KANGMEI AVANGA CHHIATNA

By Dr. C. Lalrampana

-- Advertisement --

A KAMKEUNA
Khua a thal chho leh dawn ta. Mimal chhungkua leh khawtlang kan fimkhur tlan a ngai thin hle. Chuvangin, chhung tinin in kan chhuahsan vek hmain naupang in awm leh pitar-putar in awm leih hlum vek tur han ti mai ila chuan kan inphum seng dawn bawk si lo. Chhiatrupna (man-made disaster) kan hmachhawn nghal tihna a ni mai dawn si! Kan hriat tlan fo tawh thin angin chhiatna chihrang hrang a awm a; chung zingah chuan kangmei vanga chhiatna hi kan tawh tam ber a ni tlangpui a tih theih ãwm e. Chhiatna chihrang hrang zingah khuarel chhiatna leh mihringina kan thlen chawp chhiatna a awm a, chiang zawka kan hriat fiah theih nan hetiang hian tårlang ila.

KHUAREL CHHIATNA
Mihring siam chawp vang leh thlen chawptir vang ni lo, amaha chhiatna lo thleng thin hi khuarel chhiatna chu a ni a, chungte chu-Thlipui; thlichhia; thlivir; thawngaleivir; lirnghing; tlang kang; ramkang; khawvawt uchuak; Khawlum uchuak; vur tawlh; leimin; tuilian; ruahpui vanawn; sabereka khuang kaih; tek den; rial den! Hripui leng etc. Sawi tur tam tak a la awm thei awm e.

MIHRING SIAMCHAWP CHHIATNA
Khuarel vang reng ni lova mihringina kan thlen chawptir chhiatna chihrang hrang lo thleng thin hi mihring siam chawp chhiatna (man-made disaster) chu a ni a, chungte chu- Sualna chihrang hrang; helna; nawrhna; indona; ralthuam hlauhawma inbeih (biological/chemical threat); khawl thluak nei hmanga inbeihna (cyber-attacks); inrun; ram hãl; lo hãl; tura inhrai; zu chhe in; ruihhlo hlauhawm hman sual; inpawngsual; kawlphetha kalsual (electrical short circuit), tui tla hlum etc. Sawi tur tam tak a la awm thei.

KHAIKHAWMNA
Khing khuarêl chhiatna leh mihringte thlen chawptir fo thin chhiatna chi hrang hrang zingah khian Mizoram bik hian thlipui, leimin, lirtheia chetsual, ruihhlo hman sual, kãngmei vanga chhiatnate hi kan tãwk tam deuh ber thin niin a lang. Abikin kangmei vanga chhiatna hi kum tin kan tawh tam thin leh kan hmachhawn ngun ber niin a lang. Chuvangin, nikum 2022 chhunga kangmei vanga Mizoramin chhiatna kan tawh dan dinhmun tharlam ber Mizoram fire & emergency services officials Jan 29, 2023 (Sunday)-a DDK Aizawlin a puan dan tårlang ila:
In kang zat : 34
Kang hlum zat 15
Kang hliam zat 11
Ram kãng zat vawi 44
Kangmei vanga kohna dawn zat
vawi 50
Bungraw kangchhe hlut zawng
Rs 23.68 vbc.
Asset chhe zat hlut zawng
Rs. 19.28 vbc.
Heng kangmei chhuah hun lai hi March leh October thlaahte a ni deuh ber a; ramkang erawh March leh April thlaahte a ni a, ramkang hi lo hal, huan hal vanga lo awm deuh ber niin MF&ES official chuan a tarlang bawk.

A TAKA KA TAWN HRIAT
Kumin January 2023 thla tir lam khan kan LP Gas pipe hlui tawh lutuk, kan fimkhur tawk lohna avanga gas put ru chu gas stove alhin a lo man a; a bul hnaiah tel (edible oil) leh bawng thãu hriak (Beef Tallow) a lo awm hnai nen a inman kai phuta meikhu chhuahna (fire electric chimney) man kai zelin a kãng phuta a khu-alh dum ta ngun ngun mai a, inchhungah pawh awm hleih theih lohin meikhuin a khat ta mup mup mai a. A manganthlak duh kher mai!
Mahse, vanneihthlak takin mangang chiai thlabar (panic) em em lovin saiip (buara) hnãwngin fire electric chimney alh pãwr lai ber chu kan khuh a, tui kan theh zui bawk a, chutih rualin Gas regulator kan off bawk a, zawi zawiin a mit ta a; a thawventhlak huai mai. Kan himna chhan ber erawh Pathian zahngaihna vang liau liau a ni e. Lalpa chu fakin awm rawh se. A dawtlehah chuan electric wiring main Switch-a Miniature Circuit Breaker (MCB) kan hman vang kha a ni. MCB khan electric short tur kha vengin a thim nghal vek a, kha khan lo veng lo se’ng chuan buara hnãwnga thelh mih theih rual lohvin a kang ang a, inchhanhim rual a ni lo tih chu thil chiangsa a ni.

Pa fimkhur ve tak ka niin ka hria, mut dawn apiangin gas stove off a ni em; pindan hrang hranga electric switch off a ni em; a tul lova bulb chhit ên a awm em: kawngpui êntu bulb-te a tha em tih engkim enfiah ziah thin, in kan lenchhuahsan dawn apianga chutiang bawka finfiah thin mi chu ka ni a; ka fanaute pawh chutianga fimkhur tura fuih chãmchi thin chu ka ni; mahse, fimkhur loh palhna lai ka lo neih avangin kan kang hlum fai vek loh chauh kha a ni a, chuvangin, tun thlengin thauah a la man thei a ni.
Kang mei chhuah chhan tam ber hi kan fimkhur tawk loh vang (man-made disaster) vang a ni tih ka chiang thar lehzual a. Kha thil thleng pawh kha fimkhur lehzual nan kan hmanga alawmawm letling hlein ka hria. Chuvangin, in kang tam tak kan chhana an chhuanlam hi vawk vulh, ar vulh, ran vulh etc. -te’n electric bulb zankhua khuaa an chhit thin sa uchuak lutuk atanga kangmei chhuak anga sawi a tam hle. A nihna lai tam tak a awm thei. Mahse, hengho hian MCB an hman tel loh tlangpui avang leh electric wiring mumal lova an zam ve mai mai vang a ni tlangpui niin a lang. Hetihlai mek hian P&E Department lam mite han zawh chian hian Electric short circuit vanga kãngmei chhuak a ni vek lova, finfiahna mumal tak hriat a nih thin loh thuin min chhang thin. Kan fimkhur tawk loh vang leh P&E department atanga zangnadawmna (compensate) kan beisei vang nge electric short circuit vanga kangmei chhuak ang zela kan sawi thin hi ngaihtuah chian ngai tak a ni ngei ang.

A TLÃNGKAWMNA
Heng baka kangmei chhuah chhan awm thei tam tak naupang inkhualtelem mei chelek ching, LP Gas venhim that loh vang leh thuk Thai finfiah chiang lova in chhuahsan, petrol, khawnvartui, meizial & sikret bung liak hlum lova paih duhdah leh kãngmei chhuah thei dang laka fimkhur tawk loh vang leh kawng hrang hrang a awm thei. Chuvangin, February, March, April thal va ek char a hnai leh ta a, Zoram mipui chhungkaw tinte mihring siamchawp kangmei chhiatna chhuak thei lakah fimkhur theuh ila a tihzia ngawt ang.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More