A man tlawm vangin hmunphiah neitute mangang

Hmunphiah tamna Vairengte leh a chhehvel khuate’n hmunphiah an seng a, a man a tlawm em avangin an mangang hle. “Nikumah kan mangang tawh a, kuminah kan heti leh a. Nikum leh kumina kan buaina hi a ngai chiah a ni a, hetiang te chuan kan eizawnna hi kan kalsan a ngai dawn a ni ang kan ti hial mai,” Vairengte-a hmunphiah huan neitu pakhat chuan a ti.
Hmunphiah hi January thla laihawl atanga February thla laihawl thlengin a seng hun, a vanglai a ni a, tunah hian a nih tur ang chu ni tawhah an ngai. A par tan a, a rah te pawh a awm tawh. Keh thar hralh vak turah an inngai tawh lo a, an eizawnnaah hlawhtling lovah an inngai tawh.
Hmunphiah hmun neitute sawi danin, January thla tawp lamah khan hmunphiah hi (a ro) kg-ah Rs 30 velin vaiin an lei a, hei hi a to ber lai a ni. Rs 28-ah a tla a, Rs 25-ah a tla leh. Rs 25-ah hian a’n ding deuh a, ni 15 khan Rs 18-ah a tla.
A to ber laia kg-a Rs 30-a an hralh pawh hian tlawm an ti a, a tlakhniam hnu phei chuan awmze nei lovah an ngai. A tul avangin an kek lo thei lo a, nakkum atana inhmakhua nan pawh an keh a ngaih avangin an kek hram hram tih an sawi.
Kumina hmunphiah tlawm chhan hi nikuma a tlawm chhan bawk kha a la ni tih an sawi a, sorkarin a man (rate) tur a bituk a, chu chuan nikum leh kuminah hmunphiah man a tihniam tih chu an sawi dan a ni.
Hmunphiah ro kg-ah Rs 100-in sorkarin a lei ang tih chu sorkar thuchhuak a ni a, hei hi an harsatna thlentuah an ngai. Hmunphiah leitu vaiin sorkarin a lei dawn lo tih an hre chiang a, a ro man kg-a Rs 100 hi a hniam sa a, chumi hre ran chuan hmunphiah man hi vaiin an bituk ngam, an ti.
Hmunphiah hi Vairengte leh a chhehvel khuate hian a hringin an hralh thin a, a hring Kg 3-ah a ro kg 1 a chhuak angah ngaih a ni. A rova hralh tur hian ni nga ni ruk te pho a ngai a, hmun a duh bawk. Chuvang chuan tlawm zawk pawh ni se a hringa hralh hi an duh zawk. Sorkarin a ro Rs 100 tia a man a bituk hian, a hring chu Rs 30 chuang hret man a ni dawn tihna a ni a, Rs 40 chuanga an hralh theih kha vaiin tlawm taka lei an tum ta a ni, an ti.
“Vaiin sumdawn an thiamzia leh an hriatzia chu, Mizoram sorkarin hmunphiah a lei dawn lo tih hi an hre chiang a. Sorkarin a hmunah a rawn buaipui lo tih an hria a, lei se kudam a ngai dawn a, kudam an sa lo tih pawh an hria. Chuvangin sorkar rate siam hi vaiho tan hian a tha em em a, sorkarin a lei dawn lo tih an hria a, anmahni lo chu leitu tur an awm lo tih an inhre bawk a, an duh zat zat an rawn chhiar ngam ta a ni,” hmunphiah huan neitute hruaitu pakhat chuan a ti.
“A hma chuan a ro hi kg-ah Rs 130 te, Rs 140 te a ni a, kan sorkarin research base-in kan ti an ti a, chuti chunga Rs 100 an ti hi a awmzia kan hre lo,” an hruaitu pakhat chuan a ti a, “Heti khawp hian kan mangang a, sorkarin engmah a rawn ti lo,” a ti bawk.
Nikumah hmunphiah an hralh tlawm avangin chhungkaw thenkhat chu thil dangah an insawn a, a la chhunzawmte pawh hian ngaihngam lo tak chungin, tih tur dang an hriat chuan loh avangin hmunphiah hi an buaipui leh tih an sawi a, an hlauh ang ngeiin a man a tlawm leh a, chhungkaw engemaw zat khawsak a nghawng mek an ti.