India rama fighter jet engine siam chhuah a nih theih nana ‘mega defence deal’ chu tunkar chhung hian Prime Minister Narendra Modi an US a tlawh mek laiin ziah a nih theih beisei a ni a.
India leh US te chuan kalpui dan tur kimchangah inremna siam tawhin engkim peihfel tluk a ni tawh tia sawi niin White House chuan hming ziah hnain American manufacturing company General Electric (GE) Aerospace te chuan Hindustan Aeronautics Limited (HAL) te hnenah Indian indigenous Light Combat Aircraft (LCA) Tejas Mk-II te hman tur GE-F3414 jet engine an siam dun thei dawn a ni.
He hmalak dun tumna hian India ram leh a piah lam thlengin ngaihven a hlawh a, inremna siam theih a nih chuan China in global technology lama sulsutu nihna a hauh meknaa US leh China te chuan high-tech cooperation tha zawk an neih theihna tur tia sawi a ni.
India chuan defence sector lamah mahni intodelh nih tumna a nei a, hei hi a ramri a buaina a tawh reng vang te, world order awm thar zelah strategic autonomy a nihna vawn nun a tumna kalzel a ni bawk.
Tun hnaiah India chuan defence lamah nasa taka hmasawnna neiin helicopter chi hrang hrang, missile leh space programme te hlawhtling takin a kalpui hlawm a. Hei bakah hian fighter jet te pawh siamin mahse engine duhthsam tawk a nei thei lo a ni.
Kum 1960 atang daih tawh khan fighter jet lama intodelh tumin HF-24 Marut pali siam tawh a, he aircraft hi supersonic jet tura a hisap niin mahse a hlawhchham chiang hle a, a kalpui zui lo. A hnuah Kaveri programme duangin LCA project atan indigenous military gas turbine engine siam tumin hma a la leh a, kum 30 vel lai a kalpui hnuah Rs 2,000 crore chuang teh meuh a seng bawk a. Mahse, chu pawh chu LCA nen vuah zawm rem thei tak tak lovin technical lama mamawh a nei hlei thei lo a ni.
Kaveri hi la kalpui mek a ni chungin India chuan American GE-F404 engine chu LCA Tejas Mark-I atan interim measure a kalpui a tum ta a. Kum 2010 khan Aeronautical Development Agency (ADA) te chuan Tejas Mark-2 atan F414 engine chak zawk hman ni se a ti a. Company te chuan a tirah chuan variant thlan bik te a supply phawt ang a, a dang zawng chu transfer of technoloy (ToT) hmangin siam tur tih a ni.
Mahse he ruahmanna hi US a dan lam leh regulatory lamah harsatna a awm zui avangin a hlawhtling zui ta lo a ni.
Mahse China lian zual zelah ram pahnih chuan inzawmna thuk zawk neih tumin zelin US chuan kum 2016 khan India chu ‘major defence partner’ ah a pawm a, hemi hmang hian critical military equipment leh technology te India in a nei thei a, India chu NATO member ram te nena intluktlang renga siam a ni.
Nikum khan PM Modi leh President Joe Biden te chuan thawhhona chak zawk siama GE-HAL thawhdunna tha zawk siam ni se tiin hma an la a. India National Security Adviser chuan US tlawh zutin ruahmanan siam niin January thla khan Initiative on Critical and Emerging Technologies (iCET) meeting hmasa ber chu neih a ni zui a. Hei hi Ministry of External Affairs (MEA) leh White House te chuan thuchhuaha chhu zuiin India in LCA a neih theih nana GE license a dilna chu chak taka kalpui tur tih a ni zui a ni.
Tuna inremna siam a nih theih dawn hma hian leh PM Modi an US a tlawh hma in India Defence Minister Rajnath Singh leh US Secretary of Defence Lloyd Austin, bakah NSA Ajit Doval leh American counterpart Jake Sullivan te chuan inbiakna neiin an chingfel hmasa phawt a ni.
Inremna an siam tur hi tlangzarh emaw puanchian a la ni lo chungin ram pahnih te chuan F414 jet engine chu an siam dun dawn tih a ni a. Media report hrang hrangah chuan US chuan he thiamna hlu tak hi India hnenah 80% vel a transfer dawn tia sawi a ni a, America hian a military technology te hi a roh hle a, tun hmain tu ram hnenah mah a la pe ngai lo tih a ni bawk.
Tun thlatir lam khan US Ambassador Eric Garcetti chuan America chuan Indian Air Force, Navy leh domestic industry te chuan technology changkang ber ber neise a duh a ti a. “Chu chu kan inrin tawn zia lantirna leh ram pahnih te inzawmna tha leh hmalam hun zel thlirna a ni a. Tuna hmalakna ang hi US chuan kan zawlpui tha ber ber ram te hnenah pawh kan la kalpui ngailoh a ni” tiin a sawi.
He inremna hi siamfel theih a nih chuan India chu US, Russia, France leh UK tihloha jet engine siam thei ram pangana a ni dawn a. Military lama hmasawnna nasa tak nei dawnin he mi hmang hian India chuan Russian fighter jet upa leh hlui tawh te a thlak thei dawn a ni.
Inremna siam a nih hnuah kum sawm hnih vel chhungin India chuan fighter jet 350 vel lai a siam chhuak hman thei dawn niin an ngai bawk a ni.
India-in fighter jet engine siam thei ang
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Prev Post