HNAM HMANGAIHNA

By: Zoremi Hmar Zote
Mizote hi hnam tlem te, Delhi khawpuia veng pakhat pawh zât mang lo kan ni a, inhmangaih tham lek, inlungrual tham lek kan la ni. Chuvang tak chuan kan hnam ui hùm zât lek hian humhimtu a mamawh a, chhantu a ngai a ni.
Tun hnaiah Central YMA chuan thu chhuah siamin, Aizawl khawpui chhunga in sakna bungrua zuartute a ko khawm a, he hunah hian hnam dang, Mizo hming hawha sumdawngte chungchang leh Mizo, sumdawnna atana hnam dang an hming hawhtir thintute chungchang bakah Iron Rod size tling lo zawrh chungchang sawiho a ni a, hetianga sumdawnna kalpui mektute hi tihtawp a nih thuai theih nan chak taka hma lak tum a nih thu inhriattir a ni a; hnam dang, Mizo hming hawha sumdawngte leh Mizo, sumdawnna atana an hming hnam dang hawhtirtute chu ni 10/4/2023 atanga chhiar a ni 30 chhung ngeia inchingfel tura ngen an ni.
Ram leh hnam hmangaih tak tak mi tam tak kârah mi tlem te, sum tlem te it-a mahni ram leh hnam lo phatsan duh tawk kan lo la awm fo mai hian lung a tichhia a, rilru an tina tak zet a ni. Hausakpui lawih tham pawh ni se hnam hmel tibal thei thilah chuan inhnamhnawih duh hauh tur a nih loh lai kârah, pawisa tlem te avanga hnam dang Mizo hming lo hawhtir duh tawk an lo awm hian hnam hmel a tibàl a, kan hnam hmai a timâwk a ni. Central YMA hian a tih tur dik tak a ti a, Mizo hnam hmangaihtu chuan kan thlâwp ngei ngei tur a ni bawk ang. Kan ram khawpui zim te, Aizawl khawpuia dawr leh sumdawnna lian tham deuh neitu chu vâi an ni deuh zel a, hei pawh hi kan thiam loh, kan cho chhuah liau liau a ni. Sumdawnna thila kan hming kan hawhtir vâiho hian min ngaihsan ring reng reng suh u, sum duh, mahni hnam hmangaih lo leh phatsan ang bakin min hmu lovang!
Khawpui chhung han fang ila, in sak lai mekah vâi hlirin hna an lo thawk suau suau a, dawr lian deuh, ei chawp dawr ang chi te han lut ila vâi bawkin an lo nghak a. Bazar lùn lai deuh han lut ila mutia chu vâi bawk; lehkkha thiam hna hmu lo tam tak zingah vâi lehkhathiam lo hna hmu nen kan insul nùk núk mai a ni a, a lungawithlak falua lo. Hnam chhantu pawl ten Cement Mistiri hna traning te an han nei thin te hi lawmawm ka tiin ka lo tang thei hle. Thingtlang khaw thenkhatah chuan concrete in sa ten vâi chhawr lovin Mizo Mistiri ngat an chhawr thin tih thawm a lo awm hlek te hian ka lo lawmin ka lo chhuang ve em em thin. Ni e, hna chungchang bikah kher hi chuan Zofate hi kan harh thar a pawimawh hle a ni. Hna-ah hian hnuaihnung leh chungnung bik a awm chuang hauh lo va, kan rama vâi tam kan vei a, lammuala Muslim bungbu thin tamzia kan sawi chùl a, kan sawi a, kan sawi ral leh mai mai thin. Vâi tam hi sawi avanga nêp thei, vei vanga tlêm thei an ni lo va, hêng vâite hian kan ramah eng nge an tih reng, kan rama an awm tlat mai hian chhan a nei a ni ti a, ngun taka ngaihtuahna kan sèn a hun ta tak zet mai.
Ni tina awm mai mai turin harsa takin kan ramah hian an rawn lut dawn lo tih mi pangngai chuan kan hrethiam vekin a rinawm. Pawngpaw vâi huat ringawt hi ram leh hnam hmangaihna a ni ber lo va, vâi velh phei chu thil thing lutuk a ni. Kan rama vâi tihrêm dan tha ber chu an hna thawh tur thawh khalh leh tih tur nei lova siam a ni mai. Tun anga kan kal reng a, hna thawh hi zahthlak leh tlàwmthlâka kan ngaih chhung chuan vâi an pung ang. Zawi zawiin an rawn lut tam tial tial ang a, keini lahin sumdawnna thilah kan hming te kan lo hmantir leh vel ang a, kan hriat loh karah min chîm ral ang; chutiang a thlen loh na tur chuan keini Mizote ngei hian hna kan thawh a, hna nei lova vâi kan siam a ngai a ni mai.
India rama awm kan ni a, India rama state pakhat kan nih ve miau avangin vâi awm lohna ramah chuan kan insiam thei kher lovang; ka sawi zawk taka chu hna an hmu bik lutuk leh kan sum leh pai an rût hèm hém mai hi a ni. Thawmhnaw nalh tak tak inbel a, pawisa bawm a thâwl leh em em si, inchei fai vur, rim tui vùng vúng wallet pan leh viau si nih hi a zahthlâk a ni tih hriat a hun tawh. Vâi Mistiri hian an hlawh hnem a nia aw…Petrol man dila nute pawnfen kan pawh duai duai lai hian a sing telin an phalna ngeiin vai hovin kan nute pawnfen an zen tih hriat a tha. Nu leh pa pawh kan pawimawh hle; ram leh hnam hmangaih tur hian midang phût chi a ni lo va, in chhung atanga kan tan, kan zir a pawimawh ber. Nu leh pate zingah kan fate hna thawk tur khawngaih tlat ching kan awm, fate hi duat lo ila, hmangaih ang u.