Kawppui neih loh intihhmuhna – China buai

Crystal chu kum 26-a upa Beijing a cheng niin China a generation hmasate ang lo takin pasal nei lo niin pasal nei tura nawrna pawh a tawng lem lo.
Eng vang nge tia zawhna chu, “A chhan ni bera lang chu ka chhungte hi kawppui nei ngai lo emaw inthen tawh an nih vek vang a niang,” tiin nui chungin a chhang a ni.
China-a khawpuia cheng hmeichhiate chu chutiang chu an ni deuh fur a. Kum 2021-a China Communist Youth League tena survey kum 18 atanga 26 inkar mi 3,000 dawna an neihah chuan khawpuia cheng hmeichhia la thalai zual 40% te chuan pasal neih an tum lo va, mipa 25% in nupui neih an tum lo bawk a. Hei hi a chhan ber chu naupang enkawlna hautak lutuk leh China in one-child policy a kalpui nghawng zel vang tia ngaih a ni.
“Fa pakhat emaw fa neih loh hrim hrim chu China a vantlang nun pangngai a ni,” tiin Yi Fuxian, senior scientist, obstetrics and gynaecology, University of Wisconsin-Madison, China one-child policy sawiseltu langsar tak chuan a sawi a.
“Economy, social environment, education leh engkim mai one-child policy nena inkaihhnawihna nei vek an ni,” tiin a sawi bawk.
Beijing tan pawh manganna nasa tak niin a chhan chu China population chu a tlakhniam zel vang a ni a. Naupiang an tlahniam tial tial chungin kum 2022 phei kha chuan a tum khat nan kum 60 chhunga a population tlakhniam hmasak ber a thleng zui a.
Chu chu khawvela economy lian ber dawttu tan chuan chanchin lawmawm lo tak niin hnathawk thei an tlahniam tial tial a, kum upa pung zelin chu chuan state welfare service a nghawng na hle tawh a ni.
China hnathawk thei lai population – kum 16 leh 59 inkar chu maktaduai 875 vel an ni a, chu chu China mipui pum atanga chhutin 60% pel hret chauh an ni.
Hei hi nasa zawka tlahniam tura ngaih niin tun atanga kum nga chhungin 35 million velah a tla thla dawn turah kum 2021-a government estimate chuan a tarlang.
“China demographic structure 2018 kha kum 1992-a Japan nen a inang hle,” tiin Yi chuan a sawi a, “Kum 2040 a China demographic structure chu kum 2020-a Japan nen a inmil leh hle dawn a ni,” tiin a sawi bawk.
Nikum khan economist thahnem tak te chuan China growth chuan tun kum sawm tawp lamah chuan US economy a lehpel ang an ti a, chu chu China economy thang duang lutuk pholan fiahna tur nia ngaih a ni.
Mahse, chu chu Dr Yi chuan a thlen a ring ta lo thung a, “Kum 2031-2035 ah chuan demographic metrics tin leh economic growth lama tehin China chu US aiin a tlahniam vek zawk ang,” tiin a sawi.
Tun dinhmunah China average age chu 38 a ni a, Mahse, mipui nawlpui upa tial tial leh naupiang tlahniam zel chuan China a hnathawk rual te chuan hnathawk thei tawh lova chawl (retire) tawh te chu an chawm zo lo thuai dawn tia sawi a ni.
China-ah hian hna atanga chawlh hun retirement age chu mipa tan kum 60 a nia, hmeichhe tan kum 55 a ni thung a. Tun dinhmunah kum 60 chin chunglama China mipui hmun ngaa thena hmun khat an tling a. Japan-ah erawh khawvela kum upa tam chakna ber niin a mipui hmun thuma thena hmun khatte chu kum 65 chunglam an ni thung.
“Mipui nawlpui upa tial tial hi China tana thil thar a ni lo va, mahse, pension system zawk chu harsatna la siam tur a ni,” tiin Louis Loo, senior economist, Oxford Economics chuan a sawi.
Contributors aiin retiree an tam tawh zawk a, chu chuan kum 2014 atang khan pension fund a contribution chu a titlahniam zel a ni tiin a sawi bawk.
China pension fund hi provincial level-ah pay-as-you-work basis a kalpui niin a awmzia chu hnathawk mekte chuan retire tawh te pension an tumsak a ni.
Hei hi Beijing chuan hre rengin kum 2018 khan system thar kalpuiin province hausa zawk Guangdong a cheng tena province rethei zawka hnathawkte pension pay-outs an pek theihna tur a duang a. Mahse, kum 2019-a Chinese Academy of Social Sciences report chuan hnathawk thei an tlem zel avangin China-a pension fund bawmpui ber chu kum 2035-ah pekchhuah tur nei lovin a ruak hman tawh dawn an ti.
Kum 2022 khan China chuan private pension scheme hmasa ber chu khawpui 36-ah a tlangzarh a, traditional avenue heng property ang te a saving invest-tute chuan private pension funds hi an bawhzui phah zawk a. Hei hi China chauh ni lo, Japan leh South Korea te pawh kum upa a neih tam zawka hnathawk thei tlem zela an harsatna tawh tho a ni.
Chu chauh chu Beijing tibuaitu a ni lo. Tunlai hian online youth movement chak tak thleng mekin thalaite chu ‘thawk tlem’ tura infuihna a awm mek a, hnathawk tute chu career hlawhtling tak neih tuma che lova capitalist society chak taka thang mekah hnathawh leh nunphung a pressure sang hnawl tiin an ti a ni. Nikum July khan China-a youth unemployment rate chuan a san vanglai tawngin kum 15 atanga 24 inkar 20% te chu hnathawh nei lo an ni.
Yi chuan, “Labour force chu chhangphut a ni a, pension system chu chhang siam thiamna skill a ni a. Chhangphut a tam tawk loh chuan chhang siam thiam tak tan pawh chhang a siam theih loh,” tiin a sawi.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More