnaah hian tunlai naupang leh thalaite hian hmanlaia thalaite an buai lohnaah khan tunlaiah chuan buaina tur tam tak a lo awm tawh. Hmanlaia kan hriat ngai loh stress, anxiety leh depression te alo tam ta em em mai a. Hengte hi social media lo pung chho zelin a nghawng te an ni a. Tunlai naupang zawk leh thalaite hian buai rukna tam tak an nei, hrethiamtu, sawipuitute hi an mamawh ngawih ngawih thin. Hengte hi nu leh pa tam tak chuan kan hrethiam vak lo niin a lang. Fate nena inlaichinna tha siam hi nu leh pa tan a pawimawh hle. An harsatna leh an rilrute an sawi ngamna nu leh pa nih hi a pawimawh. Khawvel mi hlauhawm leh sualna lama mi hlauhawm tak tak te chanchin kan hriatte hi chhungkaw kehchhia, nu leh pa hmangaihna dawng lo, diriam leh ensan hlawhte an ni fo. Chung chhungkua atanga naupang alo than len chuan hmangaihna awmzia a hre lo va, chhungkaw awmzia a hre bawk lo va, midangte tan mi hlauhawm an ni thin.
Chhungkaw enkawlna leh fate nawmsakna kan duh luatah hian kan fate hi kan hloh der thei a ni. Naupangte hi an naupan lai atanga an rilru hliam a nih tawh chuan a dam har hle. Hmangaihna tel lo, tawngkam tha lo tak tak an hriat thin chuan an puitlin hunah midang tana hnawk sak an lo ni thin. Dan bawhchhiatna hrang hrang- Tualthah, pawngsual, ruk ruk, ruihhlo… te lo thlen thinna te pawh hi a tam ber chu naupang enkawlna tha dawng lo leh chhungkaw tha lo atanga lo chawr chhuakte an ni chawk. Tunlai khawvelaah phei chuan theihtawpa Pathian thu nena kan enkawl nia kan inhriat pawh hian fate enkawl that hi a har tawh em em a, chutih laia enkawlna tha dawng lo phei chu ngaihtuahawm tak an ni. Tunlai naupang phei chu khawvel hi a hmanhmawh tawh avang nge ni dawn ni, an fing kar mai a, duat dan tawk leh enkawl dan thiamte pawh hi an ngai khawp mai. An paupan laia enkawlna tha an dawn miau chuan an han tleirawl deuh a, tleirawl hiar deuh lai nei tawk han awm bawk mah se, kawng tha an zawh leh thuai hian ka hria.
A pawimawh ber chu kan chhungkaw rohlu chu sum leh pai, in leh lo leh rohlu ni lovin kan chhungkua, kan fate an ni tih hriatchian hi a ni. An tana tha tur a nih chuan duat dan tawk thiam te, han hrehawm tir deuh te pawh hi a pawimawh khawp mai. Tun laia naupang leh thalai tam tak an buaina- depression kan han tih te pawh hi an tuarchhel loh luat rahte pawh a ni thei a. Kan siam nuamsa lutuk hi an tan a pawi zawk thei tlat. Ei leh in lamah te pawh hian kan duat mah mah a, tunlaiah junk food kan tih te a lo tam tawh si a, naupang thau tak tak, hrisel lo an pung hle. Diabetes leh thisen sangte hial pawh naupang zingah an awm ta nawk mai. Europe leh America ramah te pawh naupang thau lutuk hi buaipui tham an tling tawh a ni. Nu leh pa ten Rangkachak leh lunghlu aiin kan fate hi an pawimawh zawk, kan V.I.P te an ni tih hre reng ila; Pathian tihna nen an hmakhua thlir chunga hmangaih tak sia kan enkawl hi kan mawhphurhna a ni tih i hre reng teh ang u.