KAN MAMAWH -TUILUANKAWR |HA

Dr. Laldinpuia
Mizoram University

-- Advertisement --

May ni 28, 2024 (Thawhlehni)-ah Cyclone Remal-in kan ramah ruah tam tak a rawn thlen a. Nileng zankhuaa khua a chen avangin, ni khat thil thu lekah leimin tam tak kan tuar a. Nunna hlu tak tak kan ch^n a, in leh lo a chhia a, tui l^k chhuahna a chhe bawk a, khua leh khua, veng leh veng inkalpawh hleithei lovin kan awm a, current kan nei tha lo a, inbiakpawhna a thalo nghal vek bawk. He ni khat thil thua kan chan zo zai hi a man a tam lutuk.
He thlichhia laka kan him theih nan, Sorkarin ni hnih chawlh a puang a. School pakhat, a bula thing tlu in School a delh leh a bul hnai min han hmuh phei chuan, ‘ta se’ tia ngaihtuah chungin, he chawlh puan avanga chhiatna lian tham thleng lo hi a hlu takzet a. Sorkar laipui hian nasa taka tan a lak avangin, khaw chin hmanga thuchhuah te hi tun hma zawng aiin a dik a. Ni hnih thum chhung ang chin phei hi kar khat leh a aia tam lo puan lawk aiin khaw chin hi a dik zawk a. Kan ngaihpawimawh deuh deuh a, kan lo inhmakhua zel hian harsatna tam tak lakah kan inveng thei dawn a ni.
Hmun hrang hrang dinhmun han fan kual leh thlalak atangin, heng chhiatna kan tawh tam taka inang tlang tak awm chu tuiluankawr tha lo a ni a. Insakna hmun him lo te, lei vung dawl that lo te, leh leilung zia rangin a zir loh avanga thleng a awm bawk. In hmun lei dawn leh sak hma hian leilung lam zirmi, Geologist-te rawn tam thei ila chu, a hnua chhiatna leh harsatna dang kan tawh theih tam tak lakah kan him thei ang.
Tui hi a mak a, a hlu, a tel lo chuan kan awm thei lo. Mahse, leilung chhiatna kan tawh tam ber hi tui kaihhnawih a ni thung. Tuilian avangin harsatna kan tawk a, ruah a sur tlemin kan buai a, a tam lahin kan buai tho a. Kan mamawh, buaipui tham ni thei si chu, ruah tui kan lo dawng sawng dan a pawimawh tihna a ni. Kan in leh lo, hmun hma ten a zir phawt chuan, ruahtui khawl hi a tha. Kan theih ang chin chinah heti lam hi ngaipawimawh ila chu kan ti thei ang. Chhungkaw tin hi han inbih chiang ila, kan duh lam chu kan lo nei thei zel a nih hi. Sorkar lam pawh a ni tho mai; sum leh pai hi indaih tawk tak tak a awm thei lo na a, hmalak a duhna lam kawngah chuan hnathawh a thuanawp chuanglo a nih hi.
Aizawl chauh a ni lo a, khawpui leh thingtlang khaw tinin kan mamawh vek chu tuiluankawr tha hi a ni. Tuiluankawr tha han tih hian, mual dunga chenna in leh ram ruak pawh a ni thei, a theih chin chinah kawrpui leh khuavang ri awm sa kawr pawh tur ngeiin tuiluankawr nei ila. Hmun awih deuh hlek anih phei chuan, kawr hi a chhawr dawh in siam ni thei se. Hei hian tui luang kha timuang thei dawn a, kawr kam hawrh, luang ral leh min a veng thei ang. Chhungkaw tin hian tuiluankawr tha tak neih vek ni se. Sorkar hmalakna in, heng chhungkaw tinin an pawh theih tur remchang, kawr leh kawrpui te pawh siam se la. Kawr te leh lian, inpawh vek (drainage system) siam dan ruangam siamin, mual tin, tlang dung tinah hmalak ni se. In sa thar reng rengin tuiluankawr an siam ngei ngeina tur dan awmsa tichakin, a siam lo chu na takin hrem se la. Chhungkaw tin ten kawr kan neih leh neih loh enfiahin, uluk takin survey neih ni se la. Hetiang taka hma kan lak theih nan, Sorkar-na chelhtute, kan dan siamtuten ‘Mizoram Drainage System (Control & Management) Regulations’ tih ang chi han pass thei se la.
Tuiluankawr tha kan neih nana duhthusam hi kan khawpui, kan ram him nan a ni. Leimin avanga nunna kan chan zozai te, in leh lo, ram kan hloh nasat te hian min ko eih se. ‘India rama leimin thlen tamna ber- Mizoram hi, an inenkawlna leh an hmathlir, an thuawihna avangin leimin thleng thei si, leimin avanga harsatna tuar tlem an ni ta’, min tih theih nan mitinin mawh kan phur a. Midangte tanpui tura inpeih reng hnam kan ni bawk a, mite harsatna thlentu kan nih loh nan tuiluankawr tha la nei lo ten siam nan hma i la tan ang u hmiang, a la tlai lo. Cheng hnih khat, nuai thleng pawh kan lo seng maithei; mahse, kan in leh lo nuai za chuang man, nunna hlu tak- a man chhiar sen rual lohte himna atan chuan insenso manhla a ni ang. Heng kan unaute tawrhna hi han en ila, chhe vek tawh tungding tha leh tur chuan senso a sang dawn lutuk. Inven nana insenso i hreh lo ang u, hei hi leilung chhiatna laka him nan leh, hriselna thuah pawh thudik a ni e.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More