“Hei hi All India Radio a ni,” an la ti reng a, mi thenkhat chuan an ti ngai tawh lo emaw an ti mai thei. Hman ni lawk thleng kha chuan tawngkam lar a ni a, fiamthu pawh a chiah hneh.
-- Advertisement --
Thawhtanni kha World Radio Day a ni a, Mizo programme announcer hmasa VL Hrimi chu kum 77 a ni tawh. “Khang lai kha chuan radio kha kan beng ber kha a ni a, kan ngaithla nasa a, kan ngaihlu a,” a ti a, naupang te ni chunga bul a tan laia puan sual a neih te pawh a nuihpui.
All India Radio, Aizawl hi 1966-ah Shillong-ah an tan a, VL Hrimi hian Shillong atangin a puang thin. Chumi hnuah Aizawl-ah station an sawn a, a puang chhunzawm ta zel. Aizawl station-ah hian announcer hmasa ber dawttu a ni.
Shillong-a an puan lai hian chanchin thar a puang a, zai a puang bawk. Rambuai chungchang ‘comment’ pawh a puang. Chung lai chuan BA zirlai a ni a, a puan tur zawng zawng hi mahni intum a ngai a ni ber. Chanchin thar te pawh news editor te’n sap tawngin an ziak a, chu chu let chawpin a puang thin. Rambuai chungchang pawh.
Puan sual te, leh dik loh te a nei a, a hriate’n an hrilh thin. “Kan mi hmasate kha an fel em em mai a, Pu Buchhawna te, Pu Sangliana te, mi dang pawh an ni a, tihdik loh ka neih chuan min hrilh thin a. Tunlai angin phone-a inhrilh mai theih a ni lo a, lehkha min rawn thawn vang vang thin,” a ti a, mi dang pawhin thahnemngaiin an hrilh thin tih a sawi.
A puan dik loh pakhat chu- Khawlailung tih hi a thluk dik lo a, “lailung” tih hi “hlawhtling” tih thlukin a puang. “A khaw mite’n min rawn hrilh,” a ti.
Chung laia a thawhpui PS Chawngthu khan a sawisa a, an nuihpui nasa thin tih a sawi a, “Thiam loh nen, la naupan nen, a har ve em mai a. Jute hi buara siam nan an hmang thin tih kha kan hria a, ‘buara hrui’ tiin ka let a, tiang chuan ka puang ta a. Pu Sena (PS Chawngthu) khan a lawm em em mai a, min nuih min nuih a,” a ti. A hnu-ah chuan ‘ziza’ tiin an puang ta. ‘Sugarcane’ pawh ‘kurtai kung’ tiin a let a, chutianga a’n puang chu PS Chawngthu khan a puangtu sawisak nan a hmang leh ta a ni awm e.
Cricket a hrethiam lo a, mahse puan a ngai thin si. Cricket-a an tawngkam lar “innings” a hrethiam lo a, tunlai anga han google theih mai a ni si lo, chumi awmzia hre tur chuan cricket en thiam te a zawh a ngai a, chutiang chuan a bei thin.
“Mi kha kan zawt tho a, mahse thil inzawh te kha a lo remchang reng lo a. Dictionary hi ka inchhawp a, tiang chuan kan bei thin a,” a ti.
Zalenna sualtute lo kir tura ngenna kha an puang thin a, a hnua Aizawl vela an inhmuh te hian chung chu an hlimpui thin. “Khawlaiah te kan han inhmu a, ‘Khami tuma i thil puan kha chu, kan radio kha tlawh tluk tawp mai ka duh a,’ te an ti a, kan nui bawk bawk thin,” a ti. Zalenna sualtute lo kir tura ngenna pawh hi an hotute ziah a nih thu leh puang tura tih an nih avanga puang an nih thu a sawi.
Mizo mipuiin radio an ngaihthlak nasat thu a sawi a, eng programme pawh kha an ngaithla nasa tih sawiin, zai kha chu hla thlan a nih mai thu, hla thlangtu an thahnem thei hle tih te a sawi.
“Hmun hrang hrang atang khan an ngaithla a, Mizo sipaite khan an ngaithla nasa a, hla pawh an thlang nasa,” a ti a, Mizo hla thlan kha a lar tih a hriatna chu Khasi leh Naga pawhin kal pah te hian Mizo hla an sa ve thin tih a sawi.
“Hla thlanna kha a tam thei khawp mai a, kan dahkhawm ul mai a, a thliar tur pawhin beih fe a ngai a. Hla thuhmun thlanna zawng kha kan han thliar a, tiang chuan kan thliar hrang thin,” a ti a, Mizo zaithiamte an lar thei hle tih a sawi.
VL Hrimi tih hming hi Zoram khawvelah hre lo an awm lo ang tih theih a ni a, amah hmuh chak pawh an tam ang a, lehkhathawn pawh a dawng nasa ang tih pawh a chiang. Mahse, “Han puan han puan takah chuan min lo hre ve te chu an awm a, lehkhathawn te pawh kan dawng ve zeuh zeuh a,” inngaitlawm takin a ti.
Shillong-a a thawh lai hian thla khatah Rs 125 a hlawh a, mahse chung lai chuan bawngsa hi Kg-ah cheng khat man a ni.
1967 January ni 2-ah dahngheh a ni a, Aizawl atangin an puang tawh. “Shillong-a a awm lai pawhin, Aizawla a awm hnuah pawh, radio kha a lar ve ve. Mipui khan an ngaithla a, ngaihthlak pawh an chak,” a ti.