Er. Chhungpuia Renthlei
Senior Technical Officer
NIELIT Aizawl
-- Advertisement --
Forgery awmzia chu document siam danglam emaw, document lem siam leh phalna tellova mi aiawha hming sign te hi a ni. Forgery hi thil sual (Crime) lian tak a ni a, sorkar pawhin a ngai thu tak hle thin a, hremna pawh a theuneu lo hle bawk. Forgery kaihhnawih document lem siamtu leh leitu te hi sorkar phal loh “illegal “ ani a, dan hmanga hrem theih ve ve an ni.
Forgery hremna dan:
Sawi tawh angin Forgery hi thil sual (Crime) lian tak a nih avangin sorkar pawhin a ngai thu tak hle a, a siamtu emaw, siam tirtuhremna pawh a theuneu lo hle.
Bharatiya Nagarik Suraksha Sanhita (BNSS) :
Section 144A : Sorkar document awmsa tihdanglam leh document lem siam -Kum 5 thleng Jail tan leh Rs 50,000 thleng chawi. Section 144B: Mipui chawkbuai thei social media a information thehdarh -Kum 3 thleng Jail tan leh Rs 20,000 thleng chawi.
Bharatiya Nyaya Sanhita (BNS):
Document lem siam siam hrim hrim hi kum 2 thleng Jail tan leh pawisa chawi tir theih a ni. Inbumna leh mipui chawhbuai nana document lem siam – Kum 7 thleng Jail tan leh pawisa chawi. Midang tihhmingchhiat nana document lem siam-Kum 3 thleng Jail tan leh pawisa chawi.
Information Technology Act:
Section 66D: digital signature leh electronic record lem siam -Kum 2 thleng Jail tan leh pawisa nuai khat thleng chawi. Section 66F: Mipui chawkbuai thei thu diklo social media a information thehdarh huamin, Terrorist anga che a document pawimawh rukchhuah, system hacking e.t.c -Dam chhung Jail tan leh pawisa tam tak chawi.
Foregery a hluar em em chhan:
Ram dang ang bawkin sum lehsorkar atanga hamthatna dawn duh vanga birth certificate lem, voter Id lem, aadhaar card lem, tribal certificate lem, residential certicate lem sorkar hnathawk mimal emaw, a huhovin emaw, thil sual tih thupna leh hremna pumpelh nana file siam danglam leh hriatpuina lova hming sign sak a hluar hle. Bank account a pawisa rukchhuah nana signature, Id, passport e.t.c lem siam pawh atam hle. Politics leh chhungkhat dik lo taka hamthatna inpek nan document lem siam tir pawh kan awm teuh ngei ang.
Forgery leh kan Society:
Tunhnaiah ringawt pawh Mizoramah passenger phur motor reg.no in ang te, document lem hmanga dental doctor te, chhim lam CSC atanga birth certificate lem siam te, midang hminga bank account siam te, education deptt hminga sikul chawlh puanna social media a post darh te leh SP, Traffic Public Notice siam danglama social media a thudik lo thehdarh a ni. Kum tling lo chunga driving license nei te pawh kan ramah sawi tur a tam hle bawk.
Fiamthu thawh nan, intihder nan, zahawmna intihbawrhban sak nana thuziak leh thalak siam danglama awihawm taka thudiklo WhatsApp group a post leh social media a thehdarh te pawh kan ching hle. Han inlepse tak tak ila chuan, fiamthu leh inbumna hrim hrim bakah sorkar hnathawk officer lian ber atanga hniam ber thlengin, pastor, kohhran upa, kohhran leh NGO a hruaitu fel tak tak nia kan hriat te pawh hi forgery a inhnamhnawih kan awm teuh maithei e.
“Demand a awm chuan supply a awm thin” tih hi a dik viau. Keini Mizoram zimtea forgery hluar chhan hi a duhtu kan awm vang a ni mai. Forgery hian hmingchhiatna, inrin tawk lohna, kutling lova sum lakluhna leh hamthatna te a thlen a. Kan society moral tichhetu, corruption tenawm tak leh Pathian mit hmuhah pawh sual lian taka tling. A tuartu dinhmun a kan din lai chauhva do lovin, a hlawkna teltu dinhmuna kan ding thei a nih pawhin Forgery hi do tlang zel ila. Hetiang thil tha lo titute hi ngaidam mai lovin, an phu tawk hremna pe zel se a duhawm hle mai.