Naupiang tlem zel vangin Asian ramte an buai hle

Naupiang tlem lutuk chu Asia a economy lian ber berte buaina ni mek a ni a. Sorkarte chuan naupiang pun theih nan dollar billion tel an seng mek a. Awmzia a nei ang em tih chu zawhna a ni.
Japan chuan kum 1990 chho atang tawh khan naupiang an pun theih nan hma a la tawh a. South Korea pawhin kum 2000 chho atangin hma a la tan bawk a, Singapore fertility policy phei chu kum 1987 a intan daih tawh a ni.
China chuan kum 60 hnuah a tum khat nan a population tlahniam a tawng ve ta chiah bawk a.
Heng sorkar hrang hrang policy te man to dan hi hriatfiah har tak a ni chungin South Korean President Yoon Sul-yeol chuan tun hnaiah an ram chuan tun hnai kum 16 chhungin naupiang pun theih nan $200 billion chuang a seng tawh tiin a sawi.
Tichung chuan nikum khan South Korea chu khawvela naupiang tlem berna niin record a siam zui a, hmeichhia pakhat atanga naupiang beisei chu 0.78 chauh a ni.
A thenawm Japan-ah chuan nikum khan naupiang 800,000 aia tlem an awm a, Prime Minister Fumio Kishida chuan child-related policy-a budget-a sum dah chu a letin tihpun a nih tur thu sawiin gross domestic product atangin 2% chung hret a tling.
Khawvel huapin ram thenkhatah chuan naupiang tihtlem tuma hmalakna a awm rualin ram tam berah chuan naupiang tihpun tuma hmalakna nasa tak kalpui a ni thung tiin United Nations report chuan a tarlang a.
Eng vangin nge ram hrang hrang ten an population tihpun an duh?
Awlsam tak chuan mipui an tam chuan hnathawk thei an tam a, thil siam chhuah a tam a, chu chuan economic growth a thlen thin. Population a tam chuan sorkar tan inenkawlna a hautak rualin tax revenue a sang ve leh tho thung.
Chu mai bakah Asia ram tam berte chu kum upa tamna a ni a. Japan chu hmahruaitu niin a mipui kum 65 chin chunglam chu 30% lawih an ni a, ram dangte pawhin Japan hi an hnaih thuak tho.
India erawh tun hnai lawkah China lehpelhin khawvela mipui tamna ber a ni a. A mipui hmun lia thena hmun khat chu kum 10 atanga 20 an ni thung a, hei vang hian Indian economy chu turu taka thang theia ngaih a nih phah bawk.
Hnathawk thei mipui an tlem tial tial chuan chung hnathawk thei tawh si lote enkawlna man leh sum sen a nasa tual tual thung a. “Mihring punna tlahniam hian economy nghawngin, mipui upa tam tial tial nen kum upa te chawma enkawl theihlohna a thleng thuai thei,” tiin Xiujian Peng of Victoria University chuan a sawi.
Naupiang tihpun a nih theih nan hian hmalakna inang thum a awm a, nupa tuak tharte sum lama puihna te subsidised emaw free education te, extra nursery, tax incentives leh parental leave rei zawk pek te a ni fur.

-- Advertisement --

Mahse chungte chuan awmzia a nei em?
Tun hnai kum sawm chhunga Japan, South Korea leh Singapore atanga data lakkhawm atang chuan awmzia a nei tlem hle. Japan Finance Ministry phei chuan naupiang tihpun nana an policy te chu hlawhchham tiin a sawi a. Chu chu United Nations sawi dan a ni tho bawk.
History thlirin hmeichhia tena nau an neih tam theih nana hmalakna policy demographic engineering tihte hian awmzia a nei vak lo” tiin Alanna Armitage of United Nations Population Fund chuan a sawi.
“Eng vangin nge hmeichhia ten fa an neih loh tih a chhan kan hriatfiah angai zawk a, a bul ber chu hmeichhia ten an hnathawh leh chhungkaw nun kalpui kawp harsa an tih vang a ni,” tiin a sawi.
Mahse Asia ram aiin Scandinavian ram te fertility policy te chu a thawk tha zawk tiin Peng chuan a sawi a. “A bul ber chu welfare system tha an nei a, naupang enkawl seilenna man a tlawm. Asian ram te aiin an gender equality pawh a inmil fe zawk,” tiin a sawi.
Global gender gap tun hnaia World Economic Forum-in a tihchhuahah pawh Asian ram te chu an hniam zawk zel a ni.
Chutah zawhna pawimawh tak awmin naupiang tihpun nana policy sum sen tamna chu kalpui zel theih a ni ang em tih a ni bawk a, a bik takin Japan ram ang khawvela developed economy a leiba nei ngah ber ramah chuan a harsa zual ang em tih a ni bawk.
Japan ramah chuan government bonds tam zawk hralh ngaihtuah a ni a, a awmzia chu a leiba tihpun nih dawnin sales tax tihsan a ni ang a, social insurance premium a sang bawk ang.
Pakhatna chuan future generation te a nghawng thung dawn a, a dangte chuan hnathawk mek te harsatna tawkte chu fa tlem zawk nei turin a phut zawk rin a ni daih bawk.
Mahse Antonio Fatas, Professor of econmics, INSEAD chuan Japan policy chu a thawk tha dawn emaw dawn lo emaw an kalpui ngei a ngai a ti a. “Naupiang an pung lova, tanpuina pe lo phei se engtiangin nge ni ang? A aia tlem zawk a ni zel mai thei asin,” tiin a sawi.
Population tlahniam zelah sorkar pawhin a economy te ruahmanna a siam mek a. “China chuan labour force tlahniam zelah technology leh innovation lamah investment a ti nasa a ni,” tiin Peng chuan a sawi a.
Japan leh South Korea lawmaker te chuan immigration rules te siam thain ram pawna thalai ten an rama hna an thawh theih nan hma a la a. “Khawvel huapin fertility rate a tlahniam zel a, hei vang hian thalaite an rama hnathawk tura hip chu an tum ber a ni,” tiin Peng chuan a sawi a.
Fertility policy-ah te sum sen a tam a ni mai thei a, mahse, sorkar te chuan duhthlan tur dang an nei chuang lo.
A kum tela naupiang tlahniam zel chuan hun rei lo te hnuah kum upa tam tial tial bawk si chu enkawlna lamah harsatna a thlen dawn a, hnathawk thei tlem zel chuan economy a nghawng lo thei lo dawn bawk si a, hei vang hian Asia ram changkangte chu naupiang tihpun tumin an hmanhlel a ni.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More