CHIPKO MOVEMENT

By Lalchuangkima
Keifang

-- Advertisement --

A Khuhhawnna: He movement hi mipui hmaa thu ka sawi ve chhunahte leh remchang dangah te ka sawi ngun ta hle mai. Ngaithla fuh tan chuan ninawm a tling hial ang. Mahse, a pawimawh a ni. Heti tak mai a kan environment in duat a hlawh lo leh kan tawrhna tur pawh ngaihtuah hauh lova kan ram ngawte kan suasam reng mai hian, he movement ropui zia leh mi ten an ram ngawte an humhalh zia min hriat chhuah tir fo thin.
CHIPKO MOVEMENT CHU LE: Non Violent movement niin, “Chipko Adolant” tiin hriat a ni bawk. Kum 1974 bawr chho a thil thleng niin, he movement tantu chu, Sunder lal Bahugan, Garhwal Forest huam chhunga cheng, thingtlang pa mawl ve mai a ni. He movement hi Amrita Devi Bishnoi te, Medha Patkar te, A.K. Benerjee ten tawiawmin, vawiin thlenga SAFE EARTH, SAFE ENVIRONMENT khawvelin a kalpui apianga hriat hlawh reng tur movement ropui chu, a hun laia Uttar Pradesh ni thin, Himalaya tlang bulthuta thingtlang nu mawl te te kan tih te chuan khing a chunga mite kaihhruainain hma an lo la a, khawvelin a hre reng dawn a ni. Chipko tih chu, embrace tihna emaw kuah bet tlat tihna emaw a ni thei ang.
Chipko movement hi ‘Hmeichhe Movement’ tia hriat a ni a. Khawvel awm chhung chu hriatreng a ni tawh bawk ang. Kha tih hun laia hmeichhiate kha agriculture lama eizawnnaa a thawktu ber an ni a. Khatih lai huna contractor duham tak tak ten dim lo baksaka an eizawnna, an lo neihna ramngawte hmasawnna (development) atan a thiat vak vak kha duh loin, he movement hlu tak hi an kalpui a. Contractor hnuaia hnathawktu ten thing an kit turte chu lo dangin, kut insuih kualin thing kungte chu an lo kuah tlat a, sum ringawt ngaihtuah hnathawktute chu tharum tel loin an dodal a ni.
Eng nge kan zir chhuah ve tur?: Development leh environment hi a inkalh an ti fo. A dikna chin a awm. Mahse ruahmana felfai nen chuan environment tichhe nasa lo zawngin development hi a kalpui theih. Vawiinah hian kan ram ngeiah National Highway & Infrastructure Development Corporation Limited (NHIDCL) hnuaia contractor ten kan tan kawng min siamsak hi a lawmawm hle mai. Chutihrual chuan heng sumdawngte hian MIZOTE MIN HMANGAIH VANG NI LOIN, SUM TAMTAK HELP CHHUAH AN DUH VANGIN KAN RAMAH HNA AN THAWK A NI tih hi kan hre lo. A thlawna hmasawnna (development) min thawhsak ang thawthangah kan ngai hi a pawi, kan hriat tlemzia tarlangtu a ni.
NHIDCL leh an hnuaia contractor te hian an thawh hlawha hlep tha tawk an hmuh chuan, kan environment hi chhe vek mahse pawi tihna an nei lo tih hi an hnathawhah kan hmuin kan hria. An hlawkna tur a nih chuan mihring nunna pawh hi an ui vak lo emaw ni a tih theih hian a sin. Chu chu kawng ko lam an han kher puk vak a, laih buai ngai loa a rawn chim huk a, a vung kawng thlanga nawr liam kha an tan a awlsam a, chutianga kawngko an ker puk chim chuan an hnathawktute pawh a chhilh/delh hlum fo reng a. Quarry-a lung an lak danah pawh mihring himna an ngaihtuah chhete lo bawk a. Maudarh quarry chimah kan hriat vek kha.
Chuvangin keini, a ram neitute hian an hnathawh dan hi UIPUI TUILIAN thlira thlir lian mai mai thei kan ni lo. Kan sawi a, kan phun luih luih chhungin kan environment nasa takin an ti chhe tawh a. NHIDCL kawng laihin a pal khuate chuan kan khaw ram chhunga ram vahna lui pawh kan nei tawh lo a, heng hi a tur reng emaw kan ti a, a tur reng a ni lo. Hmasawnna hnathawha Environment dan leh hrai zawm tur an zawm duh lo va, kan Environment an violet hi ram leilung fate huatna chang kan hre lo a nih chuan mahni ram leh hnam tana fa hrin man awm ni loin, mahni ram leh hnam tana tih tur ti lo, mi tha ngawi reng leh awm mai main ni loin, mahni ram leh hnam phatsantuah thangthar chhuan lo la awm zel tur ten min rawn puh ang tih a hluhawm hial a ni.
“Tih lo tawp ai chuan tlai a tha zawk” an tih kha maw le. Bible-in Euphrates lui kang chat tur a sawi kha, tunah a kang chat mek a. A tak thlentu dik tak chu environment factor a ni dawn tho tho. Vawiin ah kan hmu mek e. Tin, kan lui ngaihsan, a hming ringawt atanga Mizo kristiante lung tilengtu, JORDAN lui pawh kang chat mai thei turin dinhmun hlauhawmah a ding mek bawk e. Heng Bible apocalyptic te reng reng hi sawi lawk a nih anga a thlen dikna tur hian factor a ngai a, chu chu mihring ten kan ramngaw leh nungchate laka kan inthlahdahna avanga ecological balance chhiat vang a ni zel ang.
Hawh u, hei hi politics a ni lo tih hria ila, tlai tawh viau mah ila lungrual takin tan i la thar ang u. Pawisa note hi kan in thei lo a, kan ei thei hek lo. Sum leh pai hian tuihna leh tuihnaina mihring mamawh min pek hi a siam thei lo. Khuarel thil, Pathianin ni tura min duan hi i humhalh ang u. Compensate sum kan um luih luih laiin kan environment thain mual min liamsan tlat mai. “Ram leilung leh mipui zawng zawng hi tang kan ni” ti mai mai lam hman kan ni tawh lo. Tan loh tir a tul. (party sawi chhiatna lamah min lo ngaih sak lo hram r’u) Kan ram thing pakhat pawh chhan tur hian tha kan thawh tawh em? Kumin chu Keifang khuain thing awmsa humhalh leh thing phun uar kumah puan ka rawt nawn leh e. Kan VC lamin MGNREGS AAP ah thahnemngai takin lo thun tum bawk se. Kan tu leh fate tana chenna tlak ram siam hi kan mawhphurhna a ni e. CHIPKO MOVEMENT AH hmeichhia ten an ramngaw humhalh nan hreipui hmanga an taksa tan chhum pawh an huam chuan kan ram tan engemaw chu kan tih ve a tul hle a ni.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More