By Zoremi Hmar Zote
Khua leh tui tha ni tura tan lak hi mipuite mawhphurhna, kan kova tla leh kan hlen chhuah ngei tur niin a lang. Kan ram inrelbawlna a that leh a chhiatah hian ram hruaitute an pawimawh tluk bawkin a thlangtu khua leh tui (voter)-te hi kan pawimawh tihah hian kan chian em em a ngai.
Inthlanpui a awm apianga chin dan tha lo tak, tun thlenga buaipui la hlawh reng chu vote lei leh vote hralh hi a ni. Vote hi hralh tum mah ila, a leitu tur lamin an duh tlat loh chuan a hralh theih loh. Chutiang bawkin, vote hi lei tum mah ila, voter lamin an hralh duh tlat loh chuan a lei theih loh. Duh leh duh intawng chu…. kan lo ni thin a nih hi. Kan ram inrelbawlnain hma a sawn chak loh chhan te pawh hi kan ‘voting system’ atang daiha intan a ni ngei ang. Khua leh tui tha chuan hetiang lakah hian rilru fim an pu tlat thin.
Election campaign laia political party-te thiltum pakhat chu ‘mipui rilru tih chiai’ a ni fo…Thuthang mak pui pui, dawt thu leh thutak inpawlh an thehdarh a, party inbeihna te, candidate inbeihnate a lo chhuak a, mipuiin tunge dik zawk a, tunge thiam lo zawk tih hriat tumin ring an fan kual vak vak thin. Hetiang hunah hi chuan, inthlan chhan ber – ram kaihhruai hna thawh dan tur lamin ngaihsak a hlawh pha tawh thin lo; a phawvuakah kan ri luai luai a, chumi boruak hnuaiah chuan kan inthlang ta thin a ni a, chu chu politician tam tak ‘strategy’ a ni thin. Khua leh tui tha chuan hetiang laka inthiarfihlim dan hi an thiam leh tlat thin.
Ram inrelbawlna politics âng chhungah hian mi chi hnih kan awm a. Mi thenkhat, politics âtchilh tlat, titi leh inkawmho nikhua pawha sawi tur dang hre lo, party ruih chilh leh ‘Vawkpui pawh in-candidate se kan party mi a nih chuan ka vote tho ang’ ti an awm laiin, a lehlamah chuan politics rim a nam dêk dêk tawh phawta tlanchhe sa deuh rùn, mi â buhhawp hlauh taka hlau nghal deuh rúm, inthlan hunah mahni chhia leh tha hriatna thiang tak pawh hmang ngam lova mi tih entawn ching leh si an awm bawk. Hei hi kalphung dik a ni lo va, khua leh tui tha chuan ram kaihruai turin tu hi nge tha ang tia buk thei tur khawpin ‘ram politics’ hi a ngaihven ve tur a ni; ‘party politics’ ni lovin.
Politics ngaihven hi kum lama upa zawkte tih tur chauhva ngai kan tam em em bawk. Hei hi thil nih dan tur a ni lo ve; thalai leh naupang zawk ten mitha kan thlan chhuah ngei theihna turin kan ram politics vir vel dan te, tuna kan ram hruaitute min hruai dan ngaihven te, tu nge hruaitu tha chu ni a, tu nge tha lo tih te kan ngaihven ve a hun tawh tak zet a ni. Rilru fim tak pu-in, kan duh thlanna thiang tak hmanga ram hruaitu kan thlan theihna turin politics hi i ngaihven ve tawh teh ang u. Tam tak hi chu ‘vote thlak tur a ni e’ tih vanga vote thlak ve mai mai, tute nge in candidate a, tu hi nge tha ang, tu hi nge tha lovang tih ngaihtuah miah lova vote thlak ve mai mai hi kan ni hlawm ang! Khua leh tui tha chuan hruaitu atana a duh chu midang thlansa ni lovin ama thlansa vote nalh thei turin ngaihtuahna a seng ve tur a ni.
Ram hruaitu tha nei tur chuan mipui kan pawimawh. Ngaihtuah chiang mang lovin vote kan thlâk a, ‘a tlin a rinawm deuh ber’ tih vang mai maiin tu emaw kan vote a, an han tling ta chêng a, duh taka kan thlan tlinte hna thawh dan kan duh khawp lo leh a, a phunnawi nasa-sa hi vote thlâk uluk lo, tunge ka vote ang, chu mi chu a tha ang em…eng nge a mizia ni a, eng ang takin nge kan ram leh hnam a hmangaih tih ngaihtuah lem lo, ‘a tlin hmel voter’ an ni duh!
A thâwk a phit a, ‘sawrkar hi ka hne tawh…kan sawrkar hi chuti khati’ ti thinte hi vote thlak laia ngaihtuahna seng peih lo lo an ni chawk. Chutiang mi chuan therhlo tawktarh an lawm a, ni hnih khat lek daih sum pai an dawn avangin kum tam tak daih tur tawrhna an thlentir zawk hlauh thin. Hetiang mi hi kan tam poh leh kan ram inrelbawlnain hma a sawn ngai dawn lo a ni. Chutiang mite chu khua leh tui tha an ni thei lo a, ram hmelma an ni zawk.
Hawh u, i ngaihtuah tlang ang u; kan ram dinhmun siam thatu tur ram hruaitu thlangtu khua leh tuite hian kan pawimawhna leh kan mawhphurhna hi ngaihtuah chiangin hriat chian lehzual i tum ila, chutiang rilru pu chunga hruaitu kan thlang a nih phawt chuan malsawmna kan dawng ang a, kar lovah kan ram hian hma a sawn zawt zawt ngei ang.
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Prev Post
Next Post