Dr. C. Lalrampana
-- Advertisement --
A KAMKÊUNA
Mizo hla phuah thiam Pu Patea hla phuah- “Ni ropui a lo thleng dawn ta, kan nghah Lal Immanuel; Sual leh ramhuai tlãwmna ni chu, chhandam fate kan zalenna tur chu” tih ang maiin “9th Mizoram State Assembly inthlanpui vote chhiar hun ni ropui Dec. 3, 2023 (Sunday) chu a lo thleng dawn hnai ta, kan nghah ministry thar; Political Party chak lo leh independent candidate-te tlãwmna ni chu, Sorkar thar tan zalenna ni tur chu”. Chumi hunah chuan Sorkar thar siamtute chu hlimin an zai ang, Zoram mipuiin beiseina thar an nei ang; Aw! A va nuam dawn em! Aw! A va hlimawm dawn em! Hlim tawp hlau lovin an leng ang” han ti ve duah dawn ta ila, Zoram mipui beisei ang sorkar thar an nih leh si loh chuan tah leh ha thialnaah bawk dinhmun ngaiah kan lut leh dawn tihna a ni ngei ang. Dawhthei tak leh nghakhlel takin i lo thlir phawt teh ang u.
A NIAH KAN BUAI EM NI?
October 9, 2023-a Mizoram State Assembly inthlanpui hun Election Commission of India (ECI)-in a puan khan khawvel Kristian tam berte Pathian biakna ni thianghlim Pathianni Dec. 3, 2023 chu vote chhiar ni atan a puang tel nghal a. Kristiante ni thianghlima election vote chhiar ni atana ECI-in a rawn ruat khauh mai hi Kriatiante tan chuan inpalzutna inzahlohna lian takah a ngaih theih awm e. Vote chhiartu tam berte pawh Kristiante ni pawimawh chawlhnia inkhãwm hunserh hmang duh deuh vek an nih dawn avangin he hun ruat hi hre thiam lovin Rorel lai MNF party tiamin political party 7-te leh CYMA-te chuan October 12, 2023 khan ECI hnenah Dec. 3, 2023 Pathiannia vote chhiar chu tha an tih loh thu leh Pathianni kher lovah sawn a nih theih nan ngenna an thlen a; Tin, hemi hma hian MNF & BJP-te bakah Mizoram Kohhran Hruaitute Committee (MKHC)-te’n Vote chhiar hun sawn tura ngenna hi an lo thlen tawh bawk. A vawi thum nan MKHC leh Political Party -te, CYMA leh MPF-te nen Vote chhiar ni chu Kristiante ni thianghlim Pathian biakni a nih avangin Dec. 4-ah emaw Dec 5, 2023-ah emaw sawn turin CEO kal tlangin ECI-ah thlen a ni leh a. Heti chung pawh hian tun thlengin ECI atang hian chhãnna hmuh a la awm lo niin a lang.
Mizoram Kohhran intelkhawm (MKHC)-te leh MPF; CYMA leh Political Party 7-te’n lungrual taka theihtawpa ECI-ah vote chhiar hun sawn tura vawi thum tehmeuh an dil hnuah pawh chhãnna ãnka nem emaw, hnialna ãnka emaw pawh tun thlenga kan la hmuh loh lai hian Pathianni (sunday) serhhovin shabbat (inrinni) serhho an hnialna thin thu hla “A ni (day)-ah in buai a nih hi! Eng ni pawh serh ula, Pathian biakna ni atan a nih phawt chuan a tha vek alawm; a ni (day) lam a ni lo, kan biak Pathian leh Isua kan rin phawt chuan a tawk mai!” an tih fo thin chu ka hre chhuak zawk a. Synod Kohhran Upa pakhatin Shabbat serh pa pakhat a hnialnaah- “Shabbat dik engtin nge in hriat theih ang, eskimo ramah leh North pole lamahte pawh ni tlak dan a inrual si lova?” a ti a. Ani chuan, “A nih ka pu, chung ramahte chuan Sunday, monday etc..tihte hi an hre ve thei tho em?” tiin a zawt let a; Upa chuan, “Thei tho ve” a ti a. Ani chuan- “Chutianga an hriat tho chuan Shabbat pawh an awmna apianga an hriata an serh chuan a tawk mai alawm” a ti a; an ngawi dun ta a. A hnuah engtinnge an awm dun tãk zel erawh ka hre tawh lem lo. Tirhkoh Paula’n- “Mi pakhatin ni khat hi ni dang ai hian a ngaihlu bik thin a, mi dangin ni zawng zawng hi inang theuhvin a ngai thin a ni. Mi tin mahni rilruah inhre chiang rawh se,” a tihte pawh ka hre chhuak uai uai mai. Central lama kan hruaitute leh ECI hotute a tam zawk hi Hindu/muslim etc. an ni turah ngai chhin ta ila. Keini helaia Kristian uihum pawh zat lovin Pathianni (Sunday) hi ni dang ai hian kan ngaihlu bik a nih pawhin anniho chuan ni zawng zawng hi inang theuhvin an ngai pawh a ni mahna? Chuvangin, kan hotute dilna hi an thengathawngah a lut lem lo a ni ngei ang; tun thlengin tuifinriat lipuia hreifang tla ang vang vang a la ni tlat mai!
MAHNI NIHNA HUMHALH
MKHC, CYMA, MPF & Political party tinte’n vote chhiar ni sawn tura ECI-a ngenna an thlen hi Kristian kan nihna humhalh nana hmanraw tangkãi tak a ni. ECI hian an dilna hi a pawm emaw, pawm lo emaw pawh ni se, kan hotute hma lãkna zahawm tak hi a tha hrim hrim a; an tih tur dik tak an ti a, an fakawm hle. An dilna hi a hlawhtling emaw, hlawhtling lo emaw pawh ni se, Kristian kan nihna an humhalh ngamna leh an humhalhzia tihlanna tha tak a nih avangin hma lãkna tha tak a ni tho tho. ECI hian kan hotute dilna hi hnãwlin vote chhiar ni atana a ruat lawk tawh hi a tawp thlengin kal tlangpui mah se, ihe lova pawm mai loh chu tih theih dang vak kan nei lo. Chuvangin, lãwm tak leh thu awih taka kan pawm tlan mai a ngai ang.
CHAWLHNI KAN SERH EM?
Chawlhni chungchangah ECI ruahmanna hi kan helh tlang hle a, a siruk lain kan dodal a ni ber a, mahse, hetih lai hian chawlhni tia kan ngaih pawimawh em em hi a tak takin kan ngai pawimawhin kan serh tak tak em? tih i lo thlir teh ang.
1.Chawlhnia inkhawm ngai lo leh sakhaw ngaihsak lo mi tam tak hian chawlhni hi insuk ni, luia kal ni leh sekrek khawih remchanni leh len vah rawlaini atan an hmang nasa hle niin a lang.
2. UPSC Prelims exam leh Staff Selection Commission exam, Bank, Postal exam & interview leh Central atanga programme & scheme chihrang hrangte hi Pathiannia ruat a ni tlangpui a, mahse, Pathianni ngai pawimawha serh inti hle siin heng exam chihrang hrangte hi kan hnãwl tak tak ngam leh ngai chuang lova kan exam ve zel tho si thin niin a lang.
3. Pathianni hi Kohhran upa thlan ni atan hman thin a ni a, vote tla chhiar nghal a ni tho thin a, tuman kan sawisel ngai chuang lova, ram hruaitu pawimawh MLA vote chhiar ni atana Pathianni ruat a nih tak avangin engvangin nge kan helh em em? Pathianni leh Sorkar thar pian ni a inbukthuah tur chu malsawmna ropui tak a ni zawk lo’ng maw?
4. Pathianniah buhfai tham khawn, thawhlãwm ip sem leh lãk khawm etc. kan kalpui chãmchi tho va MLA vote chhiar nia ruat kan helh leh tlat si hi enge a awmzia?
5. Naupang, puitling sunde skul exam leh result puan, sunde skul exam lawmman sem etc. Pathianniah kan kalpui vek tho va, MLA vote chhiar ni atana ruat nen enge a danglamna?
6. Naupang Inkhãwmpuia intihsiakna chihrang hrang endik hna leh result puan & lawmman sem ni atan Pathianni ruat thin a ni a; MLA vote chhiar ni atana ruat chu engvangin nge kan helh em em?
A TLÃNGKAWMNA
MLA inthlan vote tlate hi December 3, 2023 Pathianniah chhiar tur a ni a, District 11-ah District tinte’n a hran theuhin an chhiar dawn a; vote chhiar tur hian Sorkarin mi fel tak tak sorkar hnathawk lai a ruat dawn a, Kohhran puipa leh Kohhran upa erawh an awm ve zeuh zeuh mahna, mahse, a tam zawk hi chu Kohhrana rawngbawltu leh Kohhran puipa, Kohhran upa an ni lem lo turah ngai ila. Tin, vote chhiartute hi mi tam tak an ni ngai lova, Kohhran inkhãwm titlabal khawp an ni lova chuvangin, enghelh bera neih chi niin a lang lo. Inkhãwm pãwl an inkhawm ang a, vote chhiar pãwlin an chhiar mai ang a, engmah buaina tur a awm lem em ni? Pathian rawngbawlna lam ngaihtuah tak tak tan chuan engang paw’n vote chhiar ni atan ruat ni mah se a ngaihtuahna a tibuai mai tur a ni lo. Pathianni kan serh duh takzet a nih chuan Central huaihawt competitive exam chihrang hrang leh interview te, inkhãwm pangngai tih loh Kohhran thiltih (activities) hrang hrangte hi ti lo ngam law law ila a tha viauin a rinawm. Mahse, mahni inthiam chawpin hna lak exam & interview chihrang hrang thlengin kan bawh leh duak duak thin si hi Kristian dazãt kan ni zawk em? tih hi i ngaihtuah theuh zawk teh ang u.