‘BAWNG HNUTE’ ZIAH DAN TURAH KAN VAI REI LUA

Sâp tawng grammar sawi nâna ‘noun adjunct’ an tih hi Mizo tawng grammar sawi nân chuan ‘nounal adjective’ tiin kei chuan ka sawi mai a; a chhan chu–noun thu mal ni si, verb atâna kan hman pawh ‘nounal verb’ tiin kan sawi a, chutiang bawkin noun thu mal ni si, adverb atâna kan hman pawh ‘nounal adverb’ tiin kan sawi bawk a; chuvangin, noun thu mal ni si, adjective atâna kan hman hi ‘nounal adjective’ tia sawi ve hi Mizo tawng grammar sawi nân chuan a remchâng hlea ka hriat vang a ni a. Sâp tawnga grammar term tam tak pawh hi Latin tih vel atang tea anmahni tawng mila an her rem te a ni ve nawk a; chuvangin, Mizo tawng mila grammar term lo her rem thiam ve hi a sual lova ka hriat vang a ni bawk.
Grammar bu lamah khân ‘nounal adjective’ hi ka sawi fiah viau tawh a; kan thu sawi tur hi a fiah lehzual theih nân tawi tein han sawi fiah nawn leh ila: kan tawngah hian noun thu mal pahnih lam kawp hi kan ngah ve mai a, chutianga noun thu mal pahnih kan lam kawpah chuan noun thu mal kan lam rik hmasak zawk khân a kawppui noun thu mal vêk kha a sawi fiah thin a. Entir nân–‘bâwng hnute’ tia kan sawiah hian ‘bâwng’ leh ‘hnute’ hi common noun thu mal ve ve a ni a. Hetah hian ‘hnute’ hi eng hnute nge tih kha ‘bâwng’ hian a sawi fiah ta a; tichuan, ‘hnute’ sawi fiahtu ‘bâwng’ hi noun ni chunga a kawppui noun vêk sawi fiahtu a nih avangin, noun ni chunga adjective ni kawp ‘nounal adjective’ a ni ta a ni. Hetianga noun leh nounal adjective inkawp hi grammar-ah chuan ‘spaced (open) compound noun’ a nih avangin ziah zawm loh tur a ni ta a ni.

-- Advertisement --

Mizo tawng ziah dan duang tura sawrkarina a ruat, MLC-a kan pûte hi common noun leh nounal adjective inkawp ziah dan turah hian an buai tluan chhuak zak mai niin a lang a. An lehkhabu han bih hian common noun leh nounal adjective inkawp theuh theuh si, a then ziah zawm loh tura an dah lâiin a then mi ziah zawmtir an tum lawi a! Grammar tanga ziah dan tur mumal tak mi an hlui theih lo avangin ‘bâwng hnute’ ziah dan turah pawh hian an thu a la sâi sa tluang ta zel mai a ni.

An lehkhabu 3rd edition phêk 100-naah khân heti hian an ti a, “Tun hmâin ‘milk’ hi ‘bâwnghnute’ kan ti a; mahse, ‘kel hnute, se hnute, lâwi hnute’-te a lo awm tâk avangin ‘hnute’ tih chauh hi hming intawm atân hmang ila, ‘hnute’ neitu hi a hrangin ziak tawh ila tih a lo ni ta a ni. Hetiangin–‘bâwng hnute, kel hnute, lâwi hnute, se hnute’ leh a dangte,” tiin ‘milk’ sawi nâna ‘bawnghnute’ tia ziah zawm thin pawh ‘bâwng hnute’ tia a inzawm lova ziah tawh turin an rawn dah a; nimahsela, hetianga ziah zawm loh tura an dah fel si hi an lehkhabu 3rd edition-ah tho hian, phêk 117-naah chuan ‘bâwnghnute’ tia ziah zawm turin an dah leh tho bawk a! Hei vang hian grammar atanga ziah dan tur dik hre lova MLC lehkhabu entawn tum ringawttute tân chuan a lu haithlak ta tho tho a nih kha.

Tichuan, 4th edition an rawn ti chhuak ta a, hetah hian 3rd edition-a ‘milk’ sawi nân pawh ‘bawng hnute’ tiin a inzawm lova ziah tawh tur an lo tih tawh kha rawn sût leh siin, phêk 112-naa ‘hnute’ ziah dan tur an sawiah hian, “Sâp tawnga ‘milk’ tih chauh sawina bikah chuan ‘bâwnghnute’ tiin zawm tur,” an rawn ti tha leh ta si a! A dang zawng chu ‘kel hnute, lâwi hnute, se hnute’ tia ziah tur an la ti thung lawi a! He an rawtna ang hi chuan bâwng hnute tui sawina bik hi chu Sâp tawnga ‘milk’ sawi nân ‘bawnghnute’ tiin kan ziah zawm ang a, a kap kâra a hnute uai thuah thuah sawina erawh chu ‘bâwng hnute’ tiin a inzawm lovin kan ziak thung dâwn tihna a nih hmel ta a.

Hetianga an thu a rawn sâi sa chhoh nuaihna chhan hi ngun takin han bihpui ila, grammar atanga ziah dan tur dik an hmuh fiah loh vang ni berin a lang a. 3rd edition-a ‘milk’ sawi nân pawh ‘bâwng hnute’ tia a inzawm lova ziah tawh tur an tihna chhan hi han en mah ila, grammar atangin engtia ziah tur nge tih lam âiin, kel hnute te, lâwi hnute te, se hnute te a lo awm tâk avangin, hengho hi ziah zawm ve zel chu dik an tih chiah si loh avanga, a anpui ‘bâwng hnute’ pawh hi ziah hran ve tawh ni se tia rawt ta mai mai lek an ni tih hi a lang reng a; ‘kel hnute’ leh ‘lâwi hnute’-te awm lo phei sela, ‘bâwnghnute’ tia mi ziah zawmpui ngar ngar an tum mai dâwn tihna a nih hmel.

3rd edition-a ziah zawm loh tura an tih tawh kha sût leha, 4th edition-a bâwng hnute tui sawina bik atâna ‘bâwnghnute’ tia ziah zawm an rawn rawt that lehna chhan pawh hi han bih chiang mah ila, grammar atanga ziah dan tur dik lam âiin Sâp tawnga ‘milk’ entawn phêt an tum vang mai mai a ni leh ta bawk a ni.

Tichuan, MLC duh dan ang hian Sâp tawnga ‘milk’ sawi nân bik hian ‘bâwnghnute’ tiin lo ziah zawm ta teh reng pawh ni ila, Sâp tawnga ‘milk’ sawina hi a ni chuang dâwn em maw nit Oxford Learner’s Dictionary lamah te pawh bâwng leh kel leh ran dang atanga hnute tui kan hmuh (white liquid) hi ‘milk’ chu a nih thu an ziak a. Chuti a nih chuan ‘bâwng hnute’ chauh hi ‘milk’ a lo ni bik lo a, ‘kel hnute’ te, ‘lâwi hnute’ te, ‘se hnute’ te pawh hi ‘milk’ chu a lo ni vek tihna a ni ang a, J.F.Laldailova pawhin ‘milk’ chu a dictionary-ah ‘hnute, hnute tui’ ti chauhin a lo dah bawk a; hetih lâia MLC-a kan pute’n ‘milk’ sawi nân bika ‘bâwnghnute’ tia min ziah zawmtir an tum tlat mai si hi engti dan nge ni ta ang le.

‘Bâwnghnute’ tia ziah zawm châk tlat thenkhatte chuan ziah zawm leh ziah zawm loh hi awmze hran neihtir tumin, “Bâwng kap kâra a hnute uai thuah thuah hi ‘bâwng hnute’ chu a ni a, a hnute tui hi chu ‘bâwnghnute’ a ni thung,” tiin ziah hrana ‘scpaced compound noun’ a niha a awmzia leh ziah zawma ‘solid compound noun’ a niha awmzia hi sawi hran ngial an han tum thin a. Heti zâwnga kan lungrual tlâng mai mai thei dâwn te a nih ngai chuan, “Kel kap kâra a hnute uai thuah thuah hi ‘kel hnute’ chu a ni a, a hnute tui hi chu ‘kelhnute’ a ni thung,” te kan ti ve zel ang a, Sâp tawng lama ‘milk’ kha ‘bâwnghnute’ tih nâna kan lo hman fel tawh si phei chuan ‘kelhnute’ sawina thu mal ve tur kha Sâp tawngah kan inzawnsiak ruai a ngâi mai dâwn a ni.

Hetiang mai maia min zan kalpui reng lo hian MLC-a kan puteho hian Mizo tawng kàl phung hi bih chiangin, Mizo tawng grammar dikin kan tawng hi min ziahtir tum ve tawh zâwk se tha tur hi a ni a. Grammar atang hi chuan ziah dan tur dik hi a lang fiah fel êm êm zel a; Mizo tawngah chuan ‘milk’ sawina ‘hnute’ (hnute tui) tih hi common noun a ni a, hei hi eng hnute nge tih kha nounal adjective hmangin kan sawi fiah thin a. Nounal adjective atân chuan ‘bâwng’ te, ‘kel’ te, ‘lâwi’ te, ‘sial’ te kan hmang a; tichuan, ‘bâwng hnute, kel hnute, lâwi hnute, se hnute’ tiin kan sawi ta a. Hetianga kan sawinaa common noun leh nounal adjective kan lam kawp hi grammar-ah ‘spaced compound noun’ a ni a, ziah zawm loh tur a ni ta a ni.

Tichuan, ‘bâwng’ kap kâra a hnute uai thuah thuah hi ‘bâwng hnute’ a ni a, a hnute tui pawh hi ‘bâwng hnute’ tho a ni a, ‘lâwi’ kap kâra a hnute uai thuah thuah hi ‘lâwi hnute’ a ni a, a hnute tui pawh hi ‘lâwi hnute’ tho a ni a; kan tawngkam azirin ‘bâwng hnute’ tiin leh ‘lâwi hnute’ tia kan ziah hian awmze dang an nei thin mai zâwk a ni a. Tu emawin, “Bâwng hnute ka in,” ti ta sela, heta ‘bâwng hnute’ tia kan ziah zawm loh avang mai hian bâwngpui kap kâra a hnute uai duah duah kha tu’n kan va mitthla phah daih daih lo ang tih hi a lang reng a; kan thu sawi awmzia azirin spaced compound noun ‘bâwng hnute, kel hnute, lâwi hnute, se hnute’ tihte hian kawh chi hnih an nei thei mai zâwk a ni.

Chuvangin, dik ziktluak mang si lova Sâp tawng thu mal entawn tum avang mai maia Mizo tawng grammar kal phung dik namnùla, ‘bâwnghnute’ tia ziah zawm lo tum ve ngawt mai hi chu a kawng bo zâwng hlira inhruai tumna mai mai leh bawk a ni a; chu âi chuan Mizo tawng kàl phung milin, grammar dika kan inkaihhruai hi a hun ve tawh zâwk a. Grammar-ah chuan common noun leh nounal adjective chu ‘spaced compound noun’ a nih avangin ‘bâwng hnute, kel hnute, lâwi hnute, se hnute’ tia ziah tur hi a ni a, hetianga grammar dika kan ziah hi chuan ziah dan mumal lo leh chiri nuaih kha a awm ve ta lo a, grammar atangin ziah dan kal phung fel tak kan nei thei zâwk dâwn a ni.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More