Australian hmeichhia dik lo taka a hrin fa pali tihlumtua puh chhuah zalenin a awm

Kathleen Folbigg chuan hming a ngah hle. A Thenin ‘Naupang thattu’ an ti a, a Thenin Australia nu chhe ber tih te, ‘ramhuai’ te pawh an ti.
Mahse ThawhTanni khan Folbigg chuan kum 20 hnuah lung in chhuahsanin a fate pali thattua puh a nihnaah ngaihdamin a awm a, a lawm em em thu a sawi.
Folbigg hremna hi Australian history a justice kalpui dan dik lo ber zinga tel a ni tiin a lawyer te chuan an sawi a, kum 2003 a thubuai siamsaka thiamloh chantir a nihna te chu ‘behchhan awm lo leh hmeichhia a nih anga huatna’ in thuk taka a hruai tiin an sawi.
A chhan ber pawh court chhungah Folbigg pasal ngei chu amah Tan hauh lova thuhretu angin a awm tlat a.
Mahse science thiamna hmanga chhui chianna leh beihzuina kal zelah chhuah zalena awmin chhuah zalen a nih theih nan sulsutu zingah Nobel laureate te pawh an awm hial bawk.
Folbigg chuan thiam loh chantir a nihnaah engmah tihsual a neih loh thu a sawi reng thung a, a chunga hleilenna rapthlak tak chu a tuar tlawk tlawk mai a ni.
Hmeichhia hrehawm tinreng tuar tawhtu niin, kum hnih chauh a nih hma lawkin a pa chuan amah hringtu nu ngei chu chemtein a vithlum a. Nausen a nih laiin home ah te leh chhungte inah te awm kualin a hnuah Newcastle, New South Wales (NSW ah fa anga amah latute bulah a awm hlen chauh.
He a dinhmun chhe tak leh fahrah a nihna hi a hnuah a thubuaiah amah beih nana hman a ni zui ta a ni.
Kum 2003 khan a fate pali Sarah, Patrick leh Laura leh a fapa sen Caleb te tihlumtu tia puhin kum 40 lung in tang tura hrem a ni ta a ni.
A fate pali hi kum 1989 leh 1999 inkar chhung khan mak tak leh rang takin ni 19 aTanga thla 18 inkar an nih chhungin an thi vek a, prosecutor te chuan Folbigg chuan a uphlum an ti a ni ber.
A fapa Caleb, mild larynomalacia natna veitu chu a thawk la dik lo avangin kum 1989 khan a mut laiin a thi a.
Patrick chuan crotical blindness leh epilepsy neiin a kaih hnuah a thi zui mai bawk a. Sarah leh Laura te chuan respiratory infection neiin an thi zui mai bawk.
Folbigg hremna chu ngaihtuah nawn a nih hnuah kum 40 aTangin kum 30-ah tihhniam a ni a. A hnuah khinletna a kalpuiah pawh chak lo zelin amah hremna chu sawhngheh zawk a ni tih theih a ni.
Mahse retired judge Tom Bathhurst kaihhruaia inquiry thar neihnaah sicence thiamna hmanga chhui chian niin Folbigg fate chu tihhlum ni lovin an gene mutation dik lo vangin thih dan pangngaiin an thi an ti ta a ni.
He zirchianna neih hi Carola Vinuesa, professor of immunology and genomic medicine, Australian National University-a thawkin a kaihhruai a ni a. Folbigg DNA sequencing an tih hnuah Prof Vinuesa leh a team te chuan genetic map siamin chumi hmang chuan mutaed gene chu an an hrechhuak thei ta a ni.
Folbigg leh a fanute pahnihah chuan gene mutation CALM2 G114R chu an hmuchhuak ta mai reng a. Researcher te chuan he gene danglam leh vang tak hi mi maktaduai 35 zinga pakhatah zel awm ang a ni an ti a, cardiac abnormality nasa tak a thlen thei an ti.
A chhan ber pawh CALM G1142R chuan cell a calcium ion kal a tibuai thei a, chu chuan lung chu a titawp thei an ti.
Hei mai bakah hian Prof Vinuesa team te chuan Caleb leh Patrick te pahnih chuan genetic mutation danglam tak neiin chu chu chaichima enchhinna neihah kaih nasa tak thlen thei ang an nei an ti bawk.
February 1999 a Folbigg fanu Laura thihna chu police tena an chhui chianna bul a ni a. “Ka naute hi a thaw lo” tiin Folbigg chuan ambulance operator hnenah an chenna khua Singleton aTanga a biaknaah a hrilh a.
“Ka fate pathum (sudden infant death syndrome) vangin an thi tawh,” tiin a sawi bawk a, hengte hi record vek a nia a hnuah a chungthu ngaihtuahnaah play a ni zui a ni.
Laura a thih hnuah hian Folbigg leh a pasal Craig Folbigg te chuan an fate zawng zawng an chan vek tihna a ni bawk a. A tirah chuan Craig Folbigg chu man zingah a tel a, mahse, a hnuah a nupui thiam loh chantir a nih theih nan police puitu ah Tangin a nupui diary leh mimal thil te pawh thiamloh chantir a nih theih nana police te hnena petu a ni.
Kum 2019 a chhuichianna neihah Craig Folbigg chuan a nupui lawyer tena a DNA sample pe tura an ngenna a hnial fithla Thak a, a nupui hlui chhuah zalen a nih hnuah pawh a fate thattuah a la ngai tho tiin a lawyer te chuan an sawi.
Kum 2003-a thubuai ngaihtuah a nihnaah Folbigg fate pali ngawt tihpalh thila thi an nih theihna chu statistics taka thlir pawhin a awm ang thei lo tih chu Tanfung ber pakhata neih a ni a.
Chuta behchhana an neih ber chu legal concept pakhat ‘Meadow’s Law’ tih chu niin hetah hian “Nausen pakhat thihna chu vanduaina a ni a, pahnih an thih chuan rinhlelhawm a ni a, pathum an thih chuan finfiahna dang a awm lo a nih chuan tualthi an ni,” tih a ni.
He principle hi a hun laia Britain a paeditrician thiam bera chhal Roy Meadow puala sak a ni a. Mahse, a principle aupui avang hian dik lo taka thiamloh chantir an awm tak Teuh hnuah a hmingchhiat phah em em thung.
Kum 2005 khan Sally Clark, solicitor ni bawk chu kum 1999-a a fa sen pahnih thihnaah thattu tia puha lung in tantirah Meadow’s Law behchhana finfiahna an pek avangin UK medical register phei chu an tidik lo chhiava tiin hnawlin an awm phah tawh a.
Meadow’s law behchhana hmanga Sally Clark thiamloh chantirna hi kum 2003 khan hnawlin a awm zui nachungin a chhungte chuan Sally Clark chuan ngai a awh leh tawh lo tia sawiin kum 2007 khan alcohol poisoning avangin a nunna a chan phah zui a ni.
Emma Cunliffe, University of British Columbia law professor chuan Meadow’s Law chu medical research lamah nasa taka challenge in a awm a ti a, “Commonwealth ramah hei chuan nausen thihnaah an nu te puhna chu kum 2004 hnu lamah a nasa zual,” tiin Prof Cunliffe chuan a sawi.
Dik lo taka Clark thiam loh chantir chu Meadow’s law hnawlna hmasa ber niin a hnuah kum 2004 khan Angela Cannings case ngaihtuah hnuah English Court of Appeal chuan ‘Meadow’s Law hian court-ah hmun a nei lo’ a ti zui ta hial a ni.
Folbigg case bikah phei chuan prosecution tena evidence atana Folbigg diary an hmang te chu a fel lo hrim hrim an ti a. Folbigg diary a thu inziak te chu psychologist emaw psychiatrist tena an enfiah hauh loh niin a diary hmangin nu Tha lo takah an pawng chhuah ringawt mai a ni.
Kum 1997-a a diary a ziahah a fanu Laura pian hnu lawkin Folbigg chuan tihian a ziak a, “Ni khat chu min kalsan leh dawn a. Midangte pawhin min kalsan a, mahse ani hi chuan midang min kalsan angin min kalsan lo vang. Tunah hi chuan ka inpuahchah tawh a, signal awm thei te ka thlir ngun dawn a ni,” tiin a sawi.
Hei hi amah thiam loh chantirna hmanruaah hman a ni a, mahse, kum 2022-a a case ngaihtuah nawnnaah pscyhological leh psychiatric expert te chuan an pawm lo nasa ta mai a ni.
“A diary te zirchian a nih hnuah nu depressed em em a fate thihnaah amah indem em em thuziak zawk a ni” tiin NSW Attorney General Michael Daley chuan Folbigg ngaihdamna a puannaah a sawi a.
Prof Cunliffe pawhin kum 2003 a Folbigg thiamloh chantirna chu ‘hmeichhiate ngaihtheihlohna’ in nasa taka a kaihhruai tiin a sawi a. “Nu ber a fate tinaa puha cirminal case siamsak a nihnaah nu Tha tia sawifiahna chu a zim zual hle tawh a ni,” tiin a sawi bawk.
Hei mai bakah hian Folbigg chu nu nih tlin lo, laktlakloh tia puh niin tualthattu angin huangtau takin puh a ni bur mai a ni, a ti bawk a.
“Inrinni zingah a fanu Sarah chu family member-te lo enkawl turin chhungkaw tana sum thawhchhuah duhin a kalsan a, a fanu Sarah chu a ngaihtuah lo tih a hriat a, hei vang hian Sarah tihlum thei tur khawp rilru a pu a ni,” tiin an puh a ni, tiin Prof Cunliffe chuan a sawi bawk.
Chhuah zalen a nih hnuah Folbigg chuan ngaihdam a nihnaah a lawm thu sawiin mahse a fate pali chu a sunin a la ngai em em reng dawn tiin a sawi a.
Lung in aTanga a chhah zanah a Thian hlui Tracy Chapman, Folbigg chhuah zalen a nih theih nana campaign bertu chenna Inah a riak a. “Kum 20 hnua khum tak taka a mut Tum khatna a ni,” tiin Chapman chuan a sawi.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More